قطر یکی از چندین کشور امیرنشین منطقه خاورمیانه محسوب می شود که در آن ، رییس حکومت و نوع حکومت آن سلطنت مطلقه است. امیر قطر در حال حاضر شیخ تمیم حمد بن خلیفه آل ثانی است؛ رهبری ورزشکار که در تصمیمات خود همواره عقل و منطق را بر احساسات ترجیح می‌دهد.
زندگینامه شیخ تمیم بن حمد آل ثانی
تمیم بن حمد در سوم ژوئن ۱۹۸۰ میلادی در دوحه پایتخت قطر چشم به جهان گشود. او چهارمین پسر شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی است. تمیم در ۱۹۹۷ میلادی در مدرسه شربورن واقع در انگلیس دوره دبیرستان خود را به پایان رساند و پس از آن در ۱۹۹۸ میلادی از مدرسه نظامی سلطنتی سندهرست انگلیس فارغ تحصیل شد. گفتنی است تمیم بن حمد به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه تسلط دارد.
فعالیت‌های ورزشی و سیاسی تمیم بن حمد
تمیم بن حمد پس از پایان تحصیل به عنوان معاون دوم در نیروهای مسلح قطر به خدمت گرفته شد. او در ۲۰۰۳ میلادی زمانی که برادر بزرگش شیخ جاسم از ادعای خود برای این عنوان رد شد، به عنوان وارث تاج و تخت قطر ظاهر شد. از آن زمان به بعد او در مسوولیت های امنیتی و اقتصادی حساس کار کرد و در ۲۰۰۹ میلادی به عنوان معاون فرمانده کل قوا در نیروهای مسلح قطر منصوب شد. شیخ تمیم ورزش را به عنوان بخشی از مهم ترین اولویت های قطر برای ارتقا بخشیدن وجهه بین المللی کشورش ضروری می داند. او صندوق سرمایه گذاری های ورزشی قطر را تاسیس کرد. در سال ۲۰۰۶، او کمیته پانزدهمین بازی های آسیایی در دوحه را ریاست کرد. تحت رهبری او، تمام کشورهای عضو برای نخستین بار در تاریخ خود در این رویداد شرکت کردند. در آن سال، روزنامه الاهرام مصر، تمیم را به عنوان «بهترین شخصیت ورزشی در جهان عرب» انتخاب کرد. روزنامه الوطن چاپ مصر درباره شیخ تمیم به نقل از کتاب قطر، گنجینه اسرار نوشته کریستین چسنو و جرج مالبرونو ۲ روزنامه نگار فرانسوی می نویسد: شیخ تمیم بر تمام امور ورزشی در کشور نظارت و اشراف دارد و هم اکنون عهده دار کمیته ملی المپیک قطر نیز است. آنها بر این باورند که موفقیت شیخ تمیم در کسب میزبانی مسابقات جام جهانی سال ۲۰۲۲ کمک بسیاری به تحکیم و تقویت قدرت و اقتدار وی در داخل خاندان حاکم بر قطر کرد.
با نظارت و هدایت شیخ تمیم، قطر برنده حقوق میزبانی مسابقات جهانی شنا در ۲۰۱۴ میلادی و مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ میلادی شده است. او همچنین عضو کمیته بین المللی المپیک و رییس کمیته ملی المپیک است. حالا با تلاش های او، قطر میزبان جام جهانی فوتبال در ۲۰۲۲ خواهد بود. رییس شورای عالی محیط زیست و حفاظت از طبیعت، رییس شورای عالی محیط زیست و ذخایر طبیعی، رییس شورای عالی آموزش، رییس شورای عالی فناوری اطلاعات و ارتباطات، رییس هیات مدیره اداره امور عمومی (اشتغال) و اداره برنامه ریزی شهری (UPDA)، رییس هیات مدیره دانشگاه قطر، معاون رییس شورای خانواده حاکم، نایب رییس شورای عالی امور اقتصادی و سرمایه گذاری، معاون کمیته عالی هماهنگی و پیگیری از دیگر مسوولیت های اجرایی به شمار می رود که تمیم برعهده دارد.
ولیعهدی و پادشاهی تمیم
تمیم بن حمد در ۲۰۰۳ میلادی به عنوان ولیعهد قطر تعیین شد و از آن زمان به بعد در تعدادی از کنفرانس های بین المللی به عنوان نماینده کشورش حضور یافت. در ۲۰۱۳ میلادی شیخ حمد پدر شیخ تمیم در جلسه ای با حضور بستگان و مشاوران نزدیکش از برنامه اش برای کناره گیری خبر داد. تمیم پس از آن که پدرش در سخنرانی تلویزیونی به طور رسمی قدرت را واگذار کرد، امیر قطر شد. او نخستین حاکم در خاندان آل ثانی بود که بدون هیچ کودتایی قدرت را در اختیار گرفت. واگذاری قدرت به آرامی صورت گرفت زیرا اعضای خاندان بسیاری از پست های عالی کشور را در اختیار گرفتند. شیخ تمیم با شخصیت محکمی که داشت به راحتی از طرف دربار پذیرفته شد. تمیم به وسیله افرادی که او را می شناسند به عنوان فردی با روابط دوستانه و با اعتماد به نفس توصیف می شود. چسنو و مالبرونو ۲ روزنامه نگار فرانسوی درباره تمیم چنین نوشته اند: شیخ تمیم به خوبی می‌داند که جامعه قطر جامعه‌ای فئودالی است که از اصول، مبادی بدوی، آداب ، سنن و تقالید خاصش تبعیت می‌کند و به همین دلیل وی خواهان تغییر و تحولات سریع و آنی که تاکنون قطر در داخل شاهد آن بوده، نیست، به همین دلیل قطر در دوره حاکمیت شیخ تمیم اندکی استراحت خواهد کرد و در عرصه خارجی بدون تردید مواضع دیپلماتیکی اتخاذ خواهد کرد که از مواضع کنونی اتخاذ شده از طرف شیخ حمد کم سر و صداتر باشد. همچنین او را فردی دقیق و محاسبه گر توصیف می کنند. افزون بر این، او به عنوان یک کارآفرین در نظر گرفته می شود و روابط بسیار خوبی با غرب از جمله ایالات متحده و فرانسه دارد.
