میراث آریا: می‌گویند ماهنشان قدمتی 4هزارساله دارد و با طبیعت بکر و زیبایش در حاشیه رودخانه قزل اوزن، دوره‌های تاریخی متعددی را تجربه کرده است. وجود قلعه ها و بناهای تاریخی ماهنشان همچون قلعه دربند قاطرچی در این شهر باعث شده که ماهنشان را گردشگران و مسافران تور زنجان بیشتر به عنوان منطقه‌ای غنی از لحاظ گردشگری بشناسند.

قلعه دربند قاطرچی مهد تمدن انسان‌های ماقبل تاریخ بوده که در سه کیلومتری غرب روستای ساری آغل، زندگی می‌کردند. شاید برایتان جالب باشد بدانید بر اساس مطالعاتی که در این قلعه و در منطقه دربند قاطرچی انجام شده، باستانشان تاریخچه و قدمت قلعه دربند را با توجه به بقایای به جامانده و سنگ‌های قدیمی آنجا به دوران‌های دوم و سوم زمین‌شناسی نسبت می‌دهند که در زمان حکومت فرقه اسماعیلیه مورد استفاده مخالفان دولت بوده است.

بیشتر آثار تاریخی که اکنون در آنجا مشاهده می‌شود و در مقابل دید گردشگران قرار گرفته است، فسیل جانوران دریایی از جمله دوکفه‌ای‌ها، شقایق، ستاره‌های دریایی و… است که دیدنشان برای هر بیننده‌ای به راستی تماشایی و آن‌ها را غرق در حیرت می‌کند. همچنین در قسمت‌های شمالی رودخانه قزل ازون و صخره‌های آهکی دربند قاطرچی نیز سنگ‌هایی از نوع رسوبی، سنگ خارا، شیب و مارن دیده می‌شوند که قدمت 4هزار ساله منطقه را به اثبات می‌رسانند.

در قلعه دربند قاطرچی نیز به جز بقایای زندگی انسان‌های ماقبل تاریخ، زندگی افراد در دوره هخامنشیان، ساسانیان و بعد از اسلام نیز دیده می‌شود و تنها چیزی که در این قلعه در حال حاضر به وضوح نمایان است، بقایای مربوط به دوره سلجوقیان است که آن را به عنوان یک اثر ملی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسانده است. دربند قاطرچی یکی از مناطق حفاظت شده ماهنشان از لحاظ سکونت حیوانات وحشی از قبیل قوچ و میش به شمار می‌رود که از سوی سازمان محیط زیست در حال حاضر حفاظت می‌شود. این منطقه یکی از مناطق خوب و جذاب برای گردشگری و سیاحت در تور زنجان است و با پوشش گیاهی موجود که شامل انواع گون، قیچ، بادامچه، داغداغان، بنه، زالزالک، چوبک، کنگر، شنک و نظایر آن می‌شود، طبیعت دوستان و علاقه‌مندان بسیاری را به سوی خود می‌کشاند.

شما با رفتن به منطقه قلعه دربند قاطرچی ماهنشان در طی این مسیر شگفت‌انگیز که هشت ساعتی زمان می‌برد مشغول عکس انداختن و تماشای این منطقه دیدنی هستید به طوری که گذر زمان را حس نمی‌کنید. در فصل بهار و تابستان این منطقه با انواع پوشش گیاهی ازقبیل گون، قیچ، بادامچه، داغداغان، بنه، زالزالک، چوبک، کنگر، شنگ و انواع گل‌های بهاری که به چشم می‌خورد، روحتان تازه می‌شود و با تمام وجود با زیبایی‌ها دربند قاطرچی انس می‌گیرید، طوری که لذت این روز به یادماندنی هیچ وقت از ذهنتان پاک نمی‌شود.

در ضمن قبل از رسیدن به شهر ماهنشان بعد از سرازیرشدن از روستای مادآباد در بین راهتان دودکش جن را نیز می‌بینید که یک اثر طبیعی بی‌نظیر است. همچنین باید بگوییم که شهر ماهنشان چندین مکان پرورش ماهی قزل آلا نیز دارد که بعد نیست خوردن ماهی زغالی این منطق را در برنامه غذایتان جا دهید و اگر در تابستان گذرتان به ماهنشان افتاد از انواع انگورها و زردآلوهای معروف ماهنشان نوش جان کنید.