به گزارش ایرنا، اگر سفری تحقیق گونه به زمان های قدیم داشته باشیم، خواهیم دید تلاش برای زنده ماندن و تکامل دنیای اطراف چگونه انسان ها را وادار به کشف و استفاده از تمامی ابزار و امکانات اطراف خود کرده است.
اگر این تحقیق را از چگونگی مراحل تهیه نان به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای انسان دنبال کنیم به انسان های اولیه خواهیم رسید که برای تهیه آرد از گندم و دیگر غلات به وسیله ای که از ۲ سنگ که دانه ها را بین آنها ریخته که یکی از آنها ثابت و سنگ دوم که در بالای آن سنگ ثابت قرار می گرفت و بوسیله دسته نگهداری و بر روی دانه ها فشرده و غلتانده می شد تا دانه ها خرد شوند، خواهیم رسید.
نام این وسیله که مصری ها در ۲ هزار سال قبل از میلاد مسیح از انواع آن (دستی، بادی و آبی) برای آرد کردن گندم استفاده می کردند، آسیاب سنگی یا دستاس است.
از آنجا که دستاس پدر تمام آسیاب ها و کارخانه های آرد امروزی است این مساله دلیلی شد تا دستاس به عنوان پدری پیر شاهد غرق شدن و مرگ خود در دنیای تکنولوژی و پیشرفت فرزندانش باشد.
در هر جامعه ای صنعت و سنت های قدیمی و فراموش شده چون دستاس طرفدارانی دارد که این امر باعث انگیزه برای عده ای می شود تا کمر همت به زنده کردن آن صنعت یا سنت ببندند از این رو در شهرستان کامیاران نیز استاد جلال به عنوان تنها سازنده دستاس در این شهرستان پرچم امید به زنده کردن این صنعت را در کارگاه خود برافراشته است.
کارگاه استاد جلال در تپه پیر محمد از محله های قدیمی شهر کامیاران واقع است و با اینکه سه، چهار متر بیشتر نیست اما روی خندان و صدای گرم و دلنشین و پر از محبت او در استقبال از بازدیدکنندگان از کارگاهش، احساس کوچک بودن کارگاه را به سرعت از ذهن پاک می کند.
به محض نشستن در کارگاه و دیدن اینکه او با حسی زیبا و احتیاط زیاد مشغول تراشیدن سنگ بود، وادارم کرد تا از او بپرسم سنگ برای استاد جلال تداعی گر چیست؟
در حالیکه هنوز دست از کار نکشید بود، گفت: سنگ یعنی انسان به این معنا که اگر به او محبت کنی و پیمان صلح و دوستی با او ببندی هر آنچه که تو بخواهی آن خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه سنگ نرم ترین مواد موجود در زمین است، افزود: از کودکی در کنار استاد کاری در روستای پالنگان با نرمی سنگ آشنا شده و چگونگی ساخت دستاس را فرا گرفتم.
استاد جلال با بیان اینکه کار اصلی او بنایی بوده است، اظهار کرد: ۱۰ سال پیش بر اثر یک اتفاق مجبور به کنار گذاشتن بنایی شده و با توجه به اینکه به ساختن دستاس علاقمند بودم و آن را از کودکی یاد گرفتم برای چرخاندن چرخ زندگیبه این کار روی آوردم.
وی علاقه و پشتکار را مهمترین شرط موفقیت در هر کاری دانست و گفت: وقتی بعد از ۱۰ سال فعالیت در این زمینه از استان ها و شهرستان های مختلف کشور و حتی خارج کشور سفارش برای ساخت دستاس می گیرم، تازه معنای علاقه و پشتکار را درک می کنم.
محمدپور ملاک قرار دادن میزان سن افراد را برای کسب موفقیت اشتباه دانست و اضافه کرد: با ۶۶ سال سن از اینکه می بینم تلاشم در راستای زنده نگه داشتن یک صنعت رو به فراموشی بی نتیجه نبوده است، احساس موفقیت بهم دست می دهد.
