کشت گلخانه‌ای به‌عنوان روشی پیشرفته در کشت و کار را می‌توان راهی مطمئن برای رونق کشاورزی بویژه در مناطقی که با مشکل کم‌آبی روبه رو هستند در نظر گرفت، محصولات این نوع کشت برخلاف باور عمومی کیفیت بالایی دارد و به‌خوبی می‌تواند جایگزین تولیدات کشت سنتی شود.
این موضوع را باید در نظر داشته باشیم که بحران آب چالشی بسیار بزرگ برای تمامی کشورهای جهان است به گونه‌ای که برنامه‌های بسیار زیادی برای مصرف بهینه و بهره‌وری درست از منابع آبی در خیلی از مناطق اجرا می‌شود و ایران نیز با قرار گرفتن در ناحیه گرم و کم بارش از این قاعده خارج نیست، در شرایط بحرانی موجود برای مقابله با تنش آبی کشور توسعه کشت محصولات گلخانه ای به‌عنوان جایگزین کشت سنتی به عنوان بزرگترین مصرف کننده منابع آبی، راهی برای برون‌رفت از این چالش جدی است.
مساحت اراضی کشاورزی استان اصفهان ۵۶۹ هزار هکتار است و ۱۱ درصد از اشتغال و هفت درصد از تولید ناخالص ملی این استان به بخش کشاورزی اختصاص دارد و سطح زیر کشت محصولات گلخانه‌ای شامل سبزی و صیفی و گل و گیاه زینتی استان رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داده است.
اما مشکل بزرگ برای کشاورزی استان اصفهان اینکه بر اساس شاخص های بلند مدت اکنون ۵۳.۴ درصد مساحت این استان درگیر خشکسالی شدید و از نظر پراکنش مکانی ۴.۳ درصد از مساحت استان در شرایط نرمال، خشکسالی خفیف ۸.۸ درصد، خشکسالی متوسط ۲۴ درصد، خشکسالی شدید ۱۴ درصد و خشکسالی بسیار شدید ۴۷.۷ درصد است.
۹۸.۱ درصد مساحت استان درگیر خشکسالی هیدرولوژیک(آب شناسی) و بر اساس این شاخص ها ۵.۵ درصد مساحت استان با خشکسالی خفیف، ۳۳.۲ درصد خشکسالی متوسط و ۶ درصد خشکسالی بسیار شدید دست و پنجه نرم می‌کند.
تحلیل آمار فوق حاکیست که با روش‌های سنتی کشاورزی نمی‌توان پیش رفت و تغییر در شیوه‌های کشت و کار در چنین مناطقی که خشکسالی بر روی آنها سایه انداخته باید بطور جدی دنبال شود.
در همین ارتباط رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: تغییر شیوه کشت از فضای باز و بصورت سنتی به فضای گلخانه‌ای راهکاری مناسب در شرایط فعلی به‌ویژه در مناطقی چون استان اصفهان است و بی‌شک مزایای فراوانی دارد.
احمد صادقی توسعه این نوع کشت را مستلزم حمایت از سوی متولیان دانست و افزود: صرفه جویی در مصرف آب، افزایش راندمان، اشتغال‌زایی بهتر و تولید محصولات با کیفیت بالاتر از مزایای کشت گلخانه‌ای محسوب می‌شود و گسترش آن به سود کشاورزی و اقتصاد کشور است.
تامین وثیقه بانکی مشکلی جدی در توسعه گلخانه‌ها
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان درباره مشکلاتی که در روند طرح مذکور وجود دارد، اضافه کرد: اینگونه طرح‌ها نیازمند تسهیلات بانکی است، اما تامین وثیقه بانکی خواسته شده کار چندان راحتی نیست بخصوص اینکه بسیاری از زمین‌های کشاورزی آن نوع سند مالکیتی که مد نظر بانک است، ندارند و همین امر دریافت وام و تسهیلات را با مشکل روبه رو می‌کند.
رییس خانه کشاورز اصفهان تصریح کرد: کشت گلخانه‌ای هم اکنون در کشورهای پیشرفته بطور گسترده و فراگیر رونق دارد و کشوری مانند هلند از این صنعت درآمدی بیش از درآمد نفتی ایران برای خود تامین کرده است.
صادقی گفت: انواع محصولات سبزی و صیفی مانند خیار، گوجه، فلفل دلمه‌ای رنگی، بادمجان، توت فرنگی، سبزی برگی و غده‌ای به همراه گل‌های تزیینی در ایران بوسیله کشت گلخانه‌ای تولید می‌شود، اما می‌توانیم مانند بقیه کشورها سایر محصولات باغی و میوه‌ها را هم از طریق این روش کشت کنیم و تنوع محصولات را افزایش دهیم.
وی با بیان اینکه کیفیت محصول گلخانه ای هم اندازه با کشت سنتی و حتی بالاتر است، خاطرنشان کرد: کنترل آفات و بیماری‌ها، شرایط محیطی مناسب و رسیدگی دقیق‌تر باعث می‌شود که این نوع محصولات با کیفیت بهتری برداشت شوند و به دست مصرف کنندگان برسند.
رییس کمیسیون کشاورزی ادامه داد: این که در اذهان عمومی کیفیت محصولات گلخانه‌ای را کمتر می پندازند، از لحاظ علمی درست نیست.
برداشت ۳۰۰ هزار تُن محصولات از گلخانه‌های اصفهان
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: مساحت گلخانه‌های اصفهان از یک هزار و ۸۴۰ هکتار در سال ۹۷ اکنون به یک هزار و ۹۵۰ هکتار رسیده است و با توجه به برنامه‌ریزی انجام شده و فراهم کردن بستر سرمایه‌گذاری لازم این مقدار تا پایان سال جاری به۲ هزار هکتار افزایش خواهد یافت.
