به گزارش ایرنا «علی اعطا» روز یکشنبه در جریان دویست و دوازدهمین جلسه علنی شورای شهر تهران در نطق پیش از دستور خود با موضوع « زلزله» افزود: زلزله تنها تهران و دماوند را نلرزاند؛ زلزله اصلی، لرزه‌ای بود که به جان ما انداخت و کانون زلزله، اعماق ذهن فراموش کار ما بود.
وی گفت: هر بار که زلزله می‌آید، مدتی سرگرم می‌شویم، قصد می‌کنیم طرحی نو دراندازیم، برای ایمن‌سازی عاجل بافت‌های فرسوده و ساختمانهای بلندمرتبه و اماکن پرخطر دیگر، طرح و برنامه می‌ریزیم.
اعطا ادامه داد که دستگاه‌های مختلف، ارائه طریق می‌کنند و مدتی سرمان گرم است، بعد تدریجا فراموش می‌کنیم و موضوعی دیگر و اولویتی دیگر و قصه ای دیگر.
عضو شورای تهران با بیان اینکه شهر تهران، آرمیده در میان کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز؛ به لحاظ مخاطرات طبیعی شرایط ویژه‌ای دارد، افزود: برمبنای مطالعات سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران، در تهران و اطراف آن ۸۰ کیلومتر مربع پهنه گسلی شناسایی شده است. از این ۸۰ کیلومترمربع پهنه گسلی، حدود ۴۷ متر مربع در درون محدوده شهر قرار دارد.
ثبت دستگاهی زمین لرزه، بیانگر فعال بودن گسل‌های اطراف تهران است و هر ساله زمین‌لرزه‌های متعدد با بزرگای کم تا متوسط در محدوده تهران ثبت می‌شود. می‌توان آن‌ها را به گسل‌های فعال ارتباط داد. از دیگرسو، مشرف بودن ارتفاعات البرز به شهر، خطر وقوع زمین لغزش را محتمل کرده است.
عضو هیات رییسه شورای شهر تهران ادامه داد: در محدوده شهر تهران و ارتفاعات بالادست آن حدود ۱۰ هزار و ۹۱۴ هکتار زمین لغزش شناسایی شده که تاسیسات و ساختمانهای زیادی را در معرض تهدید قرار داده است. خوشبختانه تهران طی بیش از ۱۵۰ سال خسارات شدیدی را از زلزله متحمل نشده است. هرچند که بخش مهمی از زلزله‌های تاریخی تهران را، به گسل شمال تهران نسبت می دهند.
اعطا اظهارداشت: بیایید با هم به نقاطی از شهر تهران، سری بزنیم. به جنوب تهران برویم؛ به منطقه ۱۶. نیروگاه برق حرارتی بعثت در محاصره ساختمانهای مسکونی قرار دارد. از این نیروگاه، تعداد قابل توجهی خط هوایی و کابل زیرزمینی خارج می شود. سوخت اصلی نیروگاه بعثت، گاز طبیعی است. زلزله با شدت بالا، می تواند خطراتی را در پیرامون آن رقم بزند.
عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران گفت: کمی بالاتر، منطقه ۱۲ است؛ منطقه ای که بازار تهران را در برگرفته است. از ایام کرونا که صرفنظر کنیم، روزانه بیش از دو میلیون نفر به بازار تهران مراجعه می‌کنند. بازار ۱۱۰ هکتار مساحت دارد؛ بدون راه‌های دسترسی مناسب. در صورت وقوع زلزله، امدادرسانی به بازار ساده نیست. در صورت وقوع زلزله، کالبد تاریخی و البته فرسوده بازار آوار بر سر مردم خواهد شد. برای امدادرسانی به مردم، با هجوم جمعیت چه خواهیم کرد؟
وی عنوان کرد: به شمال‌غربی تهران برویم. منطقه ۵. انبار نفت شهران با مخازن فراورده‌های بنزین، نفت و گاز، و نفت سفید؛ در صورت بروز حادثه، محدوده مسکونی پایین دست را با چه مشکلاتی مواجه خواهد کرد؟
اعطا ادامه داد: به غرب تهران برویم. به منطقه‌ای برویم که قرار بود منطقه نمونه توسعه پایدار با غلبه فعالیت‌های گردشگری باشد، اما چیز دیگری شد. به منطقه ۲۲ و دریاچه مصنوعی خلیج‌فارس برویم. دریاچه‌ای مصنوعی با ۱۳۰ هکتار مساحت آبی و ۱۲۰ هکتار مجموعه تفریحی، در بالادست بزرگراه شهید همدانی. جایی که وقوع زلزله شدید و تأثیر آن روی دریچه آن، می تواند بخش‌های پایین‌دست را با مشکل آبگرفتگی و سیلاب مواجه کند.
عضو هیات رییسه شورای شهر تهران بیان کرد: از ساخت‌وساز در حریم و بستر رودخانه ها سخن نمیگویم؛ جایی که بیش از سه هزار قطعه ملکی، نه تنها در زلزله؛ نه تنها در سیلابهای گسترده، بلکه در زمان بارندگی‌هایی با دوره بازگشت کم نیز در معرض خطر ویرانی قرار دارند.
