اطلاعات این باغ از طرف یونسکو به ۳۵ زبان ترجمه و در نقشه گردشگری یونسکو قرار گرفته است. باغ شاهزاده ماهان با درختان سر به فلک کشیده و زمزمه جویباری که از هر گوشه و کنار آن شنیده می شود مثل الماسی قیمتی بر سینه کویر می‌درخشد.

به گزارش«توریسم آنلاین»: باغ شاهزاده ماهان یا باغ شازده ماهان، یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین باغ‌های ایرانی است که در زمان قاجار و به دستور محمد حسن خان، سردار ایروانی حاکم وقت کرمان و در حدود سال 1238 خورشیدی متولد شده و اعجازش این است که درست در میانه‌ی کویر بنا شده است. باغ شاهزاده در حدود 2 کیلومتری شهر ماهان و 35 کیلومتری مرکز کرمان قرار دارد و برای رسیدن به آن می‌توانید از طریق جاده‌ی کرمان به بم اقدام کرده و پس از حدود 25 کیلومتر، به آنجا برسید. این باغ مثل بهشتی است که در میانه‌ی دوزخ سربرآورده باشد. علاوه بر این، بنای باغ شاهزاده در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده است. همانطور که گفته شد، این باغ، در میانه‌ی راه کرمان به بم و در مسیر جاده‌ی ابریشم قرار دارد و همین امر در زمان‌های دور، بر اهمیت آن افزوده بوده است.

این باغ طی مدت ۱۱ سال (۱۲۹۸ هجری قمری تا ۱۳۰۹ هجری قمری) ساخته شد و پس از مرگ محمدحسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان احداث بنای آن نیمه ساخته رها شد.

گفته می‌شود که صاحب بناهای باغ ظلم و ستم زیادی را بر مردم روا می داشت. هنگامی که معمارِ سردر مشغول تکمیل آن بود خبر مرگ شاهزاده عبدالحمید میرزا ناصرالدوله (نوه دختری ناصرالدین شاه) را به وی می رسانند. وی از شدت خوشحالی تغار گچِ در دستش را محکم به دیوار می کوبد و پس از رها کردن کار از آنجا می گریزد. حالا این جاهای خالی یادمانی از یک خاطره تاریخی هستند که بر سردر باغ شاهزاده جا خوش کرده اند.

باغ شاهزاده ماهان بدلیل قرارگیری در دل کویر و تضادی که بین فضای سرسبز داخل باغ و محیط خشک بیرون دیواره‌های باغ دارد، جذابیت ویژه ای برای بازدیدکنندگان و گردشگران دارا میباشد و از آن میتوان بعنوان یکی از زیباترین باغ های سنتی و خاص سرزمین ایران نام برد که چنین تضاد زیبایی را بوجود آورده است.
مساحت تقریبی باغ شاهزاده ماهان حدود پنج و نیم هکتار و طول آن ۴۰۷ متر و عرض آن ۱۲۲ متر میباشد که دارای دو مجموعه بنا شرقی و غربی است. علاوه بر معماری اصیل عمارت باغ شازده ماهان، وجود فواره‌هایی که تنها بر اساس قانون فیزیک و ارتفاع عمل می‌کنند، از ویژگی‌های بارز این باغ سنتی زیبا میباشد.
گردشگران و بازدیدکنندگان باغ شازده ماهان ،در بدو ورود به باغ سردر زیبای را مشاهده میکنند که این سردر مانند قاب عکسی به نظر می‌رسد که عمارت، حوض‌ها، فواره‌ها و درختان باغ را به تصویر می‌کشد. کوشک یا عمارت اصلی باغ در انتهای فوقانی باغ، سردر، عمارت شاه‌نشین و حمام بناهای باغ را شامل می‌شوند.

موضوع دیگری که در مورد باغ شاهزاده جالب توجه است، سیستم آبرسانی هوشمندی است که در آن زمان، در باغ تعبیه شده و تا به امروز، آبادانی باغ را تضمین کرده است. جریان آب در قالب یک جوی که در دو طرف آن دو حوض بزرگ قرار دارد، طراحی شده است و فواره‌هایی که در این حوض‌ها قرار دارند، باعث ایجاد طراوت بیشتر در محیط شده‌اند. این فواره‌ها در جای جای باغ شاهزاده به چشم می‌خورند و کمتر باغی در ایران وجود دارد که به این میزان از فواره‌ها استفاده کرده باشد و البته آن‌ها را با هدف و مقصود خاصی در بنا جا داده باشد.

