به گزارش ایرنا «تکم» یا به عبارتی «تکه» در زبان محلی به معنی بُز نَر بالغ بوده که پیشرو رمه گوسفندان می باشد و «م»، ضمیر متصل به آن است که در مجموع معنی «تکه من» را می دهد؛ تکم گردانی/ گرداندن عروسک چوبی بز / را نیز می توان از سنت های دیرینه آذربایجان برشمرد.
تکم چیلر آمدن بهار و زنده شدن دوباره طبیعت را در قالب ترانه های ساده و همراه با دف نوازی نوید می دهند و عیدی خود را در حد توان روستاییان، طلب می کنند.
یک پژوهشگر و مردم شناس معتقد است که تکم گردانی شیوه مشخصی دارد و تکم چی عروسکی را که به یک دسته چوبی متصل شده را روی صفحه چوبی دیگری به حرکت در می آورد و متناسب با حرکت آن اشعاری را به آواز می خواند؛ سر و صدای زنگوله ها و خوردن تکم بر صفحه چوبی نیز نوعی ریتم برای آواز تکم چی به وجود می آورد.
عیسی عزیز اضافه کرد: در آئین تکم گردانی فردی که عروسک بز را در دست دارد با عنوان تکم چی و یک نفر دیگر که ‘توبره’ یا کیسه ای به دست دارد، با عنوان ‘ توبره چی ‘ خوانده می شود.
به گفته وی مضمون اشعار محلی ‘تکم چیلر’، وصف آمدن بهار و نیت خیر و برکت برای دامداران و روستائیان برای سال جدید بوده و معروف ترین آنها عبارت است از ‘ بو تکه آختا تکه / بویونوندا وار نوختا تکه/ گاه قول اولار ساتئلار/ گاهدا چئخار تاختاتکه’ که در فارسی به ‘ این بز نر، آخته است / طنابی بر گردنش بسته شده است/ گاه غلام می‌شود و به فروش می‌رسد / و گاه پادشاه می‌شود و بر تخت سلطنت تکیه می‌دهد’ معنی می شود.
به گفته وی بز در تاریخ خاورمیانه و در تاریخ ایران زمین در اکثر داستان ها آمده و به معنی برکت و زایش است و بر اساس تصاویر به دست آمده از دل غارها در دوران پیش از شهرنشینی نیز اهمیت آن برای انسان آشکار شده بود.
وی افزود: انسان عهد باستان برای رسیدن به پاسخ ها و غلبه بر ترس خود همیشه در ارتباط با اسطوره ها متوجه آئین هایی بوده و بر این اساس اموری را انجام می داده است که آئین تکم خوانی یکی از اشکال نمایشی آن در منطقه آذربایجان محسوب می شود.
به گفته وی آئین تکم خوانی که از جامعه روستایی و کشاورزی خطه آذربایجان سرچشمه گرفته با پیشرفت علم و تکنولوژی، صنعتی شدن و گسترش شهرنشینی و در نهایت به علت فراهم نبودن بستر ارائه آن عقب نشینی کرده و در حال فراموشی است.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز با تاکید بر ثبت ملی آئین تکم گردانی، اظهار کرد: هر سال با آغاز سال نو این آئین با هدف احیا و انتقال به نسل آینده در ارومیه اجرا می‌شود.
حسن سپهرفر افزود: سال گذشته این سنت دیرینه درارومیه، میاندواب وتکاب اجراشد وامسال نیز در راستای احیای این سنت کهن، نخستین بار در تمامی شهرهای ترک نشین استان برای گردشگران و مسافران نمایش داده می شود.
به گزارش ایرنا مردم آذربایجان خالق یکی از غنی‌ترین گنجینه های ادبیات شفاهی ملل خاورمیانه و ایران هستند و هر سیاح و جهانگردی که از آذربایجان گذشته این دیار را سرزمین شعر و هنر نام نهاده است.
۸۱۳۵/۳۰۷۲
انتهای پیام /*