مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل از اتمام کاوش نجات بخشی در قلعه و گورستان یل سویی واقع در شهرستان گرمی خبر داد.
ایسنا: نادر فلاحی در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر افزود: عملیات نجات بخشی به دلیل قرارگیری قلعه و گورستان یل سویی در مجاورت سد تازه کند انگوت شهرستان گرمی انجام شد.
وی با اذعان به آغاز کاوش‌ها از 25 مهر ماه 97، ادامه داد: با اتمام کاوش‌ها تا 30 آذر ماه امسال یافته‌های قابل توجهی حاصل شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تاکید کرد: در عملیات کاوش، تعداد 15 کارگاه در بخش‌های مختلف محوطه، به خصوص در مکان‌هایی که بعد از آبگیری سد به زیر آب خواهند رفت، ایجاد شد؛ این بخش‌ها شامل، قسمت شاه نشین قلعه، فضاهای مسکونی بخش میانی قلعه، دیوار دفاعی محوطه و همچنین بخشی از گورستان است.
کشف آثاری از دو هزار سال قبل از میلاد
به گفته فلاحی لایه نگاری محوطه، تاریخ استقرار این محوطه را از عصر آهن 2، یعنی از اواخر هزاره دوم پیش از میلاد تا دوره سلجوقی نشان می‌دهد؛ براساس آثار سطحی و همچنین نتایج کاوش، طولانی ترین دوره استقرار در این محدوده، متعلق به شروع استقرار در این محوطه یعنی عصر آهن 2 و پایان استقرار یعنی دوره سلجوقی است.
وی تاکید کرد: در بازه زمانی بین آغاز و پایان استقرار تعدادی استقرارهای ضعیف نیز در دوره‌های اشکانی، ساسانی و اوایل اسلام تا دوره سلجوقی در این محوطه قابل مشاهده است. بیشترین حجم آثار بدست آمده در این محوطه، متعلق به فاز پایانی استقرار در اینجا یعنی دوره سلجوقی است؛ کاوش‌ها نشان می دهد محوطه قبل از حمله ویرانگر مغول و بدون جنگ و درگیری متروک شده و ساکنان محل به مکان دیگری مهاجرت کرده‌اند.
در عین حال سرپرست تیم کاوش قلعه یل سویی معتقد است آثار سفالی صدر اسلام، نشانگر شباهت‌های غیر قابل انکار آنها با آثار بدست آمده از سامره است. این موضوع بیانگر حضور سپاه اسلام هر چند برای مدت بسیار اندک در این محوطه است.
فریبرز طهماسبی متذکر شد: به نظر می رسد این محل یکی از پایگاه های فرعی سپاه اسلام برای فتح قلعه بذ یا قلعه بابک بوده است؛ نزدیکی این محوطه به برزند چنین احتمالی را قوت می بخشد.
کاوش‌ها حکایت از استقرار سیستم پیشرفته انتقال آب دارد
وی اضافه کرد: از مهمترین نتایج و یافته‌های کاوش می‌توان به برج و باروی بخش شاه نشین قلعه اشاره کرد. به نظر می رسد این بخش در دوره ساسانی و صدر اسلام مورد استفاده قرار می‌گرفته است و در دوره سلجوقی و پس از بازسازی برای مدت طولانی از آن استفاده کردند.
به گفته سرپرست تیم کاوش قلعه یل سویی در بخش میانی محوطه آثار معماری خانه‌های مسکونی ساکن در محوطه بدست آمده است که بدست آمدن تنپوشه در یکی از آنها بیانگر سیستم پیشرفته انتقال آب در این محوطه است.
وی معتقد است بدست آمدن یک بنای آجری رو باز که برای ساخت آن از یک طرح پیشرفته و کامل مهندسی و معماری استفاده شده از مهمترین یافته های کاوش به شمار می آید.
طهماسبی تصریح کرد: تاکنون نمونه مشابهی از این بنا در کاوش‌های باستان شناسی بدست نیامده است. ارتباط این بنای آجری با آب و همچنین حوض‌‍های کوچک و بزرگ برای جمع شدن آب، نشانگر وجود یک بنای پیشرفته صنعتی مرتبط با تصفیه آب یا فناوری عمل آوری گل رس برای ساخت سفال حکایت دارد.
او با اذعان به اینکه این بنا متعلق به دوره سلجوقی است، ادامه داد: در محوطه گورستان نیز یک گور کوچک چهار چینه سنگی کشف شد و یک گور بزرگ کلان سنگی نیز که قبلا توسط حفاران غیرمجاز تخریب شده بود، پاکسازی و مستندنگاری شد.
وی اضافه کرد: اشیاء حاصل از کاوش که شامل ظروف سفالی، ظروف فلزی، تعدادی سکه و ابزارالات جنگی را شامل می شود در دست مرمت بود و بعد از اتمام مرمت در موزه باستان شناسی در معرض نمایش قرار خواهد گرفت.
سرپرست تیم کاوش قلعه یل سویی ابزار امیدواری کرد با تامین اعتبار لازم، فصل دوم کاوش در این محوطه در بخش شارستان که مهمترین بخش این محوطه به شمار می آید، انجام پذیرد.