در این باغ درختان میوه متنوعی به چشم می‌خورند، از درختان سوزنی مثل کاج و سرو گرفته تا درخت چنار و سپیدار. درختان میوه هم هستند که در کرته‌ها کاشته می‌شوند و در فصولی که میوه دارند منظره جالب و رنگارنگی را به وجود می‌آورند. در جلوی عمارت هم حوض‌ها و فواره‌ها آب‌نمای زیبایی را تشکیل داده‌اند. منبع آب باغ رودخانه کوچک تیگران است. مسعودی بنای این باغ را از جنبه‌های مختلف معماری و نقش آب در آن بررسی کرده است.

بناهای باغ عبارت‌اند از: کوشک اصلی یعنی سکونت‌گاه دائمی ‌و یا فصلی مالک که در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سر در خانه به‌ صورت بنایی خطی در بخش  ورودی باغ قرار دارد و در دو طبقه بنا شده است. طبقه بالایی این بنا دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی پیش‌بینی‌ شده‌اند.

شکل اصلی باغ شاهزاده، مستطیلی با نسبت تقریبی چهار به یک است. طول کلی داخل باغ ۴٠٧ متر و عرض آن ١٢٢ متر است. تقسیم‌ بندی کلی باغ به‌ صورت یک محور طولی و دو کانون (محوطه بنای اصلی باغ در قسمت بالا و محوطه ورودی در قسمت پایین) قابل‌ تشخیص است. محورهای فرعی به‌ صورت افقی و عمود بر محور اصلی در مرز اختلاف سطح‌ها، کرت‌ها را که شمار آن‌ها در هر طرف هشت عدد است، به وجود آورده‌اند. بناهای باغ به سه دسته تقسیم‌شده‌اند که تنها ما به توضیح یکی از آن‌ها بسنده می‌کنیم. بنای اصلی در بالاترین سطح باغ قراردارد. بنای سر در خانه در بخش ورودی و سایر بناهای خدماتی، مماس به دیوار اصلی و خارج از آن واقع‌ شده‌اند. سطح بنای بالاخانه ۴٨٧ مترمربع و سطح سردر خانه ٢٣۴ مترمربع و فاصله این دو از یکدیگر ٣٢۵ متر است.

قصه ای محلی پیرامون بنا

قصه هایی درباره صاحب این بنا، عبدالحمید میرزا ناصرالدوله، بر سر زبان ها است که اغلب از ظلم و ستم این شاهزاده می گویند. در یکی از این قصه ها آمده است که:

به هنگام ساخت باغ شاهزاده، سنگ بزرگی سد راه کارگران می شود که کسی از عهده خُرد کردن آن بر نمی آید. شاهزاده آنها را وادار می کند تا راهی برای این کار بیاندیشند و کارگران به او می گویند که این کار فقط از عهده یک نفر بر می آید و وی را نزد شاهزاده می آورند. شاهزاده با دیدن فردی نحیف و لاغر عصبانی می شود و فکر می کند کارگران او را به سخره گرفته اند. اما به او توضیح داده می شود که این فرد به اصطلاح چشم های شوری دارد که به سنگ نیز اثر می کنند. آن فرد از شاهزاده می خواهد که بعد از چشم زدن سنگ به او کاری نداشته باشد و وی می پذیرد اما وقتی با چرخیدن دور سنگ آن را چشم می زند و نرم می کند، شاهزاده دستور می دهد که چشم های او را در بیاورند تا از گزند چشم شور در امان باشد.

راه های دسترسی

1- از کرمان وارد بزرگراه هفت باغ شوید و مسیرتان را تا رسیدن به جاده شاهزاده ماهان ادامه دهید و به کمک تابلوهای راهنما به باغ برسید. اگر از بم راهی باغ می شوید، جاده بم کرمان را تا بزرگراه هفت باغ ادامه دهید و سپس وارد جاده باغ شاهزاده ماهان شوید.

2- جاده کرمان-بم را ادامه دهید و پس از گذر از کنار شهر ماهان، در قسمت انتهایی این شهر به خیابان خیام بروید و خودتان را به بزرگراه هفت باغ برسانید. دوربرگردان را دور بزنید و وارد جاده باغ شاهزاده ماهان شوید.

ساعت و هزینه بازدید از باغ شاهزاده ماهان

زمان بازدید: همه روزه از ساعت 09:00 تا 19:00

هزینه: 3000 تومان برای گردشگران ایرانی و 20000 تومان برای گردشگران خارجی