احمدرضا رییس‌زاده تصریح کرد: این میزان گلخانه در طول سال قادر خواهد بود ۳۰۰ هزار تُن انواع محصولات سبزی و صیفی مانند خیار، گوجه، فلفل دلمه‌ای رنگی، بادمجان، توت فرنگی، سبزی برگی و غده ای تولید کند.
وی ادامه داد: سالانه ۱۳۰ میلیون شاخه و اصله انواع گل و گلدان و گیاه تزیینی در ۱۸۰ هکتار گلخانه این منطقه تولید می‌شود که شامل شاخه بریده، گیاهان آپارتمانی، درخت و درختچه، گل‌های فصلی و نشایی است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان بیان کرد: سالانه ۵۰ هزار تن انواع محصولات گلخانه‌ای از این استان به خارج کشور صادر می‌شود و سیاست ما همچون وزارتخانه توسعه این نوع کشت و کار است.
وی افزود: انواع محصولات سبزی و صیفی مانند خیار، گوجه، فلفل دلمه‌ای رنگی، بادمجان، توت فرنگی، سبزی برگی و غده‌ای به همراه گل‌های تزیینی صادرات تولیدات گلخانه ای این استان به کشورهای خارجی را تشکیل می‌دهد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان با اشاره به اهمیت صادرات در وضعیت کنونی افزود: این میزان صادرات سالانه افزون بر ۵۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشورمان دارد.
وی ادامه داد: تغییر شیوه کشت از فضای باز و بصورت سنتی به فضای گلخانه‌ای از اولویت‌های اصلی وزارتخانه است و این شیوه در استان اصفهان بطور جدی دنبال می‌شود.
رییس‌زاده افزایش بهره‌وری در تولید، محصول بهتر، صرفه جویی در زمین زراعی و کاهش مصرف آب و انرژی را از مزایای کشت و کار در فضای گلخانه برشمرد و افزود: برای مثال برداشت گوجه فرنگی در ۱۰ هکتار زمین زراعی معادل برداشت در یک هکتار گلخانه است.
کنترل آفات، اشتغال‌زایی بالاتر و محصول بیشتر، مزایای کشت گلخانه‌ای
مدیر امور باغبانی سازمان کشاورزی استان اصفهان با اشاره به سهم اشتغال‌زایی بیشتر شیوه گلخانه‌ای نسبت به روش معمول اضافه کرد: کشت در گلخانه در ۱۲ ماه سال انجام می‌شود، اما در روش غیر گلخانه، زمین تنها سه تا چهار ماه زیر کشت می‌رود، به همین دلیل شاغلان در گلخانه‌ها در تمام طول سال مشغول بکارند و با تعطیلی روبه رو نمی‌شوند.
رئیس‌زاده کنترل هرچه بهتر آفات و بیماری‌ها را از نکات مثبت کشت فضای بسته ذکر کرد و گفت: سیاست‌های حمایتی از این نوع کشت و کار و همچنین تولید دائم سبب تثبیت قیمت‌ها و کنترل هرچه افزون‌تر بازار می‌شود.
وی با تاکید بر تسهیل در صدور مجوزها برای متقاضیان طرح ایجاد و توسعه گلخانه‌ها خاطرنشان کرد: هر کشاورز و سرمایه گذاری که زمین زراعی و آب برای آبیاری داشته باشد می‌تواند از تسهیلات بانکی طرح با سود هفت تا ۹ درصد با بازپرداخت پنج ساله و با یک سال تنفس استفاده کند.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه از ابتدای سال تاکنون ۲۲۰ مورد معرفی دریافت تسهیلات با سرجمع چهار هزار میلیارد ریال به بانک انجام شده، اضافه کرد: از این تعداد ۷۶ فقره تسهیلات با مجموع یک هزار و ۸۰ میلیارد ریال پرداخت شده که چیزی حدود ۲۵ درصد مجموع کل تقاضاهاست.
وی با تاکید بر رویکرد وزارتخانه مبنی بر ترویج و گسترش کشت گلخانه‌ای گفت: بسته‌های تشویقی و حمایتی با همکاری اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها بر مبنای همین اصل ارائه می‌شود، در عین حال تکمیل شیوه تولید و زنجیره ارزش با صادرات هرچه بیشتر با استفاده از ظرفیت تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها رقم می‌خورد.
ایجاد ۴۰ هزار شغل در اصفهان توسط گلخانه‌ها
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به شهرستان‌های فلاورجان، تیران و کرون، مبارکه، اصفهان، شهرضا و نجف‌آباد به عنوان فعالان صنعت کشت و کار گلخانه‌ای در این استان گفت: چهار هزار و ۵۰۰ واحد گلخانه در استان مستقر است که ۲۰ هزار نفر شغل مستقیم و معادل همین رقم شغل غیر مستقیم در مراکز فرآوری و بسته بندی محصولات ایجاد کرده است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان اضافه کرد: این نوع کشت و کار در مناطق معتدل بهتر جواب می‌دهد بنابراین مناطق مرکزی استان شمار بیشتری از گلخانه‌ها را در خود جای داده است.
رییس‌زاده با تاکید بر همکاری بانک ها برای قبول وثیقه‌ها و ضمانت‌ها از سوی سرمایه گذاران، گفت: نقص در ضمانت‌ها بزرگترین چالش پیش روی متقاضیان و به طور کلی این طرح است، اما با اینحال طرح بخوبی در اصفهان پیشرفت می‌کند و در رده دوم یا سوم کشور از حیث تولید محصولات و سطح زیر کشت گلخانه‌ای قرار داریم.