به گزارش ایرنا، خانه های تاریخی به عنوان شناسنامه معماری دوره های مختلف یک کشور ارزشمند هستند و هم اینک شهرستان کاشان در استان اصفهان با ۶۰۰ خانه تاریخی به پایتخت معماری خانه های تاریخی ایران تبدیل شده است.
تبریز مرکز آذربایجان شرقی با ۴۰۰ خانه تاریخی هر سال شمار زیاد ی از گردشگران داخلی و خارجی را پذیراست و استان مرکزی نیز با پیشینه کهن و وجود ۱۰۰ خانه تاریخی، غنای فرهنگی این خطه را به رخ می کشد.
خانه های قدیمی و تاریخی یکی از مهم ترین میراث های فرهنگی، معماری و تاریخ شهری است که نگهداشت و مرمت آن ها از اهمیت فراوان برخوردار است.
برخی از خانه ها به دلیل شیوه معماری، طرح و نگاره های به کار رفته در آن که سبک معماری در یک دوره تاریخی خاص مانند قاجاریه یا پهلوی را به خوبی نشان می دهند، مورد توجه قرار دارند.
نبود سیاست های تشویقی روشن برای صاحبان خانه های تاریخی، رواج ساخت و سازهای مدرن، تغییر سبک زندگی و نبود اعتبارات لازم از سوی دستگاه های اجرایی به منظور تملک، سبب شده تا برخی از خانه های تاریخی استان مرکزی با تخریب روبرو شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: ۱۰۰ خانه تاریخی در شهرستان های این استان وجود دارد که از این تعداد تاکنون ۲۵ خانه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
سیدمحمد حسینی افزود: این خانه های تاریخی در شهرستان های استان به تفکیک هفت خانه در اراک، چهار خانه در آشتیان، در خمین و تفرش هرکدام ۶ خانه و در دلیجان و شازند هرکدام یک خانه تاریخی به ثبت ملی رسیده است.
وی اظهار کرد: ۶۰ میلیارد ریال برای بازسازی، مرمت، حفظ و نگهداری خانه های تاریخی این استان اعتبار نیاز است تا صنعت توریسم با جذب گردشگر در این استان پررونق تر شود.
وی بیان کرد: کمبود اعتبار برای مرمت و نگهداری آثار تاریخی یکی از مشکلاتی است که میراث فرهنگی استان مرکزی با آن مواجه است اما با این وجود، میراث فرهنگی با تمام بضاعت از گنجینه های بی بدیل این استان حفاظت می کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: تعدادی از بناهای تاریخی این استان که با رقم های ناچیزی قابل مرمت بود اکنون به علت کمبود اعتبار تخریب شده اند و باید چند برابر برای احیا و مرمت این آثار هزینه صرف شود.
حسینی افزود: چتر حمایتی سازمان میراث فرهنگی با تسریع در ثبت ملی خانه های تاریخی این استان برای جلوگیری از هرگونه تخریب و آسیب لازم است.
وی با تاکید بر واگذاری بناهای های تاریخی به بخش خصوصی، اظهار کرد: واگذاری خانه های تاریخی به بخش خصوصی تاثیر قابل توجهی در جلوگیری از تخریب دارد چرا که مرمت در این بناها ضروری است اما اعتبار دولتی پاسخگوی این مهم نیست.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی نیز گفت: چهار میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال اعتبار در سال جاری برای نگهداری و مرمت خانه تاریخی امیرکبیر، خانه عظیم نژاد و خانه حاج آقا محسن اراکی اختصاص داده شده است.
محسن کریمی، خانه های شاخص تاریخی استان مرکزی را در اراک خانه امیرکبیر، خانه خاکباز، خانه حسن پور، خانه قنبری و خانه عظیم نژاد عنوان کرد.
وی ادامه داد: بیت تاریخی حضرت امام خمینی (ره) و خانه سالارخان محشتم در خمین، خانه معتمدالیا و منزل وزیر دفتری در آشتیان، خانه میرشکاری و خانه میرپنج ضیایی در تفرش و خانه فاضلین نراقی در نراق از جمله خانه های کهن استان مرکزی محسوب می شوند.
