ایرج صفایی، کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تشریح کرد: پرونده ثبت استرلاب ایرانی تابستان امسال از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در مرکز پیگیری و در نهایت با عنوان ‘فن و مهارت ساخت استرلاب مسطح’ به شماره ۱۰۵ در فهرست میراث ناملموس کشور در تاریخ یکم شهریور ۱۳۹۶ به ثبت رسید.
وی افزود: پرونده این اثر شامل تاریخچه، انواع، روش ساخت، کاربرد و فیلم مستندی درباره چگونگی طراحی صفحات و نحوه کاربرد استرلاب ایرانی در رصدخانه دانشگاه کاشان و کارگاه های استادان اصفهانی است.
به گزارش ایرنا، ثبت ‘فن و مهارت ساخت استرلاب مسطح’ در فهرست آثار ناملموس کشور بر پایه پژوهش های ایرج صفایی (که سال ها در زمینه ابزارهای نجوم قدیم تحقیق کرده)، در سال ۱۳۹۰ آغاز و پس از ۶ سال با پیگیری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان به نتیجه رسید.
استرلاب مهمترین ابزار نجوم قدیم است که گستره بهره برداری از آن به هند و حتی تا شمال آفریقا می رسیده اما قدیمی ترین، دقیق ترین، زیباترین و بیشترین نمونه های آن در گستره ایران بزرگ ساخته و استفاده می شد.
استرلاب برای اندازه گیری زوایه قرار گرفتن جرم های آسمانی نسبت به ناظر استفاده می شد که شبیه ساز آسمان هم بوده و بسیاری از ابزارهای علمی کنونی از آن الگوبرداری شده است.
این ابزار نجومی تا پیش از ورود نرم افزارهای رایانه ای برای شبیه سازی نقشه های آسمان نیز به کار می رفت که به تدریج فراموش شد اما هنوز ساخت آن به سبک سنتی در اصفهان و حومه توسط استادانی انگشت شمار ادامه دارد.
نام ‘استرلاب’ از ریشه واژگان فارسی باستان است که بخش نخست آن ‘استر’ از واژه ‘استاره’ یا ‘ستاره’ فارسی باستان و فارسی دری گرفته شده که در زبان های هند و اروپایی نیز با اندکی تغییر به کار برده می شود؛ بخش ‘لاب’ از فعل ‘لابیدن’ به معنی ‘تابش کردن’ نیز از زبان پارتی گرفته شده است.
خبرنگار: یوسف صائب ** انتشاردهنده: محمد ملا حمزه زاده
۶۱۳۶/۸۱۲۳
انتهای پیام /*