شهر شیراز یکی از بهترین مقاصد گردشگری در کشور است که گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به خود جذب می‌کند. هتل زندیه شیراز و سایر هتل‌های این شهر، در تمام طول سال و به خصوص ایام نوروز، افتخار میزبانی از گردشگران بسیاری را دارند.
جاذبه‌های فراوانی در زمینه تاریخی، مذهبی، فرهنگی، موقعیت اقتصادی و خدماتی از نظر آموزش عالی و خدمات درمانی و همچنین جاذبه‌های طبیعی که در شیراز وجود دارد؛ باعث شده تا مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی باشد.
اگر صنعت گردشگری در استان فارس و شیراز مورد توجه قرار گیرد؛ به طور حتم خواهد توانست، بیش از کارخانه ذوب آهن، خودروسازی، پتروشیمی و یا صنایع نفتی، تاثیر بسزایی در رونق اقتصادی شیراز داشته باشد.
از مزایای صنعت گردشگری می‌توان به این مورد اشاره کرد که بدون هیچ خسارتی به طبیعت، آلودگی آب و هوا و سایر پیامدهای منفی که در بیشتر صنایع وجود دارد، به درآمدزایی فوق‌العاده رسید. در این مقاله به بررسی وضعیت توریسم و گردشگری شیراز خواهیم پرداخت.
صنعت گردشگری در ایران
ایران یکی از کشورهای پرجاذبه به شمار می‌رود که در هر نقطه‌ای از کشور، جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، فرهنگی، مذهبی، اقلیم‌های متفاوت آب و هوا و بسیاری موارد دیگر را در خود جای داده است. بنابراین ایران استعداد زیادی در پیشرفت و تقویت صنعت گردشگری دارد.
براساس گفته سازمان جهانی گردشگری، پس از صنعت نفت و خودروسازی، صنعت گردشگری از درآمدزاترین صنعت‌های تاثیرگذار در ایجاد شغل و سرمایه می‌باشد. به همین دلیل اکثر کشورهای توسعه یافته، توجه ویژه‌ی خود را به این صنعت سودآور و کم هزینه، متمرکز نموده‌اند.
جایگاه شیراز در صنعت گردشگری
شیراز به دلیل موقعیت جغرافیایی، تنوع آب و هوایی، جاذبه‌های تاریخی ارزشمند، شرایط زیست محیطی، جاذبه‌های روستایی و شهری و سایر موارد، جایگاه مهمی در صنعت گردشگری ایران دارد. تنوع بالای جاذبه‌های توریستی و گردشگری شیراز، می‌تواند مرجع خوبی برای ایران شناسی باشد.

وضعیت توریسم و گردشگری شیراز
تنش‌های بین‌المللی، بحران‌های سیاسی و اقتصادی و همچنین کاهش ارزش پول در ایران، دلیلی شده تا بیشتر مردم ایران، گردشگری داخلی را در برنامه‌ریزی‌های سفر خود قرار دهند. براساس مطالعات انجام شده، گردشگری داخلی توانسته ۸۰ درصد از صنعت گردشگری دنیا را به خود اختصاص دهد.
وضعیت توریسم و گردشگری در شیراز را می‌توان اینگونه بیان کرد که این شهر دارای فرصت‌های گردشگری بسیار بالایی بوده که برخی از آنها، مورد توجه قرار نگرفته است و باید برنامه‌ریزی‌های مدون و منظمی را، به صورت بلند مدت و کوتاه مدت انجام داد.
به این وسیله می‌توان زمینه پیشرفت و توسعه زیرساخت‌های وضعیت توریسم و گردشگری شیراز را بهبود بخشید. با مدیریت تخصصی در صنعت گردشگری می‌توان به راحتی، فرصت‌های طلایی را در زمینه توریسم و گردشگر مورد شناسایی قرار داد و صنعت گردشگری را به سمت پیشرفت سوق داد.
مزایای گردشگری داخلی
از بهترین ویژگی‌های گردشگری داخلی، می‌توان به سود تمامی زنجیره‌های صنعت گردشگری اشاره نمود. به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته ایران، اهمیت بسزایی دارد. زیرا باعث ایجاد اشتغال‌زایی در روستاها و شهرها می‌گردد.
