این شهر از شهرهای کوهپایه ای گیلان است و بر دامنه کوههای البرز و تالش ، در کناره رودخانه سفید رود و در امتداد باغهای انبوه زیتون قرار دارد. این موقعیت جغرافیایی منظره زیبایی را از ترکیب شهر سازی و طبیعت بوجود آورده است. این شهر یک شهر میان راهی و عبوری است. به همین دلیل بسیاری از مسافران ضمن توقف کوتاه در آن به خرید محصول عمده رودبار یعنی زیتون و فراورده های آن می پردازند. آب و هوای این شهر که در جنوب استان گیلان واقع شده از نوع آب و هوای مدیترانه ای است که دارای زمستانهای معتدل و اندکی مرطوب و تابستانهای گرم و خشک می باشد.
رودبار در گذشته به نام های مختلفی از جمله خشکه رودبار ، رودبار محمد زمان خانی ، رودبار زیتون و پیلده رودبار بوده است که نام رودبار به دلیل جریان داشتن رودخانه سفیدرود در این شهر می باشد. شهرستان رودبار از نظر تاریخی قدیمی شش هزار ساله داشته و دارای چهار بخش مرکزی ، رحمت آباد و بلوکات ، خور گام ، عمار لو میباشد.
اراضی شهرستان رودبار جمعاً ۲/۱۴۵۳۹۸ هکتار است که شامل ۲/۲۲۳۸۳ هکتار اراضی زراعی، ۷۸۶۵۱ هکتار اراضی جنگلی و ۴۴۳۶۴ هکتار مرتع میباشد.
گفتنی است مناظر بسیار زیبا در ارتفاعات پوشیده از درختان همیشه سبز زیتون ، آبهای معدنی گوارا و نیز پیشینه تاریخی و دیرینه فرهنگی منطقه که تپه مارلیک از بارزترین نشانه های آن است ، این شهرستان را به یکی از استعدادهای مهم گردشگری تبدیل کرده است .
شهرستان رودبار در مختصات جغرافیایی ۳۶ درجه و ۳۲ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۷ دقیقه ازخط استوا و ۴۹ درجه و ۱۱ دقیقه تا ۵۰ درجه ۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبداء واقع شدهاست .این شهرستان با وسعت ۲۵۷۴ کیلومتر مربع دومین شهرستان استان گیلان به لحاظ و سعت است و از شمال به رشت، ازجنوب به استان قزوین و از غرب به فومن و استان زنجان محدود میشود.
شهرستان رودبار درکرانه سفیدرود و در منطقهای کوهستانی قرار گرفتهاست و آب و هوای آن تحت تاثیر هوای خشک و نیمه خشک ناحیه مرکزی قراردارد از نظر آب و هوایی این منطقه به ویژه شهر زیبای رودبار دارای آب و هوای مدیترانهای میباشند و رویش درختان زیتون در این منطقه گواه موضوع است. این منطقه درمسیر بادهای دایمی دره سفید رود قرارگرفته که بادهای منجیل آن معروف است. درواقع هنگام گذر از رودبار و رسیدن به رشت، گیلان باتمام تنوع و زیباییهایش به گونهای موجز و فشرده ازپیش چشم میگذرد.
جمعیت آن ۱۲۶۳۱۵ نفر است که از این تعداد ۶۹۶۲۰ نفر درمناطق شهری و ۵۶۶۹۵ نفر در مناطق روستایی سکونت دارند. این میزان جمعیت شهرستان رودبار که نسبت به مساحت آن ازسایر شهرستانهای استان کمتراست، این امکان را فراهم آورده تا اقوام گوناگون در کنار یکدیگر زندگی کنند و این امر منجربه تنوع مردم شناختی این شهرستان شدهاست که شامل نژادهای مختلفی چون تالشها،تاتها، کردها و گیلکها میباشد.
اقتصاد این منطقه بعلت شرایط خاص اقلیمی بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. مهمترین محصول آن زیتون میباشد که عمده ترین محصول کشاورزی شهرستان بوده و دارای فرآوردههای بسیاری چون روغن زیتون و صابون است.
رودبار به نامهای مختلفی از جمله «خشکه رودبار»، «رودبارمحمد زمان خانی»،«رودبار زیتون» «پیلده رودبار» معروف بودهاست که نام رودبار احتمالاً به دلیل جریان داشتن رودخانه سفید رود در این شهرستان پدید آمدهاست. رودبار ازنظر تاریخی دارای قدمتی ۶ هزارساله میباشد. آثار بدست آمده در تپه مارلیک حاکی از وجود تمدنی کهن دراین منطقهاست که مربوط به هزاره دوم قبل ازمیلاد میباشد گفتنی است.
درخت زیتون هم زمان با کوچاندن کردان از نواحی شمال سوریه و حلب، به این منطقه راه پیدا کرد. این اتفاق در زمان شاه عباس بزرگ، ۶۰۰ سال پیش رخ داد.