به گزارش ایرنا، هنرهای دستی و صنایع اصیل نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام است و با تاریخ هنر پیوندی عمیق دارد، میراث های فرهنگی و هنری که در طول قرون به آیندگان منتقل می شود دارای ارزش معنوی و با پشتوانه های فرهنگی و هنری گذشتگان است.
نقش صنایع دستی در اقتصاد جوامع در حال رشد به عنوان مکمل فعالیت های اصلی باعث شده است اقتصاددانان در ملاحظات خود به این رشته توجه خاصی داشته باشند و از آن به عنوان اهرم قوی در حل مسائل اقتصادی بهره ببرند و نمونه بارز این درک، حمایت و تقویت صنایع دستی روستایی در تمام کشورهای در حال رشد است.
صنایع دستی در توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته حلقه مهمی از این زنجیره است و در بررسی وضعیت اشتغال در کشورهای توسعه آنان به درستی جایگاه صنایع دستی را در کسب و کارهای خانگی و همچنین تقویت هویت فرهنگی و گردشگری دیده اند.
برخی از رشته های صنایع دستی با داشتن ویژگی های خاص در بین علاقه مندان شناخته شده اند و برخی صنایع مانند گره چینی به دلایلی متعدد در بازار صنایع دستی مهجور هستند.
گره چینی از هنرهای دیرینه در صنایع چوبی است که در آن از کنار هم قرار دادن تکه های کوچک چوب، نقوش گره های سنتی و هندسی نمایان می شود، این هنر از رشته های دستی ظریفی است که از اوایل دوره اسلامی در ایران رایج شد و برخی پژوهشگران احتمال داده اند استفاده از این هنر از دوران خلفا عباسی آغاز شده باشد و در قرن ۶ تا ۸ هجری قمری در مصر و سوریه متداول و از همان زمان به ایران رسیده است.
بر اساس شواهد و آثار موجود، پیشینه هنر گره چینی در معماری ایران به دوره سلجوقی و صفوی بازگشته و اصفهان خاستگاه این رشته زیبا است و این سبک کار به طور معمول در ساخت درهای اماکن متبرکه، مقابر، منابر و از مشبک در پنجرهای منازل و کاخ‌ها و نرده‌ها استفاده می شود.
از دوران صفوی به بعد تعبیه شیشه‌های رنگی در چوب‌های مشبک نیز رایج شد و هنرهای چوبی پس از دوره صفویه به خصوص در دوران قاجار نه تنها تکامل نیافت بلکه با افت فنی روبه رو شد.
به طور کلی از چوب و فرآورده‌های آن در بناهای یک قرن اخیر به عنوان مصالحی موثر در ستون‌های چوبی، پوشش سقف‌های ۲جداره خارجی، ساخت پنجره‌های ارسی و ظریف با کارهای هنری مختلف گره سازی، قواره بری و غیره استفاده شده است.
البته هنر گره چینی فقط در معماری رواج ندارد و یکی از زیرشاخه‌های صنایع چوب نیز به شمار می رود و می توان نمونه‌های این هنر را در اماکن متبرکه مانند آستان قدس رضوی یا حرم شاه عبدالعظیم حسنی در شهر ری مشاهده کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: هفت رشته صنایع دستی فراموش شده این استان شامل گره چینی، جاجیم بافی، قدک بافی، نقاشی پشت شیشه، گلیم گل برجسته، سوزن دوزی و قفل سازی در دولت یازدهم احیا شده است.
سیدمحمد حسینی افزود: گره چینی تا دوره قاجاریه در این استان رواج داشته و سپس منسوخ شد که ظرف ۱۰ سال اخیر با دایرکردن کارگاره آموزشی و همکاری استادکار برجسته این رشته محمد نوری احیا شده است.
وی اظهار کرد: اکنون این رشته هنری زیبا، توسط تعدادی شاگرد علاقه مند دایر است و جوانان با کسب مهارت، آثار ارزشمندی را برای خریداران تولید می کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: صنایع دستی یکی از مباحث مطرح استان برای رفع بیکاری و اشتغالزایی است که در دوره ای از زمان مغفول مانده بود.
