در سال ۱۳۵۹ با فرمان امام خمینی(ره)تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی صادر شد و جهاد دانشگاهی از دل این شورا، به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعت و خدمات و نخبگان دانشگاهی معرفی شد.
جهاد دانشگاهی، نهادی عمومی و نیمه‌دولتی است که زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی اداره می‌شود و دارای شخصیتی مستقل است و با هدف گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها، توسعه امور فرهنگی، گسترش طرح‌های کاربردی و نیمه صنعتی فعالیت می‌کند.
این نهاد نیمه‌دولتی در چهارمحال و بختیاری تا سال ۱۳۸۱ زیر نظر جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان فعالیت داشت، که پس از آن تحت عنوان واحد استانی معرفی و در حوزه‌های فرهنگی،آموزشی و پژوهشی به طور مستقل آغاز به فعالیت کرد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در آستانه چهلمین سالگرد تاسیس این نهاد گفت و گویی با سیروس رضایی رییس جهاد دانشگاهی چهارمحال و بختیاری داشته است.
ایرنا:سهم این نهاد در اشتغالزایی و مهارت نیروهای جوان جویای کار در چهارمحال و بختیاری به چه اندازه است؟ آیا جهاد دانشگاهی با نگاه به پتانسیل‌های موجود در استان فعالیت‌های خود را برنامه ریزی می‌کند؟
سیروس رضایی: اگر جهاد دانشگاهی از سوی دستگاه‌های ارشد دولتی در استان مورد حمایت قرار گیرد این واحد استانی می‌تواند در کاهش نرخ بیکاری و اشتغالزایی جوانان هم‌استانی نقش مهمی ایفا کند.
ایرنا: محورها و زمینه‌های اصلی آموزش در جهاد دانشگاهی استان چیست؟
رضایی: این نهاد در حوزه آموزش در 2 سطح آموزش علمی کاربردی و آموزش‌های کوتاه مدت فعالیت دارد و در حوزه علمی کاربردی در 2 مقطع کاردانی و کارشناسی در دوازده کد رشته دانشجو می‌پذیرد.
رشته‌هایی مانند حقوق. فناوری اطلاعات و بورس با گرایش‌های مختلف در این مراکز فعال هستند، که تا به امروز نزدیک به سه هزار نفر از دانشجویان این مراکز فارغ‌التحصیل شدند.
در حوزه آموزش‌های کوتاه مدت، در قالب 6مرکز در شهرهای بروجن. فارسان و سامان لردگان و 2 مرکز در شهرکرد اقدام به برگزاری دوره‌های کوتاه مدت می‌کنند، در این مراکز افزون بر ۷۰۰ عنوان دوره کوتاه مدت تعریف شده است، که این دوره‌ها بنا به نیاز روز جامعه بخصوص جوانان و فارغ التحصیلان دانشگاهی تدوین می‌شوند.
می‌توان اعلام کرد،بیشتر این دوره‌های کوتاه مدت اشتغال گونه و تخصصی هستند و به جوانان در مسیر یافتن شغل مناسب کمک می‌کنند، این دوره‌ها در 10 گروه آموزشی مانند، هنر و معماری، پزشکی و سلامت، کشاورزی و منابع طبیعی، فنی و مهندسی، علوم انسانی و کارکنان دولت تدوین شدند.
جهاد دانشگاهی استان در دوره شیوع کرونا، آموزش‌های کوتاه مدت خود را از طریق فضای مجازی در قالب سامانه امجد که در جهاد دانشگاهی راه‌اندازی شده ادامه می دهد، که خوشبختانه با استقبال خوبی از سوی کارآموزان و دانشجویان مواجه بوده است.