در نتیجه با جذب توریست و توسعه صنعت گردشگری، اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی در شیراز افزایش می‌یابد. براساس تحقیقات انجام شده، استان فارس به ویژه شهر شیراز به عنوان چهارمین مقصد گردشگری در کشور شناخته می‌شود.
کسب درآمد مناسب در شیراز
در سالیان گذشته، کشاورزی ازجمله مشاغل ویژه در استان فارس و شیراز بوده است. اما امروزه به دلیل مشکلاتی که در تامین آب وجود دارد، رشد کشاورزی دچار بحران شده و صنعت گردشگری در این شهر توانسته جایگزین صنعت کشاورزی شود.
شهر شیراز، توانایی میزبانی از ظرفیت بالایی از گردشگران و توریسم را دارد. وجود جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، ادبی و تنوع اقلیمی، زمینه را برای توسعه وضعیت توریسم و گردشگری شیراز فراهم آورده است. استان فارس دارای ۲۸۹۱ اثر تاریخی می‌باشد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی در توسعه صنعت گردشگری شیراز
بخش‌های دولتی و خصوصی در همه حال، کامل کننده یکدیگر می‌باشند. این مورد در صنعت گردشگری نیز صادق است. به این صورت که نبود یکی از بخش‌ها، برروی سایر بخش‌ها اثر منفی خواهد داشت. با این حساب وجود بخش‌های دولتی و خصوصی، مکمل و لازم و ملزوم یکدیگر می‌باشند و باعث رشد و شکوفایی صنعت گردشگری شیراز خواهند شد.

نقش دولت در وضعیت توریسم و گردشگری شیراز
دولت نقش بسزایی در ایجاد تاثیر مثبت برروی صنعت گردشگری و زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری در بخش‌های خصوصی می‌باشد و سختی‌های این مسیر را برای سرمایه‌گذاران خصوصی هموار خواهد کرد.
با سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت در صنعت گردشگری، باعث می‌شود تا زمینه‌های ورود گردشگر خارجی به کشور فراهم گردد. این موضوع کمک خواهد کرد تا سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و بخش‌های وابسته به این صنعت، تاثیر چشمگیری در درآمدزایی شیراز داشته باشد.
تعاملات مناسب و سازنده‌ای که دولت با دیگر کشورها در سال‌های اخیر داشته، باعث رونق صنعت گردشگری در شیراز، نسبت به قبل شده است. با این حال صنعت سودآور گردشگری هنوز در ابتدای راه بوده و نیازمند توجه و مدیریت کامل است.
در سال‌های اخیر، توسعه صنعت گردشگری در ایران و به ویژه استان فارس بیشتر مورد توجه مردم و مسئولین قرار گرفته و براساس آمار گرفته شده، پروازهای خارجی از مبدا کشورهایی همچون آلمان، روسیه، انگلیس، امارات، ترکیه و… به کشور ایران افزایش یافته و همین می‌تواند دلیلی برای توجه بیشتر کشور، به صنعت گردشگری باشد.
علاقه گردشگران خارجی به شیراز
توجه به وضعیت توریسم و گردشگری شیراز، به اندازه‌ای است که نظر گردشگران در روزهای پایانی سفر به شیراز با روزهای ابتدایی آن متفاوت است. بسیاری از گردشگران خارجی که به ایران سفر کرده‌اند مایل هستند تا سفری دیگر به ایران داشته باشند و از جاذبه‌های تاریخی و دیدنی شهر شیراز بازدید کنند.
ظرفیت مناسب و بالای گردشگر در شیراز و همچنین میزبانی خوب مردم خونگرم و مهمان‌نواز این شهر سبب شده تا صنعت گردشگری در شیراز رونق مناسبی داشته باشد.
عوامل تاثیرگذار در وضعیت توریسم و گردشگری شیراز
دولت با حمایت از فعالان بخش خصوصی خواهد توانست، نقش بسیار سازنده‌ای در حوزه گردشگری شیراز داشته باشد. از جمله کارهایی که می‌توان در توسعه صنعت گردشگری شیراز انجام داد، شامل موارد زیر می‌باشد.
همکاری در زمینه صدور سریع روادید گردشگران خارجی:
در زمان ورود گردشگران به شیراز، مسئولین فرودگاه نسبت به صدور روادید گردشگران خارجی باید سرعت بیشتری داشته و همکاری رضایت‌بخشی را در این زمینه انجام دهند. همین‌طور سازمان‌های دیگر با رفتاری مشابه، می‌توانند کمک شایانی در رشد سریع گردشگری شیراز نمایند.
