قلعه كوهاب یا همان كاروانسرای میرابوالمعالی در باغشهر تاریخی نطنز، مجاور بلوار شهید بهشتی و مقابل كوه گنبد باز واقع شده است. این كاروانسرا كه در گذشته بر سر راه كاروان‌‌ها قرار داشته در سال 1355 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
جذابیت مضاعف این کاروانسرای صفوی دیدن نمای جذاب گنبد باز است که به محض ورود به مجموعه در سر در آن قاب شده است.
گنبد باز به دستور شاه عباس کبیر برای باز شکاری فداکار، که جان خود را فدای شاه کرد بنا شده است.
شهر نطنز در میانه کویر اما با جوش و خروش فراوان آب در قنات های دل شهر، فضای بسیار دل انگیزی برای سفر دارد.
این بنای جذاب یکی از محل های اقامت شما در این شهر زیبا می‌تواند باشد.
این بنا مستطیل شکل و دارای مساحتی حدود ۳۹۶۲متر مربع و دارای ۲۳ اطاق بوده که در ۴ سمت حیاط قرار دارند.
بر پیشانی جلو کاروانسرا سنگ نوشته‌ای به خط ثلث وجود دارد که حدود نصف آن ریخته و مفقود شده و با توجه به نوشته روی این سنگ، مشخص می‌شود که علاءالملک نامی که احتمالا حاکم نطنز بوده به هزینه میر ابوالمعالی این بنا را در سال ۱۰۲۹ هجری قمری به پایان رسانده است.
این کاروانسرا دارای مکان‌هایی برای بارها و چهارپایان نیز بوده و میله‌های سنگی مخصوصی برای بستن ستوران در آن وجود داشته است.
وسعت این کاروانسرا نشان از آن دارد که کاروانیان زیادی در این کاروانسرا رفت و آمد داشته‌اند و روزگار پرباری را پشت سر نهاده است.
همچنین سنگ عصارخانه بزرگی در داخل کاروانسرا وجود دارد که نشان از وجود عصارخانه در این محل به منظور تهیه روغن برای تامین روشنایی کاروانیان در شب دارد.
حتی احتمال وجود استخری در کاروانسرا نیز در وسط حیات بوده که آب کاروانیان را تامین می‌کرده و چه بسا چشمه‌ای از آن عبور می‌کرده است.
ماکسیم سیرو، در کتاب کاروانسراهای ایران در مورد این کاروانسرا نوشته که یک سیاح خارجی در زمان شاه صفی به نام اولئاریوس در این کاروانسرا در ماه ژوئیه۱۳۶۷ اقامت کرده است.
در ساخت این کاروانسرا قرینه سازی کاملا رعایت گردیده است و مجموع ساختمان با دقت زیاد و مصالح عالی بنا شده و طرح طاق‌ها نیز نشان از مهارت فوق العاده معماران این بنا دارد.
قلعه كوهاب
۲۶
بهم