کریمی اظهار کرد: خانه های قدیمی و تاریخی یکی از مهم ترین میراث های فرهنگی، معماری و تاریخ هر منطقه ای به شمار می روند که نگهداشت و مرمت آن ها در ابعاد مختلف از جمله معرفی پیشینه کهن یک ملت، موثر است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: براساس بند ششم از ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور، ثبت آثار ارزشمند منقول و غیرمنقول فرهنگی و تاریخی در فهرست آثار ملی از جمله وظایف این سازمان است.
کریمی افزود: مالکان خصوصی این آثار ملی حق مالکیت خود را بر این بناها به طور کامل حفظ می کنند اما با این حال مطابق قانون نه مالک و نه هیچ فرد حقیقی و حقوقی دیگر حق انجام اعمالی را که باعث آسیب و یا تخریب چنین آثاری شود، نخواهد داشت.
وی اظهار کرد: در شرایط موجود، ثبت یک اثر در فهرست آثار ملی برای مالکان خصوصی، به منزله از میان رفتن حقوق مالکانه آن ها در تعارض با ماده ۳۰ قانونی مدنی است که مقرر می شود هر مالکی نسبت به ملک خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: از جمله خانه های تاریخی شاخص و ارزشمند این استان خانه میرزا تقی خان امیرکبیر در روستای هزاوه اراک است که در طول ۲ سال اخیر سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال برای مرمت آن هزینه شده است.
کریمی، اقدامات انجام شده در بخش مرمت این اثر تاریخی را شامل، تعویض سقف ها، استحکام بخشی دیوارها، نماسازی بیرونی این منزل تاریخی عنوان کرد و افزود: مرمت این اثر ارزشمند تاریخی تا پایان امسال یا اوایل سال آینده به اتمام می رسد.
مدیر پژوهش و باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: ۱۰۰ خانه تاریخی در استان مرکزی با پیشینه و قدمت تاریخی قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را دارد.
اسماعیل شراهی با بیان اینکه هفت بافت تاریخی در شهرستان های ساوه، نراق، آشتیان، اراک، تفرش، خمین و مامونیه در استان مرکزی وجود دارد، افزود: در این بافت های تاریخی ۱۲ اثر در محدوده شهری واقع شده و ۲۰ خانه در محدود روستایی استان به ثبت رسیده است.
وی اظهار کرد: ۵۰ تا ۶۰ درصد از بناهای تاریخی استان مرکزی به مرمت اضطراری نیاز دارند که بخش عمده از این بناها، خانه تاریخی هستند.
وی بیان کرد: مالکان خانه های تاریخی به دلایل متعدد رغبتی برای مرمت این آثار ارزشمند ندارند و با رها شدن این بناها، شدت تخریب به واسطه گذر زمان بیشتر می شود.
مدیرپژوهش و باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: بخش عمده ای از خانه های تاریخی استان مرکزی مالکیت خصوصی دارند که اجازه ثبت به میراث فرهنگی داده نمی شود.
شراهی افزود: پرداخت وام بلاعوض ۸۰۰ تا یک میلیارد ریال از جمله بسته های حمایتی در قالب مرمت مشارکتی ویژه خانه های تاریخی است تا از آسیب به این آثار ارزشمند فرهنگی جلوگیری شود.
وی اظهار کرد: از بسته های حمایتی در استان مرکزی آنچنان که انتظار می رفت استقبال نشده است که اطلاع رسانی ناکافی می تواند یکی از علت های این امر باشد.
وی گفت: حمام صفایی به عنوان یکی از آثار بکر تاریخی در بازار اراک با دریافت تسهیلات حمایتی در قالب بسته حمایتی مناسب سازی و بازسازی شده است.
عضو شورای اسلامی کلانشهر اراک نیز گفت: خانه های تاریخی اراک سند محکمی از پیشینه فرهنگی این شهرستان است و همه تلاش ها باید معطوف به حفظ این داشته های فرهنگی باشد.
علی محصولی افزود: مالکان خانه های تاریخی اراک به مرور زمان فوت کرده اند و ورثه مالک این بناها شده اند و گذر زمان سرعت تخریب در این بناها را شدت داده است.
وی گفت: نگهداری و مرمت این بناها به تنهایی در توان یک مجموعه دولتی نیست بلکه باید میراث فرهنگی، شهرداری و دیگر نهادهای مسئول در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشند.