وی ادامه داد: چرا از بافت فرسوده سخن نمیگویم؛ از عرصه ۳ هزار و ۲۶۸ هکتاری شهر تهران سخن نمیگویم که در بحران‌های مختلفی نظیر زلزله و طوفان و فرونشست، در معرض بیشترین آسیب است؛ چرا از ۳ هزار و ۲۶۸ هکتاری سخن نمیگویم که علیرغم اینکه تنها ۵درصد از سطح شهر تهران را اشغال می کند، اما ۱۵درصد از جمعیت شهر در آن سکنی گزیده‌اند.
عضو شورای شهر تهران بیان کرد:از چندصد کیلومتر خط لوله انتقال سوخت مراکز سوخت‌رسانی، چند هزار کیلومتر خط لوله گاز ایستگاه‌های تقلیل فشار و چندهزار کیلومتر خط انتقال آب و خطر زلزله؛ و از ضرورت تسریع در ایجاد تأسیسات قطع اتوماتیک در شبکه‌ها سخن نمی گویم.
اعطا گفت: از ساختمانهای بلندمرتبه در کوچه‌های باریک، از برج باغ‌های کوچه‌های کم‌عرض شمال شهر تهران و از ساختمانهای فرسوده و قدیمی شهر سخن نمی گویم که بر سیمای این شهر نقش بسته‌اند.
عضو هیات رییسه شورای شهر تهران گفت: در بررسی‌های صورت گرفته در طرح جامع مدیریت بحران، که توسط آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن –جایکا- صورت گرفته است؛ براساس سه متغیر فروریزش ساختمان، امکان تخلیه اضطراری و خسارت ثانویه، نسبت به ارزیابی آسیب‌پذیری نسبی شهر تهران اقدام شده است.
وی عنوان کرد: ارزیابی خسارات اقتصادی ناشی از زلزله، نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری قبل از وقوع زلزله منجر به کاهش چشمگیر کل هزینه خسارات خواهد شد. به گونه ای که با سرمایه گذاری هر یک دلار قبل از حوادث، از ۱۵ دلار هزینه خسارت پس از حادثه جلوگیری می شود.
سخنگوی شورای تهران با بیان اینکه طبق ارزیابی‌ها، مهم ترین اقدام برای مقاوم سازی ساختمان ها، مقاوم سازی ساختمان های موجود و نوسازی بافت فرسوده است، گفت: در حال حاضر حتی بسیاری از ساختمانهای نوساز نیز فاقد استحکام لرزه ای کافی هستند، زیرا سیستم فعلی ارزیابی و کنترل ساخت و ساز، کنترل کیفی لازم بر ساخت و ساز را اعمال نمی کند.
عضو شورای تهران، علت اساسی وجود ساختمان های فاقد استحکام لرزه ای در تهران را سیستم نامناسب کنترل، فقدان مقررات جدی و عدم توان بازرسی و نظارت کامل توسط سازمان‌های مسئول دانست.
وی افزود: استخدام مهندسان توسط مالکان نیز به دلیل محدودیتهای مالی و شیوه انجام کار باعث می شود که نظارت به صورت جدی قابل اعمال نباشد.
وی با بیان اینکه برنامه مواجهه با زلزله در کلانشهری همچون تهران، نیازمند یک میثاق ملی است، اضافه کرد: مساله زلزله و آمادگی واقعی و عمیق؛ و نه سطحی و تبلیغاتی را نمی توان با طرح و برنامه های بخشی و دستگاهی حل و فصل کرد.
اعطا عنوان کرد: تهران، با این میزان از گستردگی و جمعیت از یک سو؛ و این میزان خطرپذیری در برابر بلایای طبیعی همچون زلزله، نه به یک برنامه ساده مدیریت بحران، که به میثاق ملی مدیریت بحران نیاز دارد که در عالی ترین سطوح حاکمیتی همچون شورای عالی امنیت ملی به تصویب برسد. تا این وقتی دولتی می رود و دولتی می آید، و با مدیریت شهری تغییر می کند؛ آن میثاق ملی همچنان پابرجا باشد. تهران هر صبح که از خواب بر می‌خیزد با یک شوک تازه، با یک یورش جدید، با یک تهدید نو، مواجه می‌شود.
وی با بیان اینکه زلزله احتمالی تهران نه تنها همزمان یک شوک و یورش و تهدید است که فراتر از آن، چه بسا این شهر را در آستانه بی فردایی قرار دهد، گفت: تهران شهری است که چه بسا تنها امروز فرصت تماشای آن را داشته باشیم. حکیمانه به فردای تهران بیندیشیم. این فرصت را از دست ندهیم و آن را از آیندگان دریغ نکنیم.
بامداد روز جمعه (۱۹ اردیبهشت ماه) زلزله ای به بزرگی ۵.۱ ریشتر در دماوند رخ داد.