امروزه با وقفه‌ای که ویروس کرونا در آموزشی‌های عالی بوجود آورده، جایگاه دوره‌های آموزشی تخصصی کوتاه مدت پررنگ‌تر می‌شود و جهاد دانشگاهی نیز از این فرصت استفاده کرده آموزش‌های تخصصی و کوتاه مدت خود را از طریق فضای مجازی با شعار “آموزش در هر زمان در هر مکان برای همگان” با هدف به کارگیری ابزارهای نوین ارتباطی به منظور گسترش فرصت‌های یادگیری و کمک به توسعه دانش و مهارت نیروی انسانی با استفاده از روش‌های پیشرفته و کارآمد؛ اموزش در سطح استان را ادامه می‌دهد.
ایرنا: با توجه به اینکه جهاد دانشگاهی یک نهاد جوان است آیا دستگاه‌های دولتی در استان برای همکاری با این نهاد پیشقدم می‌شوند؟
رضایی: ارتباط جهاد دانشگاهی با سایر داستگاه‌های دولتی به نسبت قابل قبول است، این ارتباط در زمینه‌های فرهنگی، اشتغال ،کارآفرینی و آموزش، به طور قطع به نفع هر دو گروه هم دستگاه‌های دولتی و هم این نهاد دانشگاهی است. به این صورت که دستگاه‌ها می‌توانند از ظرفیت‌های این نهاد استفاده کنند و خلاهای موجود در ارگان و نهاد خود را برطرف کنند و نهاد دانشگاهی نیز از طریق این فعالیت‌ها رسالت و اهداف بزرگ خود را به سرانجام می‌رساند.
متاسفانه همه دستگاه‌ها از ظرفیت‌های این نهاد استفاده نمی‌کنند برخی از دستگاه‌های دولتی هستند که از ظرفیت‌های موجود در این نهاد غافل می‌شوند و کمترین استفاده را می‌برند، در صورتی که جهاد دانشگاهی در همه زمینه‌های فرهنگی،آموزشی، پژوهشی و اشتغال و کارآفرینی ظرفیت‌های خوبی را برای ارایه خدمات به نهادها و دستگاه‌ها دارد و جا دارد ارتباط بین این نهاد و دستگاه‌های دولتی استان قوی‌تر و مستمرتر باشد.
ایرنا: با توجه به اینکه این نهاد در همه زمینه‌های علمی آموزشی فرهنگی فعالیت گسترده دارد چرا جهاد دانشگاهی تلاشی برای معرفی بهتر خود در استان نکرده است؟
رضایی: شاید یکی ار دلایل ناشناخته بودن جهاد دانشگاهی در جامعه این باشد که این نهاد ماموریت خاص و مشخصی ندارد، رسالت و وظیفه اصلی جهاد دانشگاهی این است که کارهای بر زمین مانده سایر دستگاه‌ها را باید به انجام برساند، به همین خاطر تنوع فعالیت‌هایی که این نهاد بر عهده دارد خیلی زیاد است در حوزه پزشکی، صنعت، نفت، رسانه،سایر حوزه ورود پیدا کرده است، شاید ورود به همه این زمینه‌ها هم دلیل دیگری برای نبود شناخت کافی از این نهاد باشد و رسانه‌ها می‌تواند در این زمینه به جهاد دانشگاهی کمک زیادی داشته باشند.
از شروع به کار این واحد استانی در چهارمحال و بختیاری همه توان و تلاش این بوده است که جهاد دانشگاهی در سطح استان به بهترین نحو معرفی شود، اما افرادی که به این نهاد رفت و آمد دارند هر کسی بسته به نیاز خود این نهاد را می‌شناسند و از پتانسیل‌های دیگر جهاد دانشگاهی اطلاعی ندارند.
ضمن اینکه جهاد دانشگاهی یک نهاد نیمه‌دولتی است که تنها ۲۰ درصد از بودجه خود را از دولت دریافت می‌کند و ۸۰ درصد دیگر را خود این نهاد باید تامین کند، اگر این نهاد در حوزه آموزش درآمدی کسب کند باید در حوزه فرهنگی هزینه کند، پس نباید دانشگاه‌ها این انتظار را داشته باشند که همه خلاهای فرهنگی در دانشگاه را جهاد برطرف کند.
