تفاوت آمریکای بایدن با آمریکای ترامپ چیست؟ عملکرد بایدن درمقابل توافقات و تعهدات جهانی آمریکا مثل برجام چگونه خواهد بود و آیا ترامپ از دنیای سیاست دل خواهد کند؟ برای پاسخ به این سوالات با «دیاکو حسینی» کارشناس مسائل آمریکا به گفتگو نشسته ایم؛
ایرنا: ارزیابی شما از آمریکای بعد از ترامپ چیست و به طور مشخص بایدن در مورد برجام چه خواهد کرد؟
حسینی : آقای بایدن از زمانی که ترامپ از برجام خارج شد مخالف این اقدام بود و این قول را داد که به برجام برمی گردد. بایدن این حسن را دارد که با بسیاری از رفتارها و چارچوب های فکری و عملی دولت ترامپ مخالف بوده است و بنابراین این انتظار می رود که که به خوبی متوجه شده باشد که این چهار سال اخیر چه خسارت هایی را به دولت آمریکا، کشور آمریکا و اعتبار بین المللی این کشور وارد کرده است.
بخش مهمی از لطماتی که به اعتبارجهانی آمریکا خورده است به خاطر خروج آمریکا از برجام بوده و بایدن اشتیاق و علاقه دارد که با بازگشت به برجام علاوه بر این که رابطه اش را با متحدانش و به خصوص متحدان اروپایی بهتر کند و جایگاه آمریکا را در نقش آفرینی‌های بین المللی‌اش حفظ کند ، نشان دهد که آمریکا به توافقات و تعهدات جهانی پایبند است. اما این که درعمل چه اتفاقی خواهد افتاد باید منتظرباشیم و ببینیم که در جزئیات چطور به این خواسته ها و وعده ها عمل خواهد کرد چون این جزئیات بسیار مهم هستند .
امروز ما می‌بینیم که اسرائیل و عربستان سعودی و احتمالا گروه های تندرو تلاششان را آغازکرده‌اند برای این که اطمینان حاصل کنند که بایدن به راحتی به برجام برنگردد و شروطی را قراربدهد و حتی از تحریم هایی که وجود دارند به صورت اهرم مذاکراتی استفاده کند. هرکدام از این توصیه ها می تواند کیفیت بازگشت به برجام را تغییر دهند و حتی می تواند دامی باشد برای دولت بایدن که او را از مسیری که می باید و انتظار می رود طی کند منحرف کند و در نتیجه ایران و آمریکا را به مسیری سوق دهد که به آن چه که در دولت ترامپ دیدیم نزدیک تر باشد.
در عمل باید منتظر بود و دید که آیا این لابی ها موثر خواهند بود یا آقای بایدن براساس تجربه و شناختی که دارد و براساس سنتی که در دولت اوباما به عنوان معاون رئیس جمهور از نزدیک شاهد آن بوده و دیدن تلاش‌هایی که منجر به برجام شده عمل خواهد کرد. ولی به هرحال بایدن این حسن را دارد که مثل ترامپ در مورد ایران بی تجربه نیست ایشان ایران را خوب می شناسد و نزدیک به چهل سال در سیاست خارجی فعال بوده است و ذهن کاملا بی اطلاعی از امور ایران ندارد و اینها کمک خواهد کرد که اشتباهات ترامپ را با آن شدت و حدت ادامه ندهد.
ایرنا : ترکیب دو مجلس سنا و کنگره در این زمینه چه نقشی خواهد داشت؟
حسینی : این خیلی مهم است. ما می دانیم که مجلس نمایندگان در اختیار دموکراتها باقی خواهد ماند اما تکلیف مجلس سنا هنوز کاملا مشخص نیست. اگر دموکرات ها موفق نشوند اکثریت سنا را در دست بگیرند در این صورت سنا در اختیار جمهوریخواهان باقی خواهد ماند. با این حال چه دموکراتها و چه جمهوریخواهان در اکثریت باشند ترکیب سنا ترکیب بسیار شکننده ای خواهد بود. اما اگر دموکرات ها در اکثریت باشند کار بایدن برای توافق آتی با ایران و بازگشت به برجام بسیار راحت تر خواهدبود و نیاز چندانی به لابی های گسترده و چانه زنی های داخلی نخواهد داشت ولی اگر جمهوریخواهان در اکثریت باقی بمانند می شود انتظار داشت که بایدن ناگزیر شود بخشی از درخواست‌های جمهوریخواهان و آن چه را که آنها خلا و ضعف برجام می دانند مورد رسیدگی قراردهد و این کار را برای او سخت ترخواهد کرد.
من فکر می کنم ترکیب سنا می تواند جهت گیری سیاست خارجی بایدن را تحت تاثیر خودش قراردهد و باید صبر کرد و دید که آرایش قدرت در داخل واشنگتن چگونه شکل خواهد گرفت.
ایرنا : نظرتان در مورد ادعاهای اخیر ترامپ در مورد تقلب در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و کوتاه نیامدنش در مورد این موضوع چیست؟
حسینی : با توجه به شخصیت آقای ترامپ کاملا قابل انتظار بود که شکست را نپذیرد ولی به هرحال آمریکا یک سیستم سیاسی دارد از طرفی ترامپ در این انتخابات هفتاد میلیون رای کسب کرده و این به او اعتماد به نفس داده است. در واقع او محبوب ترین رئیس جمهور بازنده آمریکا است. اما من فکر می کنم در نهایت بعد از مقداری غرولند که از ترامپ خواهیم شنید او بی سر و صدا کاخ سفید را ترک خواهد کرد. هر چند این احتمال وجود دارد که که در مراسم تحلیف شرکت نکند. من فکر می کنم ترامپ متوجه هست که با هفتاد میلیون رای یک سرمایه اجتماعی در اختیار دارد و بعید می دانم که از صحنه سیاست خارج شود و چه بسا بتواند با این میزان طرفداری که دارد یک حزب جدید را تشکیل دهد و به ادامه رفتارها و دیدگاه های ضد سیستم خودش برای سالهای بعد ادامه بدهد چه با این هدف که در انتخابات ۲۰۲۴ دوباره نامزد شود و چه با این هدف که به عنوان یک پدرخوانده یک جریان فکری جدید بتواند از افرادی در انتخابات آینده مجلسین آمریکا و انتخابات ریاست جمهوری حمایت کند و پروژه خودش را جلو ببرد .با وجود اینها من فکر می کنم غرولندهای ایشان موقتی است و چندان مهم نیست و مجبورخواهد بود که کاخ سفید را ترک کند.
ایرنا : یعنی این احتمال وجود دارد که ترامپ یک حزب جدید یا جریان سوم تشکیل دهد؟
حسینی : ترامپ از ابتدا هم به حزب جمهوریخواه تعلق نداشت . او در سال ۲۰۱۶ به عنوان یک نامزد مستقل آغاز کرد و سپس به این حزب ملحق شد. ترامپ یک نگاه اعتراضی به حزب جمهوریخواه دارد و در دوره ریاست جمهوری اش به سیاست های داخلی و خارجی روسای جمهور هر دو حزب انتقاد می کرد. بنابراین ترامپ پیوستگی خاصی به جمهوری خواهان ندارد .او الان فکر می کند که حزب جمهوریخواه پشتش را خالی کرده و بنابراین می تواند دچاراین وسوسه شود و این زمینه را پیدا کند که حتی یک حزب سوم را در آمریکا تشکیل دهد و ایده های خودش را جلو ببرد و با شخصیتی که ما از ترامپ سراغ داریم چنین تصمیمی از ایشان اصلا بعید نیست.