پیکره سنگی «بابا داوود» که به تندیس «ابوالهول» مصر شباهت دارد، به باور باستانشناسان، همان تندیس ایران باستان، معروف به نگهبان دریای مازندران است
روزنامه توریسم نوشت:شیب تند جادهای از شهر نمین، مسافران را به سرزمین پیکرههای سنگی، رودهای خروشان و نگارهای سحرانگیز گلیمها و مسندهای بافته شده به دست هنرمندان مهربان عنبران راهنمایی میکند .
عنبران شامل سه منطقه عنبران علیا – عنبران سفلی و امین جان است وعنبران علیا، روستایی است که در منتهی الیه مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار گرفته است که به لحاظ شکل و شمایل بافت خانه ها و واقع شدن منازل روستا روی کوهپایه، به ماسوله استان اردبیل شهرت دارد. منطقه عنبران به لحاظ ویژگی های تاریخی و مذهبی، دارای زیارتگاه های متعددی است که از آن جمله میتوان به سید بابا خرم، حاج سکوتی و شیخ شفیقی عنبرانی اشاره کرد.
ساکنان مهربان منطقه عنبران، به زبان تالشی صحبت میکنند که با زبان مردم شهرستان تالش در استان گیلان متفاوت است .گلیم ها و مسندهایی که روی درب مغازهها در بازار صنایع دستی شهر عنبران آویزان شدهاند، از هنردستی ارزشمند و با اهمیت این دیار است که نسل کنونی، آن را از نیاکان خویش به یادگاردارند.
نگارهای سحرانگیز: هنرمندان این دیار از دوران کودکی، خلق نقش و نگارهای زیبا روی مسند و گلیمهارا از بزرگان خویش میآموزند که از مهمترین نقشههای آن میتوان به قزل گول، بوته، شعله، گلدانی و چندین طرح و نقش دیگر اشاره کرد. این درحالی است که استفاده از رنگهای گیاهی در بافت مسند عنبران، بر مرغوبیت و زیبایی آن افزوده است.
کوهستانی بودن منطقه و کمبود زمینهای کشاورزی موجب شده است که حدود ۹۰درصد از جمعیت سه هزار خانواری دهستان عنبران به بافت گلیم و مسند مشغول باشند و این هنر دستی علاوه بر ایران، در سطح بازارهای دنیا هم شهرت دارد.
هنر دستی عنبران فقط به بافت مسند و گلیم محدود نمیشود و از آن جمله میتوان به معرق و منبت کاری، خراطی، صنایع چوب، سفالگری و شال بافی اشاره کرد که به دست هنرمندان عنبرانی تولید و به بازار صنایع دستی عرضه میشود.
تماشای خانههایی با شکل و شمایل قدیمی که پنجرههای چوبی کوچک آنها روی دیوارهای کاه گلی، رو به درختان تنومند گشوده میشوند، بسیار لذت بخش است.
بر فراز کوه سرخ: از فراز ارتفاعات عنبران در آن سوی بازار این شهر، که مردم محلی به آن «کوه سرخ» میگویند، میتوان تمام زیباییهای عنبران را به تماشا نشست، اما این تنها چشمانداز عنبران نیست، صخرهها و پیکرههای سنگی زیبای این منطقه که در اثر سالها باد و باران به اشکال گوناگون شکل گرفتهاند، از شگفتی های این منطقه است که معروفترین آنها پیکرههای باباداوود، عقاب تالش و قورخو ده ده است که اغب دارای منشاء آتشفشانی است و سالیان سال، محل چلهنشینی، عبادت و نیایش عارفان بوده است.
پیکره قورخو ده ده، از کف دره تا بالاترین نقطه آن حدود ۱۵۰ متر ارتفاع دارد و ارتفاع پیکره اصلی که به شکل انسانهای ماقبل تاریخ است، به حدود ۳۵متر میرسد.
پیکره باباداوود: در سینه این پیکره زیبا، تخته سنگهای بزرگی روی هم قرار گرفته و دو دهنه غارایجاد کردهاند. پیکره سنگی بابا داوود هم که در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل قراردارد، با ۲۰ متر ارتفاع و ۶ متر پهنا، به شکل تندیس انسان در بالای تپهای به ارتفاع تقریبی صد متر قرار دارد.
به گفته افراد محلی، در اطراف این پیکره زیارتگاهی وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته است. همچنین یک شکاف غار مانند سنگی موسوم به چله خانه بابا داوود در پایین دست پیکره سنگی دیده میشود.
پیکره داوود که به مجسمه ابوالهول در مصر شباهت دارد، هر ساله عده زیادی از گردشگران را به روستای عنبران علیا در شهرستان نمین میکشاند. گروهی از دانشمندان و ایرانشناسان، این تندیس را همان نگهبان دریای مازندران میدانند که در شبرنگ نامه، کتاب حماسی سده هفتم هجری، از آن یاد شده است.