ایجاد امکانات زیرساختی در بهبود وضعیت گردشگری:
زمان پیک ورود توریست به شیراز، نسبت به تغییرات دمایی و فصلی متفاوت می‌باشد. به همین خاطر لازم است با دقت به حجم ورود گردشگر در زمان‌های مختلف، مشکلات زیرساختی صنعت گردشگری شیراز رفع گردد. گردشگری را می‌توان یک صنعت فصلی دانست و باید از این موقعیت، بهترین استفاده را نمود.
ارتقاء سطح کیفی پذیرایی از گردشگران:
کیفیت میزبانی از گردشگران، تاثیر کاملاً مستقیمی برروی دیدگاه آنها نسبت به جاذبه‌های توریستی و وضعیت توریسم و گردشگری شیراز دارد. به همین دلیل لازم است پذیرایی از گردشگران خارجی در سطح بسیار بالایی قرار داشته باشد.
ساخت هتل‌های لوکس و چند ستاره در شیراز:
یکی از کمبودهای صنعت گردشگری، وجود هتل‌های 5 ستاره بین‌المللی در فصل پیک توریست در شیراز می‌باشد. لزوم ساخت هتل‌های لوکس و لاکچری که خدمات و امکانات بسیار عالی را ارائه دهند، بسیار احساس می‌شود.
امروزه تعداد هتل‌های 5 ستاره و درجه یک شهر شیراز رضایت‌بخش بوده و هتل چمران شیراز یکی از هتل‌های لوکس این شهر است که افتخار میزبانی از گردشگران را دارد. وجود هتل‌های 5 ستاره و باکیفیت باعث خواهد شد تا در بین سرمایه‌گذاران حس رقابت بوجود آمده و به کیفیت هتل‌های شیراز بیشتر توجه گردد.
عدم برگزاری کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌های غیرضروری در زمان پیک سفر:
به طور معمول در کشور ایران سمینارها و نمایشگاه‌ها در ایام پیک سفر برگزار می‌شود که این برخلاف عملکرد سایر کشورهای پیشرفته است. زیرا این امر باعث تکمیل ظرفیت هتل‌های 5 ستاره خواهد شد.
لازم است در جهت بهبود وضعیت توریسم و گردشگری شیراز به این موضوع توجه گردد و برگزاری همایش‌ها و سمینارها، به فصل سرد سال موکول شود تا در هتل‌های درجه یک، ظرفیت و امکانات آنها در جهت میزبانی از گردشگران استفاده گردد.
حوزه‌های گردشگری شیراز
حوزه‌های گردشگری شهر شیراز در بخش‌های تاریخی، سلامت، مذهبی، صنعتی و… تقسیم بندی شده است. هر یک از این حوزه‌ها و بخش‌ها می‌تواند فرصت مناسبی برای اشتغال‌زایی و کسب درآمد در شیراز باشد.
بر همین اساس، شناسایی پتانسیال‌های هر بخش و شناخت علاقه‌مندی‌های گردشگران داخلی و خارجی، کمک خواهد کرد تا وضعیت توریسم و گردشگری شیراز به سودآوری بالایی دست پیدا کند.
گردشگری تاریخی در شیراز
موقعیت تاریخی شهر شیراز، یکی از مهم‌ترین دلایل توجه گردشگران خارجی و داخلی به این شهر بوده است و سبب شده تا گردشگران بیشتری به این شهر سفر کنند و رونق اقتصادی در این شهر افزایش یابد. در شیراز هر ساله ۱۰۰ هزار توریست خارجی به دلیل جاذبه‌های تاریخی فراوان، جذب آن می‌شوند.
این امر در وضعیت توریسم و گردشگری شیراز نقش مهمی داشته و همین باعث شده تا صنعت گردشگری در شیراز باعث ایجاد اشتغال و افزایش سودآوری سالانه در بخش‌های ایجاد مراکز اقامتی، ساخت رستوران‌های سنتی، به وجود آمدن بازارچه‌های سنتی، افزایش سیستم حمل و نقل عمومی، استخدام لیدر و بسیاری موارد دیگر شده است.