سیاست داخلی
برخلاف حکومت پدر که پرونده بین المللی قطر را اولویت خود قرار داده بود، تمرکز بر امور داخلی تا به امروز اولویت دولت تمیم بوده است. یکی از نخستین اقدامات تمیم پس از رسیدن به قدرت، ساده کردن بوروکراسی با اصلاح تعدادی از موسسات موازی مانند برنامه ملی امنیت غذایی قطر بود که در وزارتخانه های اقتصاد و کشاورزی قرار داشت. او همچنین بودجه مالی چندین نهاد را کاهش داد. از زمان رسیدن به قدرت، دولت تمیم جاده ها را در سرتاسر پایتخت گسترش داد و در همین راستا یک سیستم متروی جدید ایجاد کرد و یک فرودگاه جدید را به بهره برداری رساند. اصلاحات جدید دولت قطر به منظور افزایش کارایی، نظم و انضباط صورت گرفت. افزون بر این، پست وزارت خارجه به فردی غیر سلطنتی منتقل شد که این یک تغییر قابل توجه در قطر است که برای نخستین بار در دولت تمیم مشاهده شد. شیخ تمیم همچنین وابستگی اقتصاد این کشور را از منابع نفتی به دیگر بخش های اقتصادی سوق داد. تمیم در ۲۰۱۴ میلادی همچنین قوانین مربوط به جرایم سایبری را تصویب کرد که گفته می شد، بخشی از یک توافق میان کشورهای خلیج فارس است تا اقدامات توهین آمیز علیه خانواده های سلطنتی منطقه را مجازات کند. یکی از افرادی که از نزدیک با شیخ تمیم کار می‌کنند، می‌گوید: تمیم دارای دیدگاه‌های خاصی است، اما یک چیز را هیچ‌گاه نمی‌توان در وجود او پیش بینی کرد، اینکه آیا وی همچون پدرش دارای اراده برای تسریع در توسعه و پیشرفت قطر است، یا خیر؟! مساله ای دیگر که در مورد تمیم گفته می شود، درباره انتقال قدرت است. در خصوص مقدمات انتقال قدرت در قطر منابع آگاه و نزدیک به شیخ تمیم اظهار می‌کنند که وی اقدام به تشکیل کار گروه ویژه‌ای کرد تا به او در تسهیل به دست گرفتن قدرت و حکومت کمک کنند و دیدگاه‌های شیخ را در ساخت و بنای دولتی جدید در قطر پیاده کنند.
سیاست خارجی دولت تمیم
رسیدن شیخ تمیم به قدرت از طرف رهبران سراسر جهان استقبال شد زیرا انتظار می رفت که تمیم بتواند پا جای پای پدرش بگذارد و نقش قطر را در امور حیاتی بین الملل از جمله بحران سوریه و توافق افزایش دهد. در حقیقت در نخستین ماه های حکومت خود، او خلیج فارس را در اولویت قرار داد. او به جای پدرش در تعدادی از کنفرانس های بین المللی به عنوان نماینده کشورش حضور می یافت. از مهم ترین و تاریخی ترین دیدارهای او می توان به دیدار با دیوید کامرون نخست وزیر و ملکه الیزابت دوم در نخستین سفر رسمی خود به انگلیس در ۲۰۱۴ میلادی اشاره کرد.
بحران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس
بزرگترین بحران در روابط سیاسی قطر در ۲۰۱۷ میلادی و قطع روابط دیپلماتیک چهار کشور عربی به محوریت عربستان سعودی به وقوع پیوست. سپس تعداد زیادی از کشورهای عربی از این اقدام پشتیبانی کرده و ارتباط خود را با قطر قطع کردند. پیرو این حادثه تمامی راه‌های زمینی، دریایی و هوایی عربستان و کشورهای همسو با قطر بسته شد و در جریان آن از قطر خواسته شد تا تمامی روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کند و تمامی دفاترش در ایران را ببندد، نیروهای ایرانی را از قطر اخراج و هرگونه همکاری مشترک با ایران را متوقف کند، تنها تجارت و بازرگانی با ایران که مغایر تحریم های آمریکا و بین المللی نباشند، مجاز خواهند بود.
همچنین خواستند که خودش را به لحاظ نظامی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و دیگر امور اقتصادی با سایر کشورهای خلیج فارس و کشورهای عربی همسو کند و همچنین درخواست کردند که این تقاضا را ظرف ۱۰ روز قبول کند وگرنه بی اعتبار شده و روابط همچنان تیره خواهند ماند اما دولت قطر توانست با تعیین جایگزین تجاری و اقتصادی یعنی ایران و ترکیه این محاصره یا بخش گسترده ای از آن را بشکند و پایگاه نظامی بزرگی برای ترکیه در نزدیکی پایگاه العدید آمریکا بسازد که بیش از ۳۰ هزار نظامی در آن مستقر هستند. با این حال همه دلایل حکایت از آن داشت که قطر هرگز تسلیم فشارها نمی شود.