آبشار شورشورنه: آبشار شورشورنه در عنبران علیا و در بالا دست ایران رود واقع است و زیبایی فوق العاده ای دارد. آب این آبشار از صخرهای بلند سرازیر میشود و بین صخره و آب آبشار نیز غاری است که میتوان در آن استراحت کرد. زیبایی و شکوه این آبشار، بیننده را به شگفتی وا میدارد.
گذر از ایران رود: منطقه «ایران رود» منطقهای سرسبز با کوههای بلند و درختان پربار است که در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان واقع شده و رودخانه آستارا چای آن را از کشور همسایه، جدا میکند. از آب این رودخانه برای ماهیگیری و شالیکاری استفاده میشود. از دیگر جاذبههای طبیعی این منطقه میتوان از گسنپیمی (در مسیر آبشار)، پامرگ، مردسقی و چشمه نیاز نام برد که آبی بسیار گوارا دارد.
جنگل فندقلو: کمی دورتر از نمین، یا به عبارتی نرسیده به نمین، دشتهای سرسبز و وسیعی دیده میشود که پوشیده از گلهای زیبای بابونه است و به سپیدی برف میدرخشد. جنگل فندقلو خود را نه با تابلو راهنما، که با زیبایی و عظمت حیرت انگیزش به رخ میکشد؛ جایی در حد فاصل دشت اردبیل و ارتفاعات مشرف به گردنه زیبای حیران که به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، از آب و هوایی بسیار مطبوع برخوردار است.
عمدهترین درختان این جنگل، درختان وحشی فندق است که همین مسأله هم باعث شده است این جنگل، فندقلو نام بگیرد، اما درختان میوه دیگری مانند سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی هم در سراسر این جنگل به چشم میخورد.
علاوه بر درختان میوه، گیاهان و درختان کهنسال ممرز، راش، بلوط و بیدمشک نیز در این عرصه طبیعی یافت میشود که به ارزش گیاهی آن افزوده است. انواع حیوانات وحشی مانندخرس قهوهای، سمور، گرگ، روباه، خوک، خرگوش و پرندگانی چون عقاب طلایی، بلدرچین، هدهد، قرقاول و کبک نیز در این طبیعت سرسبز و زیبا جولان میدهند و روزگار میگذرانند.
عرصه جنگلی فندقلو که دنباله جنگلهای نیمه گرمسیری استان گیلان است، به خاطر داشتن جاذبههای منحصر به فرد جنگلی و گردنه زیبای حیران، با جذابیتهای طبیعی متنوع، یکی از مناطق مهم گردشگری به شمار میرود.
فرهنگ و زبان: آداب و رسوم مردم نمین نیز همانند آداب و رسوم دیگر اهالی استان اردبیل است و میهمان نوازی، اجرای مراسم مذهبی در ماه محرم، عید قربان، عید نوروز و هفته خوانی در منازل و تکایا، از جمله این آداب و رسوم است. زبان مردم شهرستان نمین ترکی آذربایجانی و تالشی است، تالش زبان ها بیشتر در بخش عنبران و مناطق مرزی و شماری نیز در بخش ویلکیج سکونت دارند. مناطق معروف به پیله رود هم لهجه ویژه ای متمایز از لهجه شهرستان دارند .
آثار تاریخی: از مهمترین آثار باستانی شهرستان نمین میتوان به بقعه شیخ بدرالدین نمینی در شهر نمین، بقعه پیرلنگ در شمال غرب روستای ننه کران، بقعه شیخ علی عنبران، پیر طریقت، بقعه محمد سعید فرزند شیخ علی و پیر پیران بابا خرم الدین در عنبران علیا، زیارتگاه آقا قنبری در روستای نیارق و همچنین تپه ها و سنگ نوشته های باستانی اشاره کرد.
موزه نمین: خانه صارمالسلطنه متعلق به میرکاظم خان، حاکم حکومت محال ثلاثه مرزی، محال ویلکیچ (مرکز آن نمین) محال تالش (مرکز آن آستارا) محال اجارود و مغان (مرکز آن گرمی) بوده که حکم خود را از عباس میرزا گرفته و با دختر وی نیز ازدواج کرده بود. وی مرکز حکومت خود را نمین قرار داد و در همین محل اقدام به ساخت بنایی کرد که پس از تملک آن توسط سازمان میراث فرهنگی، این ساختمان در بهمن سال ۱۳۸۷ به عنوان موزه نمین مورد بهره برداری قرار گرفت.
در این موزه آثار تاریخی، باستانشناسی و مردم شناسی که از منطقه نمین به دست آمده، یا در ارتباط با منطقه نمین است، نگهداری میشود. از جمله اشیای این موزه میتوان به این آثار اشاره کرد؛ پیکانهای مفرغی، سکههای مربوط به قرون ۴ تا ۹ هجری قمری و دوران آق قویونلوها و قره قویونلوها، مخزن باروت مخصوص تفنگ متعلق به دوره زندیه، اسناد و کتب خطی مربوط به دوره تیموری و اشیای مربوط به دوره صفویه.