به گزارش ایسنا، در حین بازدید ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی از کارگاه های خانگی و گروهی در خیابان “کلاش” مریوان، برخی از مردم نودشه و هورامان که به حرفه گیوه بافی در مریوان مشغول هستند، نسبت به ثبت جهانی مریوان با عنوان شهر جهانی کلاش در شورای جهانی صنایع دستی معترض شدند.
یکی از بافنده‌های کلاش أهل نودشه درباره این موضوع به ایسنا گفت: کلاش در نودشه حدود هزار سال قدمت دارد، اما این حرفه در مریوان ١٠٠ سال هم قدمت ندارد. ما هم به ثبت جهانی گیوه معتقدیم، اما باید سابقه تاریخی هم در نظر گرفته شود.
مردم هورامان نیز معتقدند خاستگاه أصلی کلاش بافی در کردستان، منطقه هورامان است و گیوه کردستان باید به نام هورامان ثبت جهانی شود.
با اینکه ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی از صنعت کلاش یا همان گیوه بافی در مریوان شگفت زده شدند و نگاه مثبتی به آن داشتند، اما در دیدار با استاندار کردستان به برنامه‌های آینده برای این صنعت از جمله خلافیت در طراحی و گسترش آموزشگاه ها، دانشگاه های تخصصی و برنامه های ویژه برای کلاش بافی در مریوان تاکید کردند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور در دومین روز از سفر ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی، به دلیل اعتراض برخی به مریوان سفر کرد تا اگر لازم است درباره دلایل انتخاب این شهر برای ثبت جهانی کلاش توضیحاتی ارائه دهد.
بهمن نامور مطلق در این‌باره به ایسنا توضیح داد: ما خوشحالیم که رقابتی بین شهرهای بزرگ و کوچک به وجود آمده و آنها متوجه شده‌اند باید از هویت صنعتی و زیبایی شناسی خودشان صیانت کنند. اینکه مردم نسبت به داشته‌های خودشان تعصب دارند و از اینکه چنین فرصتی را از دست دهند واهمه دارند، نشانه خوبی است که موجب رقابت با شهر های جهانی، خلاق و هوشمند شده است. از طرفی نشان‌دهنده نقش مهم شهرها هست و مردم به دنبال هویت فرهنگی می‌گردند که در شکل‌گیری شخصیت شهر و اقتصاد آن تأثیر دارد. مردم متوجه شده‌اند باید به سمت صنایع دستی، هنر، فیلم، پوشاک و غذا رو بیاورند و متوجه شده‌اند این موارد بخش زیادی از هویت آنها را شکل می‌دهد.
او ادامه داد: هر موضوعی که ما مطرح کنیم، چندین مدعی دارد که در همه جای دنیا نیز چنین است. هیچ هنری تنها به یک منطقه خاص تعلق ندارد. همه هنرها بینا منطقه‌ای و بینا جغرافیایی هستند. هیچ هنر ناب جغرافیایی نداریم. برخی از هنرها با مهاجرت هنرمندان تکثیر یا توسعه پیدا می کنند. هنرهایی که ثبت جهانی شده‌اند هنرهای ریشه‌دار بوده‌اند. ما به دنبال هنرهایی می رویم که در زندگی مردم نقش پیدا کرده اند و ممکن است به نقاط مختلفی تعلق داشته باشد. اگر روی هنرهای دیگر مثل گلیم، خاتم، سفال و… هم دست بگذارید باز هم شهرهای دیگر مدعی هستند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اضافه کرد: زمانی که تبریز را به عنوان شهر جهانی فرش معرفی کردیم، کاشانی‌ها، نائینی‌ها و برخی از شهرهای دیگر به این موضوع معترض بودند. این موضوع طبیعی است و کارشناسانی که یک نقطه را انتخاب می‌کنند، مجبور هستند بر أساس یک‌سری ضوابط که از بین چند نقطه، یک مورد را انتخاب کنند. شاید یک هنر از یک شهر کوچک شکل گرفته باشد، اما وقتی می‌خواهیم آنجا را ثبت کنیم، تأثیری که می‌تواند در سطح ملی بگذارد در مقایسه با شهر بزرگی که آن هنر را به عاریت گرفته است تفاوت خواهد داشت.
