گردشگری و توریسم

محرم امسال و تجربه هر خانه یک حسینیه

در و دیوارهای خانه ها با شمایل ها و اشعاری حماسی در مدح امام حسین(ع) و شهدای کربلا آراسته شده، پرچم های سیاه و یا سبزرنگ بر ورودی منازلی که آنها سقاخانه دارند نصب است تا عموم مردم بدانند در آن مکان مراسم عزاداری برپا است.

بانوی میانسالی که سال‌های بسیاری است در یکی از محلات شهر بروجرد سقاخانه دارد، میگوید این راه و چراغ این خانه باید به رسم دیرین عزای سالار شهیدان روشن باشد، همین که عصرها پسر بچه ها با طبل های کوچک شان جمع می شوند و مادران و آنهایی که حاجت شان را پای این چراغ گرفته اند، به رسم پاسداشت آن میآیند یعنی در هر شرایطی باید این رسم دینی و مذهبی زنده باقی بماند.
زن میانسال که خودش را متعهد به تداوم برپایی مراسم عزاداری امام حسین(ع) و روشن نگه داشتن چراغ سقاخانه ای موروثی می داند می گوید: امسال شرایط متفاوت از سال های قبل است اصراری بر برپایی جلسات متعدد و شلوغ نیست ولی همان هایی که سال های سال در این مراسم شرکت داشته اند به احترام می آیند و اندکی می نشینند.
او میگوید: اگر کسی نذری دارد و یا حاجتی گرفته و دوست داشته باشد، چیزی را نذر کند معادل آن را بصورت اقلامی که بیمی از نظر تهدید سلامت و انتقال ویروس نباشد تدارک می بیند.
پدر و مادر جوانی که سال گذشته در این مراسم شرکت داشتند داوطلبانه مواد خشک غذایی همجون برنج روغن و عدس تهیه کرده اند و خانواده دیگری هم به همین شیوه مقداری مواد غذایی خشک تهیه کردند تا در بین افراد نیازمند توزیع شود.
یک عده هم که همه ساله به رسم متداول شکلات یا شیرینی و خرما نذر سقاخانه محل می کردند امسال معادل آن را شیوه های دیگری از جمله در یک مورد صرف تهیه ماسک برای افراد نیازمند و برای افراد شرکت کننده در هیات های عزاداری ، صرف کرده است.

مرسوم است که بیش از فرارسیدن ماه محرم، برخی از خانواده‌های بروجردی، بر اساس یک نذر قبلی، یک یا چند اتاق از منزل خود را با استفاده از پارچه‌های مشکی، سیاه‌پوش می‌کنند و منبری چوبی با تعدادی چراغ کوچک و بزرگ در بالای اتاق قرار می‌دهند.
امسال کوچه و پس کوچه های شهر حال و هوای دیگری دارند نه فقط خانه هایی که سال های سال است سقاخانه دارند بلکه بسیاری در خانه های خود را باز گذاشته اند و پرچمی برافراشته اند و می خواهند این چراغ بعنوان یک نماد وحدت بخش ، روشنی بخش این راه که سرلوحه آن شهادت در راه ایمان و باورهای راستین است باشد.
بنا بر گفته حجت یارمحمدی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بروجرد، شهرستان بروجرد همچون دیگر مناطق کشور مراسمی خاص عزاداری سیدالشهدا دارد که مهم‌ترین مراسمی که خاص این شهرستان است و در این ایام برگزار می‌شود سقاخانه‌های بروجرد است و یکی از مراسم‌های عزاداری ویژه و منحصربه‌فرد در سراسر کشور است که این مراسم با توجه به جزئیات و روند طراحی آن در سال ۹۱ ثبت میراث معنوی کشور شده است.
وی با بیان اینکه سقاخانه‌ها در حقیقت نمادی از پذیرایی عزاداران حسینی با آب است، می‌افزاید: برگزاری سقاخانه‌های زنانه در خانواده‌هایی که مرد حضور نداشته‌اند و امکان پذیرایی از مراجعین مرد وجود نداشت از دیگر آئین‌های عزاداری سنتی این شهرستان است که زنان اقدام به بازگشایی سقاخانه‌های زنانه در منازل خود می‌کردند که این سقاخانه‌ها کاملاً خانگی است و یکی از مردمی‌ترین نوع عزاداری‌هاست و با حداقل امکانات خانه و با توجه به نذری که داشتند برپا می‌شده است.
محرم سر تاریخ و رمز ماندگاری اسلام است.تاریخی که در دوم محرم الحرام سال ۶۱ هجری با ورود امام حسین علیه السلام به کربلا ساخته می شود. محرم تنها یک یادمان و مراسم برای شهدای کربلا نیست بلکه ترویج فرهنگ غنی اسلامی است که شهادت سرلوحه آن است، مناسک محرم وفرهنگ عاشورا یعنی تربیت نسل انقلابی، همان که سالهای متمادی است موجب حفظ اسلام و وحدت امت اسلامی شده است.
هر چند امسال با همه گیری کرونا  و لزوم رعایت توصیه های بهداشتی به ویژه تجمعات نگرانی از برگزاری مراسم عزاداری در بین دلسوختگان فرهنگ حسینی برای حفظ سلامت مردم شدت یافته است اما با تدابیر خاصی همچنان  اقامه عزای حسین(ع)  با معنویت و سلامت برگزار می شود.
امسال  با وجود کرونا، توجه بر دستورالعمل های بهداشتی در صدر توجه مردم، برگزار کنندگان و شرکت کنندگان مراسم و آیین های عزاداری محرم قرار گرفته است.
چه در شیوه برگزاری و چه در احترام به برگزاری این مراسم با برافراشتن پرچمی و سیاه پارچه هایی از مرثیه سرایی عاشورایی بر در ودیوارهای خانه ها ، مردم مصداقی بر هر خانه یک حسینیه بخشیده اند.
و یا تغییر در ماهیت برخی آداب و رسوم مرتبط با نذر هایی که صورت گرفته است نشان از شعور و درایت مردمی دارد که همواره با شور و هیجانی راستین در صدد زنده نگه داشتن مکتب حسینی بوده اند.
تهیه سبد های کالایی برای نیازمندان و یا تهیه ماسک برای افراد نیازمند و افرادیکه قصد شرکت در مراسم هدی عزاداری را دارند از جمله نمادهایی از شعور مردمی است که هر گاه خود عهده دار مسوولیتی شده اند نشان داده اند بدرستی از عهده انجام آن برآمده اند.
آفتاب در آستانه غروب کردن است و کوچه و پس کوچه های شهر پویایی بیشتری بخود گرفته اند کودکانی با طبل هایی کوچک نوای زنده نگه داشتن مکتبی را می دهند که نسل به نسل انتقال یافته است و این میراث معنوی ، همچون مهری ماندگار  نشسته بر دل هاست که بیرون نمی توان کرد حتی به روزگاران.
دخترکی کوچک بی حوصلگی های  در خانه ماندن این روزها را دست در دست مادر قدم می زند با نظاره طبل ها ، سقاخانه ها و خانه های  آب و جارو شده از مادر می خواهد تا خانه خودشان را مثل همین خانه ها  عاشورایی کنند و با این شوق راهی خانه می شود.