با دیدن دست های پینه بسته و شوق چشمانش برای کار کردن توصیه او را به جوانان امروزی خالی از لطف ندیدم، او در جواب افزود: در هر شرایطی داشتن ایمان به خداوند و امید به آینده باید بزرگترین سرمایه ی زندگی هر انسانی باشد.
استاد جلال در ادامه در خصوص روند تهیه سنگ آسیاب تاکید کرد: سنگ آسیاب به لحاظ ویژگی های خاصی که باید داشته باشد از سنگ های مخصوصی تهیه می شود که دارای جنسی تقریبا ملایم و سفید رنگ است.
وی با اشاره به اینکه کوهی که دارای این نوع سنگ باشد بسیار کم پیدا می شود، افزود: به همین خاطر باید قبل از جداسازی سنگ طبق مطالعه و بررسی منطقه سنگ های را پیدا کرد که فاقد شکستگی و یا رگه (ترک خوردگی) باشند.
این استادکار ماهر کامیارانی با بیان اینکه در گذشته این نوع سنگ فقط در قسمتی از کوه شاهو به نام هوار هانیه در روستای پالنگان یافت می شد، گفت: در چند سال گذشته در روستای خامسان از توابع بخش موچش شهرستان کامیاران یک معدن استخراج شده که سنگ های آن سنگ مخصوص ساخت دستاس است و از آن زمان سنگ های مورد نیاز کارم را از این معدن تهیه می کنم.
محمدپور تنها وسیله ساخت شده توسط دستان هنرمندش را دستاس معرفی کرد و گفت: چکش، کلنگ، مته و سنگ فرز وسایلی هستند که از آنها برای تراشیدن سنگ و ساختن دستاس استفاده می کند.
این استاد کار ماهر با بیان اینکه پیشرفت و تکنولوژی ما را از دستاس به کارخانه های عظیم آرد رسانده است، یادآور شد: فراموش نکردن ریشه ها مهمترین کاری است که باید برای بقای هر مساله ای به آن توجه کرد.
وی با اشاره به اینکه در ماه بیش از ۱۵ دست، دستاس می سازد، تاکید کرد: بیشتر مشتریان او از شهرستان های سنندج، کرمانشاه، جوانرود، نودشه، مریوان، سقز، بانه و شهرهای استان لرستان هستند.
محمدپور قیمت هر دستاس را یک میلیون ریال اعلام و اظهار کرد: تا به حال چندین سفارش برای عرضه در نمایشگاه از خارج کشور داشته که جنبه پولی آن برای او مهم نبوده است.
استاد جلال پیشرفت جامعه در تمام عرصه ها را نیازمند مرور تاریخ و فراموش نکردن تمام ابزار و فرهنگ گذشتگان دانست و گفت: حاضر است به علاقمندان یادگیری این حرفه، به صورت رایگان آموزش دهد.
به گزارش ایرنا، این هنر و صنعت چند هزار ساله نشان از مدیریت قوی و ذهن خلاق گذشتگان ما دارد که اکثر نیازمندی های خود را با کار و تلاش شبانه روزی از منطقه خود تهیه می کردند.
هر چند امروزه دیگر نیازی به روش های قدیمی نیست اما نباید هنر گذشتگان و اندیشه مبتکرانه آنان به فراموشی سپرده شود، انتظار می رود متولیان امور فرهنگ و باستان شناسان بیش از گذشته، هنر و هنرمندان قدیم این منطقه را به نسل امروز و آینده معرفی کنند.
کامیاران در ۶۵ کیلومتری جنوب سنندج واقع است.
خبرنگار: ژاله گرگانی ** انتشار دهنده: مجید سلیمانی
۷۳۴۹/۹۱۰۲
**آگاهی از آخرین اخبار استان کردستان در کانال زیر:
@IRNASANANDAJ
https://telegram.me/joinchat/DHygAj7hzZXSBJmWuX3Bvg

انتهای پیام /*

فرهنگی

صنایع دستی

دستاس

سنگ تراشی