شهرستان آستارا در شمال غربی استان گیلان واقع شده، از شمال به رودخانه «آستارا چای» در مرز ایران و جمهوری آذربایجان، از شرق به دریای خزر، از جنوب به شهرستان تالش و از غرب به استان اردبیل محدود می شود. این شهرستان در بین کوههای پوشیده از جنگل تالش و ساحل نیلگون دریای خزراست.

جاده کرانه دریای خزر از آستارا شروع وبه بندر امام خمینی ختم می شود وبخشی از این جاده که از شهرستان آستارا می گذرد به لحاظ چشم اندازهای طبیعی بسیارزیبا و بی نظیر است. آستارا کلمه ای تالشی است که تالشیان آنرا «هسته رو»یا «آسته رو»تلفظ می کنند. اطلاق این نام به این شهر به این دلیل بوده که سالها پیش در این ناحیه تپه های شنی، برکه ها، مردابها و نیزارهایی وجود داشته که راه رفتن در آنها مستلزم احتیاط بوده و از این لحاظ آهسته رو یا آسته رو نامیده شده و به مرور زمان پس از آنکه عده ای از اطراف اردبیل و نواحی دیگر به این شهر مهاجرت نمودند و در آنجا مسکن گزیدند، آن را آستارا تلفظ نمودند. چنانکه از کتب تاریخی بر می آید منطقه آستارا تا زمان صفویه و به خصوص پیش از اسلام، از موقعیت خاصی برخوردار نبوده است و از ان به بعد است که به سبب بسط تجارت و موقعیت نظامی، اهمیت پیدا می کند و در آن قلاع متعددی می سازند. از زمان صفویه تا زمان قاجاریه نام آستارا صرفاً به منطقه ای بین انزلی و ارس که قسمتی از آن در حال حاضر جزو جمهوری آذربایجان است اطلاق می شده است. در محل فعلی آستارا، دهی به نام دهنه کنار وجود داشت که از زمان قاجاریه به بعد به سبب صدور کالا و آمد و شد نظامیان و ارتباط میان آذربایجان و گیلان توسعه یافته است.

آمد و شد بازرگانان و خارجیان و مسافرت تجار و ساکنین این شهر به نقاط مختلف روسیه و دیگر ممالک اروپایی سبب گردید تا تمدن جدید اروپا زودتر به این شهرستان رواج پیدا کند؛ به طوری که همزمان با تأسیس دارالفنون در تهران، در آستارا نیز مدرسه ملی صادقیه افتتاح گردید و در سال ۱۳۰۰ نیز یک مدرسه دخترانه و همچنین یک کتابخانه و قرائتخانه دایر گردید. آستارا که از آبادیهای قدیم گیلان بوده و به زبان ترکی آذری تکلم می کنند،بعد از آذری زبانها ،اقوام گیلک و تالش بیشترین جمعیت شهرستان را تشکیل می دهند گفتنی است یکی از ویژگیهای معماری شهر آستارا بامهای سفالین وزیبایش است که چهره ای متفاوت بدان بخشیده و به همین دلیل آن را شهر بامهای سفالی نیز نامیده اند.