گیستاتون اپوس
مجموعه ای از آثار به جا مانده از دوره ی غارنشینی و هفت دوره تاریخی پس از آن . دوران مادها ، هخامنشیان ، سلوکی ها ، اشکانیان ، ساسانیان ، ایلخانیان و صفویان . دارای کوههای استوار با غارهای تاریک ، دو در ، آفتاب و شکارچیان و آثاری همچون نیایشگاه مادی ،کتیبه داریوش ،مجسمه هرکول ، نقش مهرداد ، نقش گودرز ، سنگ بلاش ، کاخ خسرو ، فرهاد تراش ، سنگ های تراش خورده پل خسرو ،کاروانسرای ایلخانی ،کاروانسرای بیستون و کتیبه شیخ علیخان و نشانه های طبیعی و تاریخی که جملگی در اینجا جمع شده اند و هریک روایتگر قصه ای هستند از دل تاریخ شهرم کرمانشاه .نقش برجسته ی دوره ی هخامنشی که یکی از باارزشترین یادگارهای ادبی و تاریخی ایران می باشد و در دل صخره ی بیستون حجاری شده است . این سنگ نگاره شامل قصه ای از فتوحات داریوش ، پادشاه هخامنشیان است . او که در سمت چپ تصویر حجاری شده است دارای هیبتی بزرگتر از بقیه و ریش مجعد و موهای جمع شده در پشت و لباس کامل بر تن است . داریوش پای چپ خود را بر گئومات مغ قرار داده و گئومات به علامت تسلیم دستهای خود را بالا برده . پشت سر گئو نیز ، اسیرانی با گردنهای بسته دیده می شوند . بر روی دامن اسیر سوم ، نام و نقش پادشاه شورشگر حک شده تا ایندگان بدانند و آگاه باشند متعرض کیست و عاقبت ان به دست ایرانی چه می شود . این سنگ نگاره در طول زمان تکمیل شده ، زیرا در ابتدا داریوش تنها به نقش اهورامزدا که در حال اهدا حلقه ی قدرت به اوست و نقش سکونخا اکتفا نموده و آثار نقر شده پس از ان صورت گرفته است . سکونخا نام شاه سکاها ست که در دوران داریوش چندین بار سر به شورش نهادند و در نهایت تن به شکست در برابر شاه ایرانی دادند .