نامور مطلق با بیان اینکه چند معترض نسبت به این موضوع با من نیز تماس گرفته‌اند، گفت: من برای آنها توضیح دادم که اگر این فرصت را در اختیار شهرهای کمتر از ١٠ هزار نفر بگذاریم، شاید یک فرصت خوب را برای تأثیرگذاری بزرگ را از دست داده باشیم. بنابراین ما نیز شاخص‌هایی داریم که باید بنابر آن عمل کنیم؛ از طرفی انتخاب ما هم محدود است و نمی‌توانم در یک‌سال بیشتر از دو شهر را انتخاب کنیم. ما یک حد نصاب کمّی برای خودمان داریم که مریوان این حد نصاب را داشت و نقاط دیگر فاقد آن بودند. شرط دیگر انتخاب ما این است که باید دو سال از ثبت ملی هر شهر گذشته باشد.
او با بیان اینکه دو سال از ثبت ملی شهر مریوان گذشته است، افزود: بعد از دو سال آزمون و خطا و بررسی این شهر متوجه هماهنگی شاخص‌های جهانی شدن مریوان شده‌ایم. اما نودشه تازه امسال شهر ملی شده است. از طرفی نقشی که آن شهر بعد از ثبت در توسعه اقتصادی کشور پیدا می‌کند تاثیرگذار است. این اتفاق مختص یک شهر نیست، بلکه می‌تواند سنبل یک منطقه و قوم باشد. بنابراین با ثبت جهانی، مدیریت یک منطقه را به آن شهر می دهیم. به عقیده من مریوان می تواند مدیریت گیوه کردستان و ایران را انجام دهد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اظهار کرد: اگر چنین فرصتی را در اختیار یک شهر کوچک با سه هزار جمعیت قرار دهیم، آیا می‌تواند شهرهای بزرگ مثل مریوان را مدیریت کند؟ ثبت صنایع دستی یک منطقه به معنای نفی همان صنایع دستی در منطقه دیگر نیست. پس با ثبت گیوه در مریوان اصالت گیوه در نودشه نفی نمی شود. در واقع شهر جهانی به معنای اصالت یک منطقه نیست بلکه شهر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی است. برای مثال آمریکا دو شهر سانتافه و بادوکا را به عنوان شهرهای خلاق صنایع دستی ثبت کرده است. شاخص شهرهای خلاق قدمت نیست بلکه فعالیت، گستردگی و زنده بودن آن مورد توجه است.
نامور مطلق با بیان اینکه نودشه کوچک‌ترین شهر ملی ماست، گفت: چون این شهر ویژگی ها و اصالت داشته آن را ثبت ملی کردیم. ما باید بهترین استفاده را از دو شهری که می توانیم ثبت کنیم، داشته باشیم. مریوان پس از ثبت باید دبیرخانه ای داشته باشد تا بتواند شهرهای ملی مرتبط با گیوه مثل اراک و آباده را مدیریت کند. به عقیده کارشناسان ما انتخاب مریوان برای ثبت مناسب بوده است. ما فرمول دیگری به نام ثبت جغرافیایی آثار فرهنگی داریم و اگر صنایع دستی نقطه ای را ثبت جغرافیایی کند، کشور دیگری نمی تواند مدعی ثبت جهانی صنایع دستی آن نقطه باشد. ما به دنبال ثبت صنایع دستی که اصالت دارند در بخش جغرافیایی هستیم.
او با اعلام اینکه این رقابت ها خوب است، إظهار امیدواری کرد: این رقابت ها به تخریب ختم نشود. ما باید یاد بگیریم منافع بزرگ و عمومی منطقه ای را فدای منافع بخشی نکنیم. ما إصراری نداریم که بگوییم خاستگاه کلاش مریوان است و بحث اصالت در ثبت مطرح نیست بلکه بارها از صنعت گیوه بافی نودشه و هجیج بازدید کردم و این موضوع که گیوه این شهرها اصالت دارد را نمی توان کتمان کرد. ما در صدد بودیم تا یک منطقه را برای ثبت شبکه سازی، تجاری سازی و گفتمان سازی داشته باشیم و کارشناسان فکر کردند بهترین جا مریوان است.
معاون صنایع دستی اعلام کرد: ما به عنوان ستاد مرکزی پرونده هایی که استان های به عنوان گزینه ثبت می فرستاد را بررسی کردیم. پرونده ای مبنی بر ثبت جهانی کلاش هورامان به ما ارائه نشده است. ما تنها به پرونده هایی که به دستمان می رسد نظر می دهیم. زمانی که پرونده های ثبت جهانی برای معرفی در دست بررسی بود، معاون میراث فرهنگی – آقای طالبیان یکی از مدافعان معرفی مریوان بود و معتقد بود ثبت جهانی مریوان به میراث فرهنگی نیز برای ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان کمک می کند.