حسینی افزود: نگاه دولت یازدهم و دوازدهم ، توسعه و رونق صنایع دستی است که در این زمینه اشتغالزایی بانوان جایگاه ویژه ای دارد و افزایش صادرات و شمار هنرمندان در بخش صنایع دستی استان مورد توجه قرار گرفته است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: رشته گره چینی یکی از رشته های زیرمجموعه آثار چوبی در بخش آرایه های معماری به شمار می رود و آثار هنری تولید شده از این رشته هم در تزئینات و هم معماری کاربرد دارد.
قاسم کاظمی اظهار کرد: هنرمند گره چینی با استفاده از شیشه های رنگی به جنبه نوردهی توجه دارد که هنگام روز درخشش خورشید به اثر، زیبایی ۲ چندان می دهد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: گره چینی در بخش نقش های هنری بدون استفاده از شیشه در دیوار کاذب نیز به کار گرفته می شود و اضلاع هندسی براساس زاویه از اصول این هنر به شمار می رود.
کاظمی افزود: قدیمی ترین نمونه گره چینی در استان مرکزی در امامزاده سهل ابن علی (ع) کار شده و مربوط به دوره صفویه است.
وی با بیان اینکه، چوب ماده اصلی هنر گره چینی در تولید محصولات این رشته نقش اصلی را داد، افزود: چوب درخت چنار ساده و پرمگسی با خال های سیاه در این استان به وفور در اختیار هنرمندان قرار دارد.
وی اظهار کرد: ویژگی منحصر به فرد آثاری هنری گره چینی در استان مرکزی با آثار هنرمندان به نام شامل اصفهان، یزد، کاشان و شیراز قابل رقابت است.
استاد هنر گره چینی استان مرکزی با ۲۰ سال فعالیت در این رشته گفت: مهارت فنی در این رشته را نزد استادان خطه هنرپرور اصفهان فرا گرفته ام و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی این هنر احیا شد.
محمد نوری افزود:۳۰ مهارت آموز در حال آموزش اصول و شیوه های گره چینی در استان مرکزی هستند و پس از گذراندن ۲ سال، کارت مهارت را از اداره کل میراث فرهنگی استان اخذ می کنند.
وی اظهار کرد: ساخت ۱۲ لنگه به سفارش عتبات عالیات استان البرز برای حرم عموی امام زمان (عج) شاهزاده محمدحسن علی النقی (ع) دراین استان حال انجام است.
وی، گره عربی کُند، شمسه هشت پر و قلم زنی را از ویژگی های شاخص برای ساخت این درها با بهره گیری از هنر گره چینی عنوان کرد و افزود: این سفارش در مجموع ۱۶ تا ۱۷ مترمربع وسعت دارد و انجام آن حدود سه ماه به طول می انجامد.
نوری افزود: ساخت ضریح امامزاده مجاب در شعاع ۱۰ متری ضریح مطهر اباعبدالله الحسین(ع) و در مسجد توفیق نکا در استان مازنداران از دیگر آثار در دست تولید را شامل می شود.
یکی دیگر از استاد کاران گره چینی در اراک نیز گفت: هفت سال در این رشته فعالیت دارم و اکنون با همکاری تعدادی شاگرد علاقه مند به این رشته روزانه ۱۰ مترمربع محصول چوبی تولید می کنیم.
رسول شاهوردی افزود: ۲۰ مترمربع محصولات گره چینی شامل لایت، دیوار، سقف کاذب و پارتیشن به کشورهای آمریکا، کانادا و هلند صادرات انجام داده ام.
وی اظهار کرد: صادرات گره چینی ارزآوری قابل قبولی برای کشور به علت تامین مصالح اولیه بومی و استفاده از استادکاران ماهر دارد.
استاد گره چینی گفت: هنر گره چینی با فراهم شدن زیرساخت های صادراتی، ظرفیت منحصر به فردی برای اشتغال آفرینی در این خطه دارد.
شاهوردی، بازاریابی در خارج مرزها و تسهیل امور برای صادارت را از مسئولان مطالبه کرد و گفت: این رشته هنری نیازمند معرفی به علاقه مندان هنر ایرانی در آن سوی مرزها است و این مهم با همکاری بخش دولتی میسرمی شود.
۳۴۸ رشته صنایع دستی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۱۰ رشته در استان مرکزی فعال است.
۶۹۹۱/۶۰۱۳/خبرنگار:معصومه ابراهیمی***انتشاردهنده:مژگان حیدری
انتهای پیام /*