به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سرپرست هیات ششمین فصل کاوش کارآموزی دانشگاه بیرجند گفت: محوطه کَهنِک در خراسان جنوبی، بخش مرکزی شهرستان سربیشه، دهستان مومن آباد و ۵۰ متری شرق روستای کَهنِک واقع شده است.
این باستان شناس ادامه داد: ششمین فصل از کاوش باستان شناسی در این محوطه با همکاری ۱۴ نفر از دانشجویان ورودی ۹۴ دانشگاه بیرجند با هدف شناسایی و خواناسازی فضاهای معماری موسوم به قلعه کَهنِک در قسمت شرقی این محوطه انجام شد.
وی تصریح کرد: محوطه کَهنِک با توجه به داده های سطحی و کاوش های صورت گرفته متعلق به دوره زمانی از قرون سوم و چهارم هجری تا دوره صفوی و بیشترین داده های به دست آمده شامل سفال، آجر و سازه های معماری مربوط به قرون میانه اسلامی است.
** توصیف محوطه کَهنِک
فرجامی محوطه باستانی کَهنِک را از جمله محوطه های اسلامی مهم در شرق کشور دانست که ضعف الگوهای زیست محیطی و محدودیت های اقلیمی در شرق ایران، خصوصا کمبود منابع آبی و خاک مناسب که دو شاخصه کشاورزی است، باعث نبود سایت ها و سکونت گاه های پرجمعیت و وسیع در این منطقه شده است.
وی گفت: این محوطه در مطالعات باستان شناسی شرق کشور و ارتباط آن بین مناطق شمالی (خراسان) و جنوبی (منطقه سیستان) از اهمیت زیادی برخودار است.
این سرپرست هیات کاوش اضافه کرد: این اثر درسال ۸۲ با شماره ۸۹۴۱ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.
فرجامی اظهار داشت: روش کار در محوطه کَهنِک در فصل ششم این کاوش ها، مطابق با روش کانتکست (Context) بوده و تمام داده ها و خصوصا سفالینه ها در جداول سفالی و فرم های کانتکست ثبت و ضبط شده است.
به گفته وی، در این روش با هر تغییر رنگ خاک و پیدایی هرگونه سازه جدید یا یافته ای که دارای اطلاعات نسبتا کامل و بافتار منسجمی است، به یک شماره خاص شماره کانتکست داده شده است.
فرجامی افزود: ترانشه فصل ششم کاوش در محوطه کهنک در شرق محوطه انتخاب شده و محل ترانشه دقیقا در جایی قرار گرفته که به عنوان قلعه کاربرد داشته و این ترانشه با ابعاد ۵ در ۱۰ متر در راستای شمالی – جنوبی ایجاد شده است.
وی تصریح کرد: بخش اعظم مکانی که موسوم به قلعه کهنه کَهنِک است، طی دهه اخیر به دلیل عملیات راهسازی و برداشت خاک آن برای زیرسازی جاده توسط ماشین آلات راهسازی همچنین کاوش های غیر مجاز توسط افراد محلی بیشتر قسمت های ترانشه مضطرب و به صورت آواری است.
این باستان شناس، از جمله ویژگی های معماری قلعه کَهنِک را با توجه به کاوش های صورت گرفته که تاکنون انجام شده، وجود بقایای چند اتاق مسکونی و حیاط و همچنین بقایای برجی کشف شده دانست.
سرپرست هیات کاوش گفت: در معماری این قلعه از دیوارهای چینه ای استفاده شده و برای اینکه استحکام و مقاومت اثر را بالا ببرند، ضخامت دیوارهای بنا در پایین بیشتر است و هر چه دیوار ارتفاع می گیرد، از ضخامت آن کاسته می شود.
وی با اشاره به استفاده از سنگ های بزرگ آندزیت به رنگ مشکی جمع آوری شده از محیط پیرامون در ساخت بنا افزود: روش کار چنین بوده که بعد از یک ردیف توده گلی در دیوار، یک رج سنگ کار شده و دوباره توده گلی مورد استفاده قرار گرفته که این امر نه تنها از لحاظ استحکام بنا مفید بوده، بلکه در صرف زمان نیز برای ساخت دیوار مورد توجه بوده است.
به گفته وی، قلعه کَهنِک بر روی تپه ای قرار گرفته که نسبت به محیط پیرامون از ارتفاع بیشتری برخوردار است.
این دانشجوی باستان شناسی دوره تاریخی، دانشگاه تهران اظهار کرد: ارتفاع این قلعه، علاوه بر اشراف و دید کامل بر محیط اطراف، امکان دفاع را به ساکنین داخل قلعه در مقابل مهاجمان می داده است.
این باستان شناس داده های فرهنگی یافت شده را عمدتا سفال و همچنین قطعات شیشه به صورت مفتول و مربوط به دستبند و ظروف شیشه ای، قطعات شکسته ظروف سنگی از جنس سنگ صابون و استخوان های حیوانی، مهره، چوب و فلز معرفی کرد.
وی گفت: سفال های به دست آمده دارای تزئینات مختلفی از جمله نقش کنده، نقش استامپی، نقش افزوده، نقاشی بدون لعاب، نقاشی زیر لعاب و روی لعاب است.
به گفته فرجامی، قطعات فلزی و مسی به دست آمده به دلیل قرار گرفتن بر روی بستر صخره ای دارای رطوبت ماندگاری بیشتر مورد تجزیه قرار گرفته اند.
سرپرست هیات ششمین فصل کاوش کارآموزی دانشگاه بیرجند ادامه داد: وجود نمک و حتی آهک در خاک محوطه کَهنِک نه تنها در امر کشاورزی محدودیت هایی به وجود آورده بلکه به دلیل ساخت سفال های موجود در محل و وجود ذرات نمک و آهک موجب شده که سطح سفال به مرور زمان دچار ترکیدگی و فرسودگی شود.
فراهنگ**۳۰۷۹**۱۸۸۰
انتهای پیام /*