حفاظت و صیانت از خانه های تاریخی به عنوان مهمترین اجزای تشکیل دهنده محلات قدیمی، منظری زنده از نماهای متشکل از تلفیق معماری و هنر ایرانی – اسلامی و حافظ هویت تاریخی و فرهنگی شهر، ضرورت بنیادین برای حفظ هویت تاریخی در محلات قدیمی محسوب می شود.
خانه ها و آثار تاریخی فراوان با تلاش بسیار به خاطر ارزش و اهمیت تاریخی آنها با تشکیل پرونده و صرف زمان و بودجه در فهرست آثار ملی ثبت می شوند اما به دلیل بی توجهی بعد از ثبت در فهرست آثار ملی و به خاطر اعمال قوانین دست و پاگیر برای انجام طرحهای بازسازی و نوسازی در اثر تاریخی و محوطه آن، ثبت ملی آنها در افکار عمومی به عنوان زنجیر نامرئی برای مالکان خانه های تاریخی شناخته می شود.
مالکانی که گلایه های فراوان از بی توجهی ها، بی پولی ها و محدودیت های دست و پاگیر از سوی میراث فرهنگی برای هرگونه تحرک در خانه های تاریخی خود دارند، ثبت ملک خود در فهرست آثار ملی را به مثابه تصاحب با پوشش قانون می دانند.
طی روزهای اخیر خبر تخریب خانه تاریخی سیدان در مشهد بخاطر گودبرداری یک پروژه اقامتی در کنار آن به یکی از اخبار دردناک برای دوستداران تاریخ ، فرهنگ و هنر تبدیل شد. اما داستان به اینجا ختم نشد و حکم نهایی دیوان عدالت اداری مبنی بر خروج این اثر تاریخی از فهرست آثار ملی که البته با بی اطلاعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی همراه بود، آهی ناشی از تاسف را از نهاد همه تاریخ دوستان بلند کرد.
خانه ای که در سایه بی توجهی و بی پولی مرمت نشد، بخاطر ناآگاهی و ضعف در دانش فنی بر اثر گود برداری پروژه کنار آن تخریب و در موج نارضایتی مالک از فهرست آثار ملی خارج شد.
* خروج از ثبت ملی پس از 13 سال
مالک خانه تاریخی سیدان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر خروج این خانه از فهرست آثار ملی 24 مهر ماه امسال صادر و 25 همین ماه به اینجانب ابلاغ شد.
عباس قوی پنجه با بیان اینکه این خانه برای مدت 13 سال در فهرست آثار ملی ثبت بوده است، افزود: در طول این مدت به رغم خرابی های فراوان در خانه اجازه هیچگونه بازسازی و نوسازی از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان داده نمی شد.
وی اظهار داشت: در طول 13 سال ثبت ملی این خانه به همین میزان عذاب کشیدیم و دچار مشکلات فراوان شدیم.
وی گفت: تاکنون 2 بار رای دادگاه مبنی بر خروج این خانه از فهرست آثار ملی صادر شده بود که هر بار با مخالفت و اعتراض میراث فرهنگی استان اجرای آن به تعویق افتاد اما این بار رای نهایی در این زمینه صادر شد.
قوی پنجه با بیان اینکه این خانه به دلیل بی توجهی های فراوان میراث فرهنگی در شرف تخریب بود، افزود: در صورت عدم هشدار شهرداری مبنی بر احتمال ریزش خانه با توجه به اجرای پروژه اقامتی حاشیه آن، در روز تخریب که بیش از 10 نفر در این منزل حضور داشتند، فاجعه انسانی به بار می آمد.
وی اظهار داشت: زمانی که این خانه تاریخی سرپا و زنده بود هیچ کس سراغی از ما نگرفت و تلاش برای حفظ آن نکرد و زمانی هم که نیازمند بازسازی شد اجازه بازسازی ندادند و گفتند ما هم بودجه خرید نداریم.
وی گفت: این خانه تقریبا تخریب شده و دیگر ساخت مجدد آن هم بی فایده است لذا تصمیم به فروش زمین آن را دارم.
* ثبت ملی تصرفی بدون حمایت های بعدی است
پسر مالک خانه سیدان نیز با اشاره به مشکلات متعددی که از محل ثبت این خانه برای مالکان آن ایجاد شد، گفت: میراث فرهنگی استان ارگانی بی تفاوت و بی مسئولیت نسبت به آثار تاریخی است و صرفا با ثبت خانه های قدیمی در فهرست ملی، خون مردم را در شیشه می کند.
حسن قوی پنجه که به نیابت از پدر پیگیر امور قضایی این خانه است، افزود: در طول 13 سال ثبت این خانه در فهرست آثار ملی هیچ کمک و حمایتی برای این خانه انجام نشد و صرفا مالکان را در این خانه اسیر کردند در حالی که اجازه انجام هیچ کاری نداشتیم و حتی خود میراث فرهنگی نیز به بهانه بی پولی اقدام به خرید خانه نمی کرد.