از آثار تاریخی و فرهنگی شیراز می‌توان به آرامگاه شعرای خوش‌آوازه ایران زمین همچون حافظ، سعدی و خواجوی کرمانی، اشاره نمود. همچنین بازارچه‌های شهری و روستایی، شهر پارسه و پاسارگاد که قدمتی چند هزار ساله دارند از دیگر آثار تاریخی و فرهنگی شیراز به شمار می‌آیند. مساجد تاریخی، مجموعه وکیل و بافت قدیمی شهر، شیراز را به پایتخت فرهنگی کشور تبدیل کرده است.

گردشگری سلامت در شیراز
رشد گردشگری سلامت به دلیل قابلیت‌ها و مزیت‌های بی‌شماری که داشته، توانسته رشد چشم‌گیری در وضعیت توریسم و گردشگری شیراز در مقایسه با سایر حوزه‌های گردشگری داشته باشد.
شیراز به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، هزینه و مخارج درمانی و همچنین کیفیت بالای خدمات بهداشتی و جراحی مانند پیوند اعضا، انواع جراحی‌ها، پزشکان مجرب و بهترین مراکز درمان ناباروری، توانسته به یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای جذب گردشگر سلامت از تمام نقاط دنیا باشد.
گردشگری سلامت شیراز در بین کشورهای حوزه خلیج فارس، محبوبیت بسیاری دارد و همین دلیلی شده برای رقابت شیراز با دیگر شهرها، تا در جهت کیفیت گردشگری سلامت و بهبود وضعیت توریسم و گردشگری، تلاش بیشتری داشته باشد.
این موضوع سبب شده تا فرصت‌های شغلی جدیدی در حوزه خدمات درمان و سایر بخش‌ها به وجود آید و نرخ بیکاری به میزان چشمگیری کاهش پیدا کند. بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند تا در حوزه گردشگری سلامت، سرمایه‌گذاری کنند و همین باعث رشد اقتصادی شیراز خواهد بود.
حوزه گردشگری با انعقاد قراردادهای همکاری پزشکی با سایر کشورهای اسلامی، توانسته به صورت غیرمستقیم گردشگران خارجی را به خود جذب نماید و تاثیر مثبتی در وضعیت توریسم و گردشگری شیراز داشته باشد.
گردشگری مذهبی شیراز
یکی از قدیمی‌ترین و پایدارترین حوزه‌های گردشگری در دنیا، گردشگری مذهبی است که وجود بقعه‌های متبرکه در شهرهای مذهبی، باعث رونق عمران و آبادانی شهر یا منطقه خواهد شد. از مهمترین اماکن مذهبی شهر شیراز می‌توان به حرم مطهر شاهچراغ، مسجد وکیل، مسجد نصیرالملک و… اشاره نمود.
اماکن مذهبی شیراز در بافت قدیمی شهر قرار گرفته و در کنار بازارچه‌های قدیمی شهر قرار دارند. به همین دلیل توجه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به خود جلب می‌کند. این شهر به یکی از پایگاه‌های دینی و مذهبی در کشور تبدیل شده است.
گردشگری در حوزه مذهبی می‌تواند باعث درآمدزایی، رشد اقتصادی و گسترش ارزش‌های اعتقادی شود. دولت در زمینه گردشگری می‌تواند در کنار فضای معنوی، امکانات تفریحی و مفرحی را برای گردشگران فراهم آورد تا علاوه بر رفاه گردشگران، در جذب گردشگر نیز تاثیرگذار باشد.
گردشگری صنعتی در شیراز
استان فارس و شیراز به دلیل موقعیت اقتصادی خود، به دلیل وجود شهرک‌های صنعتی و پالایشگاه‌های پتروشیمی می‌تواند در حوزه گردشگری صنعتی، رشد بسزایی داشته باشد. وجود اماکن اقامتی لوکس، امکانات رفاهی بالا و رستوران‌های درجه یک، می‌تواند زمینه‌ساز رونق گردشگری و اقامت چندروزه گردشگران در این شهر توریستی گردد.
سخن پایانی
بررسی وضعیت توریسم و گردشگری شیراز به طور حتم آثار مثبتی بر ورود گردشگران خواهد داشت. با رشد صنعت گردشگری، سطح زندگی مردم ارتقاء یافته و منجر به افزایش درآمد و اشتغال‌زایی آنها خواهد شد و این موضوع، تاثیر مثبتی در رشد اجتماعی شهر دارد.