جهاد دانشگاهی بر اساس اعتبار و شرایط خود قدم برمی‌دارد. از آنجا که جهاد به عنوان یک بازوی آموزشی و فرهنگی بین دانشگاه‌ها با سایر دستگاها است می‌طلبد که دانشگاه‌های استان با جهاد ارتباط قوی‌تری داشته باشند و در زمینه معرفی این نهاد فرهنگی و انقلابی به کمک جهاد بیایند.
اگر جهاد و ظرفیت‌های آن به طور کامل شناخته شود، می‌تواند بهتر از زمان حاضر در استان خدمت کند و این مهم نیازمند حمایت مدیران ارشد استانی است.
ایرنا: جهاد دانشگاهی در همه زمینه‌های پزشکی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی به انواع مختلف وارد شده، آیا ورود به همه حوزه‌ها کار درستی است؟ آیا این همه فعالیت منجر به موازی کاری با سایر دستگاه‌های مشابه محسوب نمی‌شود؟
رضایی: شاید اگر این نهاد تنها در یک زمینه وارد می‌شد، بهتر هم می‌توانست خود را معرفی کند و رسالت و هدف خود را بر روی یک زمینه هدف‌گذاری کند و با همان هدف مشخص خود را معرفی می‌کرد، اما رسالت جهاد بزرگتر و بیشتر از یک هدف است این نهاد وظیفه دارد در هر زمینه‌ای که در جامعه احساس خلا می‌شود و یا کمتر کار شد، ورود پیدا کند.
همین اتفاق است که به تنوع فعالیت‌های جهاد دانشگاهی می‌افزاید، نباید فراموش کرد که جهاد دانشگاهی در هر زمینه‌ای که ورود پیدا کرده است بسیار مثمر ثمر و مفید بوده به طور مثال اگر در حوزه پزشکی ورود پیدا کرده امروز پژوهشگاه رویان را بوجود آورده که یکی از افتخارات ایران در حوزه پزشکی محسوب می‌شود.
ایرنا: آیا این نهاد در چهارمحال و بختیاری با توجه به پتانسیل‌ها و داشته های بالقوه که نیاز به بالفعل شدن دارند آموزش‌های خود را برنامه ریزی می‌کند؟
رضایی: به طور قطع پتانسیل‌های استانی مدنظر است، بطور مثال با توجه به اینکه اولویت این استان گردشگری است جهاد دانشگاهی پیگیر مرکز پژوهشگری گردشگری است، در حوزه اشتغال نیز این نهاد پیگیر راه‌اندازی مرکز کسب و کار در زمینه بادام با همکاری کار و رفاه اجتماعی است،یا مرکز شتابدهی کسب و کار فناورانه جوانان که امروز مورد نیاز استان است.
همچنین امیدواریم که هر چه سریع‌تر مرکز تخصصی جوش را در استان راه اندازی کنیم، این فعالیت‌ها همه نشان دهنده این است که، جهاد دانشگاهی فعالیت‌های خود را بر اساس نیازهای استانی برنامه‌ریزی می‌کند.
نه تنها در زمینه اشتغال بلکه در حوزه آموزش نیز همی نطور است، جهاد نمی‌تواند بر اساس آموزش‌های قدیمی خود پیش برود بلکه این نهاد مرتب باید نیازهای استانی را رصد کند و بر اساس این نیازها فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را ادامه دهد.
در حوزه فرهنگی نیز روش و رسالت ما همین است همکاران در حوزه فرهنگی نیز مرتب نیاز سنجی فرهنگی می‌کنند، به طور مثال در دانشگاه‌ها نیازهای فرهنگی دانشجویان شناسایی و بر اساس آن نیازها و سلائق و علایق برنامه‌ریزی‌های خود را انجام می‌دهند.
