امسال درحالی به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی وارد شدیم که ویروس کرونا همچنان مردم را خانه‌نشین کرده؛ با وجود سختی‌های ناشی از قرنطینه و طرح‌های مرتبط آن می‌توان با استفاده از فرصت قرنطینه، مقدمات ورود به ضیافت الهی را با دعاهای امام سجاد (ع) فراهم کنیم. سیدالساجدین در دعای چهل و دوم، پس از ختم قرآن به راز و نیاز به درگاه الهی پرداختند که فرازهایی از این دعا را به منظور بهره‌برداری بیشتر هنگام تلاوت آیات الهی در ماه مبارک ذکر کردیم.
اینک بخش‌هایی از دعای چهل و پنجم صحیفه را مرور می کنیم؛ دعایی که امام سجاد (ع) در وداع از ماه رمضان زمزمه کردند ولی به سفارش برخی بزرگان این دعا را قبل از پایان یافتن این ماه الهی با گوش جان می‌شنویم تا قدر این ماه را بیش از پیش دریابیم و طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، گرامی‌داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده‌اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت‌نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نوراللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است و آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم در مقدمه این کتاب از ممدوحی به صاحب علم صائب و عمل صالح یاد کرده است.
امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند «درود بر تو ای ماهی که با برکات تمام بر ما وارد شدی و پلیدی های گناهان را زدودی. سلام بر تو که من در حال وداع تو از بودن تو خسته نبودم و روزه تو را با سختی برگزار نکردم. درود بر تو که قبل از آمدنت سخت در انتظارت بودیم و پیش از رفتن تو بر فراقت محزونیم.»
ممدوحی نوشت: حضرت سجاد (ع) چگونه از ماه صیام وداع می کند؟ راستی، هیچ پدری با فرزند خود و هیچ فرزندی با پدر خود و هیچ دوستی با دوست خود اینگونه سخن می گوید و بر گذشت ایام فراقش چنین بی تاب می شود؟ امام می فرماید پیش از آمدنت منتظر بودم و پیش از رفتن تو بر هجرانت شدیدا محزونم.
وی افزود: سید الساجدین درصدد بیان دوست راستین است. زیرا ظرافت شناسایی دوست و دشمن در حدی است که گاهی انسان خود را دشمن می دارد ولی گمان می کند که خود را بسیار دوست دارد و پیوسته در خط منافع خود قدم برمی دارد و هر کاری می کند به صلاح خود اوست، درصورتی که نه خود را شناخته و نه صلاح خود را و هرگز قدمی برای مصلحت خویش برنداشته است.
این استاد اخلاق اضافه کرد: در این فراز استعداد خام انسان مردود شناخته شده و بیان شده که یکی از بهترین دوستان انسان، تلاش های شایسته و سعی های مفید اوست و دشمن ترین دشمنان او، ناهنجاری ها، جهالت ها و خطاهای وی می باشد.
وی با استناد به آیه 30 سوره آل عمران تاکید کرد: «دوست دارد که ای کاش بین او و رفتارهای زشت و ناهنجار او فاصله بسیار دور و درازی بود» و نیز در آیه 96 سوره مریم می فرماید «کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته به جا می آورند، خدا برای مهر و دوستی، آنان را (در دل مومنان) قرار خواهد داد»
ممدوحی ادامه داد: بر این اساس اگر ماه رمضان فضیلت دارد، برای آن است که در طریق کمالات انسانی قرار می گیرد و سر محبوبیت آن در محبوبیت تکالیف الهی و بزرگ داشت دستورهایی است که خدا برای انسان مقرر فرموده و بزرگ داشت این اعمال و احکام بدان جهت است که درجات و مقامات متعالی انسان را می سازد.
وی افزود: از این رو پیامبر اکرم (ص) فرمود «از دنیای شما چند چیز محبوب من قرار داده شده است: زنان و بوی خوش ولی نور چشم من نماز است.» بنابر این اگر نماز، نور چشم خاتم انبیاء است و اگر ماه رمضان، بهترین همدم و دوست است، همگی سری دارد که بازگو شد. زیرا در پناه انجام نماز و روزه و احیای شبانگاهان و مراقبت در رفتارها و کردارها، خدا بزرگترین ذخیره های جهان را به صالحان و بندگان مخلص و مطیع خود عطا می کند.