وی با بیان اینکه مادر پیرم در این سالها بسیار تحت فشار بود، اظهار داشت: در نهایت با کمک و حمایت دیوان عدالت اداری و روشن شدن بی توجهی های میراث فرهنگی، دیوان حکم نهایی نسبت به خروج خانه از فهرست آثار ملی را صادر کرد.
* میراث فرهنگی، بی خبر از حکم دیوان عدالت اداری
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: هنوز مستند قانونی حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر خروج خانه سیدان از فهرست آثار ملی به ما ابلاغ نشده است.
مرجان اکبری با بیان اینکه واحد حقوقی این اداره کل هنوز از حکم صادره بی اطلاع است، افزود: آخرین مکاتبه انجام شده با دیوان عدالت اداری مربوط به مرداد ماه امسال است و پس از این تاریخ مکاتبه دیگری انجام نشده است.
* خروج پنج خانه از فهرست آثار ملی
اکبری با بیان اینکه شکایت مالکان به دیوان عدالت اداری و درخواست آنان برای خروج ملک خود از فهرست آثار ملی از مسائل پیش روست، اظهار داشت: مالکان شکایت خود را به دیوان عدالت اداری ارسال می کنند و ما نیز دفاعیات خود را ارائه می کنیم.
وی گفت: در این ارتباط از سال 1387 تاکنون پنج خانه از فهرست آثار ملی خارج شده و دیگر زیر پوشش میراث فرهنگی استان نمی باشد.
وی افزود: مهمترین مشکل در این زمینه کافی نبودن بودجه های حفاظتی است که میراث فرهنگی امکان خرید این خانه ها را از مالکان ندارد.
اکبری اظهار داشت: به همین دلیل تنها می توانیم نسبت به اعمال قوانین حفاظتی و حمایتی در خصوص خانه ها اقدام نماییم که همین امر نارضایتی و گلایه های مالکان را در بر دارد.
وی گفت: سال 1387 در ابلاغ کتابچه جزئیات و ضوابط طرح بهسازی و نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی از سوی وزارت راه و شهرسازی 40 اثر تاریخی ملی و حریم آنها اعلام شد که اکنون از این تعداد 28 اثر باقی مانده زیرا هفت اثر تخریب و پنج مورد نیز از فهرست آثار ملی خارج شده است.
* بی تفاوتی به آثار تاریخی
سخنگوی شهرداری منطقه ثامن مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در زمینه حفاظت و مراقبت از آثار تاریخی ملی تلاش لازم انجام نمی شود و شهرداری نیز به رغم اینکه وظیفه ای ندارد صرفا با هدف حفظ و احیای این آثار ارزشمند اقدام به خرید شماری از این آثار و زمینه حضور سرمایه گذاران را در آن فراهم کرده است.
مهدی زمانی خلیل آباد افزود: رها کردن آثار تاریخی پس از ثبت آن در فهرست آثار ملی کاری است که در مورد همه آثار تاریخی انجام می شود و همین امر موجب بروز مشکلات متعدد شده است.
وی ادامه داد: در زمینه خانه سیدان و احتمال تخریب آن هشدار های لازم و گوشزدهای پی در پی انجام شده بود اما این مورد نیز همانند بسیاری موارد دیگر مورد بی توجهی قرار گرفت.
وی اظهار داشت: رفتار منفعلانه میراث فرهنگی در زمینه آثار تاریخی بسیار نادرست است.
* رهاشدگی پس از ثبت ملی آثار
رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: شاهد نگاه موزه ای به آثار ملی هستیم و توجه به حفظ و مرمت آثار با این نگاه که در زندگی جاری مردم و گردشگری شهر تاثیرگذار است، بسیار ضعیف می باشد.
محمدهادی مهدی نیا افزود: در بیشتر شهرها پهنه ها و سایت های تاریخی و میراثی به گونه ای در نظر گرفته می شود که در مسیر این حوزه های گردشگری، زندگی جاری شهر هم بر سر جای خود باشد و زیبایی های زندگی در چهره آثار تاریخی قدیمی رخ نمایی کند، حال آنکه در شهر ما چنین نیست.
وی اظهار داشت: هم اکنون میراث فرهنگی تنها به ثبت آثار می پردازد و به جای مرمت و حفظ اثر، اقدام به ایجاد محدودیت برای مردم و اشخاص می کند.
وی گفت: حوزه قوانین و مقرارت ما نیز مبتلا به نگاه موزه ای صرف به میراث فرهنگی و آثار تاریخی است حال آنکه اعتبارات لازم برای مواجهه صحیح با آثار تاریخی را نداریم.
7496 / 6053
انتهای پیام /*