جهاد دانشگاهی اگر در مسیری غیر از این مسیر قدم بردارد به طور قطع با مشکل مواجه خواهد شد و نمی‌تواند فعالیت‌های خود را پیش ببرد، جهاد دانشگاهی باید مرتب بروز شود و طرح‌ها و فعالیت‌های جدید و مورد نیاز جامعه را در برنامه‌های خود تدوین کند.
بر همین اساس شعبه سازمان تجاری‌سازی و فناورانه اشتغال دانش‌آموختگان را با تاکید برایجاد روحیه کار آفرینی و فرهنگ کار افرینی در بین جوانان را امسال در استان راه‌اندازی کردیم تا از این طریق بر روی بحث اشتغال پذیری جوانان کار شود.
متاسفانه جوان امروز تنها حرفه و شغل را در کارهای دولتی می‌بیند و از سایر پتانسیل‌های موجود در استان غافل است بر همین اساس جهاد دانشگاهی تلاش دارد قبل از بحث ایجاد شغل به بحث اشتغال زایی بپردازد و زمینه‌ای فراهم کند که جوانان بپذیرند اگر در حوزه صنعت و کشاورزی و سایر حوزه ها وارد شوند موفق‌تر خواهند بود و می‌توانند با دوره‌های تخصصی کار آفرینان خوبی هم در استان شوند.
ایرنا: میزان همکاری جهاد دانشگاهی استان با بدنه اجرایی، صنعتی و تحقیقاتی استان چگونه است؟
رضایی: ارتباط نهاد با بدنه اجرایی، صنعتی و تحقیقاتی استان ارتباطی به نسبت خوبی است، ولی عالی نیست. جهاد دانشگاهی برای قدم گذاشتن در راه اهداف و رسالت‌های خود نیازمند ارتباط با دستگاه‌های اجرایی استانی است، بر همین اساس تمام تلاش خود را برای ارتباط عمیق با دستگاه‌های اجرای به کار می‌گیرد.
اما این انتظار وجود دارد که دستگاه‌های اجرایی هم ارتباط خود را با این نهاد بیشتر کنند و از ظرفیت‌هایی که در این نهاد وجود دارد بیشترین استفاده را ببرند.
در حوزهای مختلف مانند حوزه‌های کشاورزی، پزشکی و صنعتی هر جا که دستگاه‌های اجرایی استان نیازی احساس کنند، جهاد دانشگاهی چهارمحال و بختیاری می‌تواند ظرفیت سایر استان‌ها و ظرفیت‌های ملی را در استان به کار بگیرد وبرای توسعه استان هر آنچه در توان دارد را بکار بگیرد.
ایرنا: آیا جهاد دانشگاهی استان توانست در حوزه‌های کارآفرینی و اشتغالزایی موفق عمل کند؟
رضایی: حوزه اشتغال آخرین حوزه ای بود که به ساختار جهاد دانشگاهی استان اضافه شد و به صورت رسمی امسال شروع به فعالیت کرده است اما در سال‌های گذشته 2 طرح مشاغل خانگی را داشتیم که در همین زمینه ۲ هز ار و ۴۷۷ نفر در استان شناسایی و وضعیت‌های شغلی متفاوت از سایر وضعیت‌های شغلی موجود دراستان مانند نوغانداری. کشت زعفران. فراورده‌های زنبور عسل را به این تعداد از افراد جویای کار آموزش داده شد.
این آموزشها به صورت کامل رایگان است و در طی مراحل کار نیز مشاوره رایگان دریافت می‌کردند، که از این تعداد افزون بر ۶۰۰ نفر را وارد بازار کار کردیم.
جهاد دانشگاهی در رابطه با اشتغالزایی مشاغل خانگی در سه فاز شناسایی، آموزش و اتصال به بازار کار فعالیت دارد که تا نتیجه نهایی یعنی اتصال به بازار کار در کنار کارآموزان است.
در حوزه کارآفرینی جهاد دانشگاهی استان در اول راه است و امیدواریم در روزهای آینده اتفاقات بهتری در راستای ترویج فرهنگ کارآفرینی در استان از طریق این نهاد انقلابی و فرهنگی برداشته شود.