وی اظهار کرد: میراث فرهنگی به تنهایی توان مالی برای تملک این بناهای تاریخی را ندارد و شهرداری اراک نیز با تنگناهای موجود قادر به تملک این خانه ها نیست.
وی افزود: خانه تاریخی زند وکیلی اراک به در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اما توان پرداخت قیمت کارشناسی به مالک وجود ندارد و روز به روز بر تخریب این خانه تاریخی افزوده می شود.
دبیر انجمن سفر راهنمایان گردشگری سازمان های مردم نهاد استان مرکزی نیز گفت: تاخیر در ثبت خانه های تاریخی آسیب جدی به این بناهای ارزشمند وارد می کند و میراث فرهنگی استان مرکزی با برنامه ریزی مدون و اتخاذ تصمیم های راهگشا می تواند از آسیب آن ها جلوگیری کند.
رامین حمیدیان افزود: ثبت دیرهنگام خانه تاریخی حاج باشی اراک در فهرست آثار ملی موجب شد تا ورثه مخالفت خود را برای تملک میراث فرهنگی بر این اثر نشان دهند.
وی اظهار کرد: ثبت تاریخی آثار ارزشمند استان مرکزی از جمله مطالبات مجموعه فعالان میراث فرهنگی است تا دیگر اقدامی مشابه تخریب خانه حاج باشی اراک صورت نگیرد.
دبیر انجمن سفر راهنمایان گردشگری سازمان های مردم نهاد استان مرکزی گفت: تدارک بسته حمایتی ویژه سرمایه گذران برای استفاده بهینه از ظرفیت خانه های تاریخی می تواند به نگهداری و حفظ خانه های تاریخی استان کمک کند.
حمیدیان با بیان اینکه سرمایه گذاری در خانه های تاریخی سودآور نیست افزود: واگذاری خانه های تاریخی به سرمایه گذاران بخش خصوصی نباید تنها با هدف کسب درآمد باشد و تازمانی که این دیدگاه حاکم باشد، هیچ گاه خانه های تاریخی در استان مرکزی نمی تواند به منبعی برای توسعه صنعت گردشگری تبدیل شود.
وی اظهار کرد: کمبود اعتبار در نگهداشت و مرمت خانه های تاریخی همواره یکی از مهمترین تنگناها در تملک این بناهاست که در مقابل ارایه هدفمند بسته های تشویقی و حمایتی می تواند تا حدی راهگشا باشد.
دبیر انجمن سفر راهنمایان گردشگری سازمان های مردم نهاد استان مرکزی در ادامه به روند تخریب و آسیب جدی تعدادی از خانه های تاریخی در استان اشاره کرد و گفت: خانه تاریخی حاج محسن عراقی وضعیت مطلوبی ندارد و مرمت این اثر باید در اولویت برنامه های میراث فرهنگی استان قرار گیرد.
حمیدیان افزود: برخی مالکان و ورثه خانه های تاریخی به علت قیمت کارشناسی غیرمنصفانه؛ با سندسازی می کوشند این خانه ها را در اختیار پیمانکاران برج ساز قرار دهند.
وی اظهار کرد: خانه تاریخی انصاری با ۱۵۰ سال قدمت یکی از خانه های ارزشمند و اربابی در شهر اراک است که در آستانه تخریب قرار دارد.
دبیر انجمن سفر راهنمایان گردشگری سازمان های مردم نهاد استان مرکزی گفت:این‌خانه، تاریخ شهر اراک را در زمانی که عراق عجم باغ شهری سرسبز بود را در دل خود جا داده و در روزگاران گذشته بیش از ۱۰ هکتار بود اما به تدریج وسعت آن کوچک تر شده است.
حمیدیان افزود: به گفته مجاوران این بنای تاریخی، برخی افرادی ناشناس هنگام شب به قصد آسیب وارد خانه می شوند و ورثه مدعی هستند افراد ناشناس آینه‌های قدیمی با قدمت۱۲۰ سال خانه را شکسته اند.
بیش از ۲ هزار جاذبه گردشگری در استان مرکزی شناسایی شده که ۸۵۰ اثر تاکنون در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
۶۹۹۱/۳۰۷۵/ خبرنگار: معصومه ابراهیمی *** انتشار دهنده: حسین مهدی زاده
انتهای پیام /*