مدیر برنامه‌ریزی و آمار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کرد: وام، سفر را ارزان نمی‌کند؛ چرا که مکانیزم «بهره» آن را گران خواهد کرد.
ایسنا :سعید امیریان با بررسی اطلاعات منتشر شده درباره طرح «سفر ارزان» و پیشنهادهای مرتبط با این طرح، گفت: چهار موضوع «تسهیلات بانکی و قسطی شدن سفر»، «معافیت مالیاتی»، «کاهش کیفیت خدمات و متعاقب آن ارزانی» و «تولید سفر انبوه» از مطالعه این طرح و پیشنهادهای مرتبط با آن استخراج می‌شود که پیش از هر نوع نقدی لازم است در مقدمه به چند اصل مهم در صنعت گردشگری توجه کنیم. اصل نخست حق انتخابی است که برای گردشگر قائلیم و باید در جریان عرضه خدمات، اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنیم، یعنی اگر پیشنهاد ارزان‌سازی در راستای کاهش کیفیت سفر و یا کم‌فروشی مطرح شد باید بدانیم در چارچوب اخلاق حرفه‌ای گردشگری نمی‌گنجد، در نتیجه به هیچ وجه نباید به دنبال پیشنهادی باشیم که به دروغ‌گویی منجر شود.
وی اضافه کرد: اصل دوم رعایت تنوع در بازار گردشگری چه در مقاصد گردشگری و چه در میان عرضه‌کنندگان خدمات گردشگری است. گاهی برخی پیشنهادها به ایجاد انحصار در بازار منجر می‌شود و چون در اقتصاد، این پدیده نهی شده است باید مراقب باشیم اصل رقابت پایمال نشود و بازار به سمت عرضه‌کنندگانی خاص تمایل پیدا نکند.
این کارشناس گردشگری ادامه داد: یقیناً پرداخت وام می‌تواند تا حدی باعث رونق سفرهای داخلی شود، ولی پیچیدگی‌های زیادی دارد و سبب تشدید بروکراسی اداری می‌شود و این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا یک خانواده با درآمد حتی متوسط حاضر است برای دریافت چند میلیون تومان وام به خاطر سفر به فرایند پیچیده آن وارد شود؟ علاوه‌بر این احتمال می‌رود با توجه به شرایط اقتصادی جامعه از تسهیلات سفر چندان استقبال نشود، چون در نهایت مکانیزم بهره کار خود را می‌کند و نه تنها هزینه سفر را ارزان نخواهد کرد که باعث گرانی آن خواهد شد.
مدیر برنامه‌ریزی و آمار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، گمشده بازار گردشگری که می‌تواند باعث ارزانی سفر شود را تقویت سفرهای گروهی دانست و بر ضرورت تنوع‌بخشی در زنجیره عرضه خدمات گردشگری تاکید کرد و گفت: گردشگری باید به مرحله‌ای برسد که برای هر متقاضی با هر سلیقه‌ای و سطح درآمدی محصول و خدمات مناسب عرضه کند. طبق داده‌های مرکز آمار ایران دست‌کم ۲۰۰ میلیون سفر به صورت سالانه در کشور انجام می‌شود -که قطعاً رقم بیشتر از این است – با این بازار بزرگی که در گردشگری داخلی وجود دارد حتماً باید تنوع در خدمات و محصول ایجاد کرد. یقیناً کل این جمعیت دنبال سفر ارزان نیست، گروهی سفرهای لوکس را ترجیح می‌دهند یا حتی متوسط و نه فقط ارزان، بنابراین باید تنوع به گونه‌ای باشد که به هر نیازی مناسب‌ترین پاسخ داده شود.
وی افزود: سفر به شرطی باید ارزان شود که مشتری بخواهد نه این‌که اطلاعات و خدمات ناقص به مشتری تحویل داده شود تا دست آخر او ناراضی از سفر بازگردد. وقتی هم قرار است طرحی با هدف کاهش هزینه‌های سفر اجرا شود، در جریان آن باید ارزان‌سازی واقعی اتفاق افتد نه این‌که به افت کیفیت خدمات منجر شود.
امیریان سپس با اشاره به اصل اقتصادی «صرفه‌جویی ناشی از مقیاس» با این اعتقاد که قطعاً بخش عمده‌ای از هزینه‌ها با استفاده از این اصل و انبوه‌سازی سفر کاهش خواهد یافت، گفت: در برخی از مقاصد همچون کیش، قشم و مشهد این اصل اتفاق افتاده و شرایط سفر به این نقاط طوری شده که اگر انفرادی اقدام به سفر کنید حتماً هزینه‌های آن گران‌تر از سفر گروهی تمام خواهد شد. منتها دو نکته وجود دارد، نخست آن‌که تنظیم‌کننده‌ها و برنامه‌نویس‌های تور در کشور اندک هستند و لازم است سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این باره بیشتر تلاش کند و از شرکت‌هایی که در این زمینه فعال‌اند حمایت بیشتری داشته باشد. این سازمان می‌تواند با تمرکز بر شرکت‌هایی که برنامه‌نویس‌های قوی در تور دارند، با تقویت آن‌ها حتی به تعداد مقاصد گردشگری تنوع ببخشد.
وی افزود: نکته دیگر تشویق مردم برای انتخاب مقاصد متنوع‌تر است. سفر مردم سال‌هاست به مناطق خاصی محدود شده است، این نشان می‌دهد مردم آگاهی اندکی درباره مقاصد و نحوه انتخاب آن‌ها دارند و لازم است با برنامه‌ریزی منطقی نقاط دیگر تبلیغ شود تا از این طریق منافع سفر توزیع شود. تا به حال این منافع بیشتر نصیب مشهد، کیش، اصفهان، شیراز و مناطق شمالی شده است.
امیریان تاکید کرد: اگر این اصول و نکات را در برنامه‌ریزی گردشگری رعایت کنیم، گردشگری آگاهانه و متنوع از نظر مقصد و میزان هزینه برای خانوار ایرانی فراهم خواهد شد.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حدود دو ماه تا تعطیلات نوروزی باقی مانده، از تهیه طرح «سفر ارزان» و تخصیص تسهیلاتی برای سفر به شکل وام خبر داده، هرچند جزئیات آن تا کنون مشخص نشده است. تأسیسات گردشگری همچون هتلداران و آژانس‌های مسافرتی اجرای چنین طرحی را در بحران اقتصادی حال حاضر که بیم حذف سفر از سبد خانوار ایرانی را تقویت کرده است، هرچند لازم اما مُسکنی موقت می‌دانند. علاوه بر این نقدهایی بر عنوان این طرح وارد شده، چرا که تداعی‌کننده سفرهایی با خدمات نازل بی‌توجه به حفظ شأن مسافر است. برخی صاحب‌نظران نیز این پروژه را پیشاپیش شکست‌خورده قلمداد کرده‌اند و تمرکز بر گزینه‌های دیگری چون تقویت گردشگری ورودی را پیشنهاد کرده‌اند. اعتقاد آن‌ها بر این است که پرداخت وام یا تخصیص تسهیلات به سفرهای داخلی مردم را بدهکارتر می‌کند.