فرقی نمی کند یادمان هخامنشی و ساسانی باشد یا اینکه در فهرست جهانی و ملی جای گرفته، همین که به درستی حفاظت و نگهداری شود کافی است اما آنچه که این روزها با نزدیک شدن به مجموعه فرهنگی – تاریخی نقش رستم می بینیم چیز دیگری است.

حاجیه جعفرزاده

با اینکه هنوز معلوم نیست که قدمتش به چه دوره ای برمی گردد ولی در لیست آثار ملی قرار دارد ، سال هاست اطرافش فنس کشی شده اما به دلیل آنکه درکنارجاده ای پر تردد واقع شده در معرض خطر است. جاده ای که در شب از روشنایی برخوردار نیست و در روز هم بار ترافیکی بسیاری را تحمل می کند از این رو فعالان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری نسبت به حفاظت اصولی از این یادمان باستانی فارس تاکید دارند.

در فاصله تقریبا ۲۰۰ متری از آخرین نقش برجسته های نقش رستم ، دو بنای استوانه ای سنگی دیده می شود که کارشناسان هنوز در مورد قدمت ، زمان ساخت وهمچنین کاربری آن به توافق نرسیده اند . برخی آن را به اوایل دوره هخامنشی و حدود ۲ هزارو ۵۰۰ سال قبل نسبت می دهند و برخی هم معتقدند این آثار مربوط به اواخر دوره ساسانی و حدود یک هزار و ۵۰۰ سال پیش است . این دو بنای سنگی شباهت بسیاری به چهار طاقی ها و آتشکده های متداول این دو دوره تاریخی دارد که به نظر می رسد برای انجام مراسم خاص مذهبی این دوران ساخته شده است.بنابرآنچه که در برخی از کتب تاریخی آمده این آتشدان ها قربانگاه بودند
آتشدان جنوبی تقریبا یک متر و ۷۵ سانتی متر و آتشدان شمالی تقریبا یک متر و ۵۵ سانتی متر ارتفاع دارد و از سنگ یک پارچه ساخته شده است.
هم اکنون این آثار سنگی نه تنها از دید گردشگران پنهان است بلکه به درستی هم حفاظت نمی شود. گرچه در کنار جاده و در شیب کوه قرار دارند ولی کمتر گردشگری برای دیدن آثار به این محل می آید و ترجیح می دهند هنگام عبور آن را ببینند؛ آثاری که در نوع خودبی نظیر هستند و هنوز معماری کاربری و زمان ساخت آن ها هم حل نشده است.