گردشگری و توریسم

ثریا قزل‌ایاغ؛ ماندگار بر بلندای البرز

علیرضا زرگر مدیر جایزه مهرگان طی پیامی از سوی خود و هیئت های داوری مهرگان علم و ادب و دبیرخانه جایزه سوگ بزرگ درگذشت زنده‌یاد ثریا قزل ایاغ را فرزندش و جامعه ادبی ایران تسلیت گفته و نوشت: 

ثریا قزل ایاغ در یادداشت کوتاهی در مورد سال تولد خود نوشته بود: «زاده جنگ دوم جهانی‌ام! ۵ دیماه ۱۳۲۲ برابر با ۲۴ دسامبر ۱۹۴۳، در محله‌ دولت تهران در مملکتی اشغال شده توسط ارتش روسیه، انگلیس و آمریکا و دچار قحطی، فقر و بیماری پا به این جهان گذاشتم، عجب خیر مقدمی گفت دنیا به من!

و من در سوگ او می‌نویسم: در روزهای بیم و امید، در بحبوحه هراس از ویروسی مرگبار و در سرزمینی ملتهب، در ۱۴ فروردین ماه ۱۳۹۹ برابر با ۲ آوریل ۲۰۲۰ در بهت و سکوت پا از این جهان پس کشیدی، عجب بدرقه‌ای کرد دنیا تو را!

قزل ایاغ اما در دل این روزها و سال‌های پرفراز و فرود و در کشاکش ناگزیر این آمدن‌ها و رفتن‌ها، خوش درخشید. وی هنر خوب زیستن را می‌دانست، زیبا زندگی کرد، پرثمر و اثرگذار بود و چه نیکوست که انسان به تمامی زندگی کند و در نهایت روزی از این جهان بگذرد. به کارنامه‌ پربار زندگی او که نگاه می‌کنم، سیمای زنی آزاده و آگاه را می‌بینم که تا پایان عمر از حقوق زنان و کودکان جامعه‌ خود دفاع کرد؛ به گواه شاگردانش در دانشگاه تهران در کنار درس، شجاعتِ گفتن و پشتکار در زندگی را نیز یاد می‌داد.

ثریا قزل ایاغ دانش‌آموخته نخستین دوره دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی بوده و سخنان دلنشین او در مراسم پنجاهمین سالگرد تأسیس این دانشکده به یاد همه دانشجویانی که پس از نیم قرن گرد هم آمده بودند خواهد ماند.

قزل ایاغ تحصیلات تکمیلی‌اش را در آمریکا و در رشته کتابداری دنبال و در بازگشت سال‌ها به فرهنگ ایران خدمت کرد. حضور مؤثر در شورای کتاب کودک، تألیف و ترجمه‌ی بیش از ۱۰ اثر مهم در زمینه تعلیم و تربیت و ادبیات کودکان، ترجمه ۳ رمان خواندنی برای نوجوانان، چند پژوهش درباره نقش آموزش و پرورش در خارج از مدرسه و وضعیت کتاب‌های درسی ایران، نگارش ده‌ها مقاله و ایراد سخنرانی‌های متعدد در مجامع داخلی و بین‌المللی درباره‌ی مباحث نوین تعلیم و تربیت، ادبیات و کودک و نوجوان حاصل دهه‌ها کوشش مستمر اوست.

یک دوره عضویت در هیأت داوران جایزه هانس کریستین آندرسن، شش دوره عضویت در هیأت داوران جایزه مهرگان ادب در بخش‌های بزرگسال و نوجوان و چند دوره داوری در دیگر جوایز مرتبط با کودک و نوجوان را در سابقه فعالیت‌های خود دارد. 

قزل ایاغ برای نوشتن کتاب‌ها و پژوهش‌هایش جوایز معتبری نیز دریافت کرده است.

آخرین داوریِ ادبی ثریا قزل ایاغ در سال ۱۳۹۸ در جایزه مهرگان طلایی و برای انتخاب رمان برگزیده‌ بیست سال جایزه مهرگان ادب بود که به رغم بیماری، عشقِ بی‌نهایت خود به ادبیات را با خواندن و داوری همه آثار نشان داد. در داوری جوایز ادبی چه در جایزه جهانی آندرسن و چه در جایزه مهرگان ادب نگاه مستقل و خاص خود را داشت، زبان و سویه‌های اجتماعی اثر برایش مهم بود.

امروز که به یاد این داور قدیمی مهرگان یادداشتی می‌نویسم، نمی‌توانم از نام و یاد دیگر داوران بزرگی که در ادوار مختلف جایزه مهرگان تکیه‌گاه ما بوده‌اند غفلت کنم؛ زنده‌یادان کریم امامی، علی‌محمد حق‌شناس و فتح‌الله بی‌نیاز در مهرگان ادب، اسکندر فیروز و علی پازوکی در مهرگان علم. اکنون ثریا قزل ایاغ نیز همچون این بزرگان در خاک آرام گرفته است.