اخبار گردشگری

کوکِ پایتخت به وقت شمس‌العماره

به گزارش ایسنا، بعد از گذشت حدود ۱۵۰ سال از زمانی که این ساعت را به یادگار در پیشانی کاخ گلستان نشانده‌اند تا امروز دومین بار است که محمد ساعتچی را به پای ستون شمس‌العماره می‌برند تا شاید دستانش شفابخش این ساعت باشد، ساعتی که در همان زمان،ملکه ویکتوریا به واسطه‌ی ساخت یک کاخ اروپایی در میانه‌ی تهران به ناصرالدین‌شاه پیشکش کرد و آن را که برخی می‌گویند در زمان ساخت کاخ به تهران رسیده بود،در بلندترین نقطه کاخ یعنی بالای عمارت شمس‌العماره نصب کردند و صدای ناقوس‌اش به گوش همه‌ی تهران کوچک آن زمان می‌رسید.

صدای ساعت،بعد از مدتی باعث گلایه‌ی درباری‌ها شد و به دستور شاه، صدای آن را کمتر کردند، اما این دستکاری باعثِ خاموش شدن ساعت شمس‌العماره شد، خاموشی ۱۰۰ ساله! تا این‌که اوایل دهه ۹۰ سازمان میراث فرهنگی و متولیان کاخ گلستان تصمیم به پایانِ این سکوت کردند،بنابراین یکی از قدیمی‌ترین و کاربلدترین ساعت‌کاران قدیمی یعنی محمد ساعتچی را برای کوک دوباره‌ی این ساعت دعوت به کار کردند و بعد از یک سال و نیم کار توسط او؛ظهر روز ۲۲ آبان ۱۳۹۱ بار دیگر صدای ساعت در قلب پایتخت پیچید.

اما در این میان یک نکته‌ی دیگر مطرح بود، هر چند در زمان تعمیر کار ساعت، مطالعات عمیق و زیادی روی آن انجام شده بود تا کوکِ این ساعت انگلیسی از حالت دستی خارج و به مکانیکی تبدیل شود تا شاید خیال کاخ‌نشینان امروز گلستان را برای کوک روزانه‌ی آن راحت کند،اما همین عملکرد که به دستور رئیسان وقت سازمان میراث فرهنگی مطرح شده بود، باعث شد ساعت شمس‌العماره چند صباحی بیشتر کوک نشود.

این اقدام باعث شد تا چیزی حدود ۱۰ ماه فقط صدای ساعت هر روز از ساعت ۱۲ ظهر از عمارت خورشید تهران شنیده شود و بعد از آن ساعت بار دیگر از کوکِ همیشگی‌اش خارج شد. هر چند در طول یکی دو سال گذشته هم تلاش‌هایی برای راه‌اندازی مجدد ساعت انجام شد،اما ساعت‌چی نتوانست کوک ساعت را به دست آورد.

و اکنون برای دومین بار، ساعت‌چی قرارداد دوباره‌ای با رئیس کاخ جهانی گلستان امضا کرده تا بار دیگر ساعت پیشکشی ملکه ویکتوریا را کوک کند و این بار براساس قرارداد امضا شده، او چیزی حدود چهار ماه دیگر تا زمان قرارداد امضا شده‌اش برای تنظیم کامل ساعت زمان دارد.

مسعود نصرتی، رئیس کاخ جهانی گلستان در این زمینه به ایسنا توضیح می‌دهد:‌ سال گذشته تعمیرکار ساعت شمس‌العماره با بررسی این ساعت در تفاهم‌نامه‌ای برای تعمیر این ساعت تا یک سال بعد تعهد داد، تا براساس مفاد تفاهم‌نامه تعمیر، راه‌اندازی و بازگشت ساعت شمس‌العماره در دستور کار قرار گیرد، اما به دلیل بیماری وی تاکنون پایان این پروژه امکان پذیر نشده است.

او تاکید می‌کند: تعمیرکار ساعت شمس‌العماره براساس این تفاهم‌نامه سه آیتم تعمیر و تبدیل این ساعت از حالت مکانیکی به دستی و راه‌اندازی آن، حفاظت و نگهداری از ساعت و در نهایت تعمیر ساعت‌های موجود کل کاخ را براساس تفاهم‌نامه در دستور کار دارد.

وی با اشاره به اینکه ناصرالدین شاه به ساعت علاقه زیادی داشت و تعداد ساعت‌های هدیه شده به وی یعنی حدود ۸۰ ساعت از دیگر شاهان قاجار کم نبود، ادامه می‌دهد: براساس تفاهم‌نامه قرار است علاوه بر تبدیل ساعت از حالت مکانیکی به دستی، با توجه به لزوم اهمیت حفاظت و نگهداری از این ساعت، هر ۱۵ روز یک بار به صورت مستمر وضعیت این ساعتِ تاریخی توسط وی مورد بررسی قرار گیرد.

مرمت شمس‌العماره آغاز می‌شود

نصرتی در ادامه در مورد روند مرمت عمارت شمس‌العماره نیز می‌گوید: یکی از ملزومات بازدید از ساعت شمس‌العماره و حفاظت از این ساعت تاریخی؛مرمت شمس‌العماره است که باید در دستور کار قرار گیرد،کاشی‌ها و ارسی‌های این عمارت به مرمت نیاز دارند. اگر بتوانیم شمس‌العماره را به صورت کامل مرمت کنیم، باید برای بازدید از این داخل این عمارت برنامه‌ی بازدیدی تنظیم کرد.

او با تاکید بر این‌که امکان بازدید روزانه از شمس‌العماره مانند دیگر کاخ‌های گلستان وجود ندارد،ادامه می‌دهد: می‌توانیم با ایجاد یک سایت اینترنتی برای رزرو زمان بازدید از شمس‌العماره روزانه اجازه بازدید ۱۰۰ نفر را از این بنای تاریخی بدهیم، یک روز در سال یا به صورت چند ماه یک بار این کار را انجام دهیم و فروش بلیت بازدید از شمس‌العماره به صورت آنلاین فراهم شود.

بازدید از شمس‌العماره محدود می‌شود

وی با اشاره به خطراتی که در بالا رفتن از پله‌های شمس‌العماره در صورت مرمت نشدن این بنا وجود دارد، اظهار می‌کند: باید بتوانیم چند ماه یک بار پذیرای تعدادی حدود ۱۰۰ نفر در بازدید از عمارت شمس‌العماره باشیم. ارسی‌ها، سقف و طبقه بالایی شمس‌العماره باید به طور کامل مرمت شوند.

رئیس مجموعه جهانی کاخ گلستان ادامه می‌دهد: امیدواریم این پتانسیل را داشته باشیم تا مستندسازی و هویت‌سازی دوباره کاخ گلستان را انجام دهیم، در برنامه‌های آینده قصد انتقال رستوران کاخ به یک فضای دیگر و اختصاص دو فضای دیگر برای احداث چشمه سرویس‌های بهداشتی را داریم.

نمی‌توانیم به مردم بگوئیم موزه نیایند

به گزارش ایسنا، پیش از این نیز، نصرتی در گفت‌وگو با ایسنا نسبت به میزان حضور بازدیدکنندگان از کاخ‌ها و بناهای مختلف کاخ گلستان معترض بود، او گفته بود: «در شرایطی می‌توانیم به باز کردن ورودی شمس‌العماره فکر کنیم که تعداد محدودی را بپذیریم و پذیرش آن از طریق ثبت‌نام از گذشته باشد. مثلا در یک سایت مخصوص اعلام شود که علاقه‌مندان از طریق ثبت‌نام و اعلام زمان مشخص بازدید از این بنای تاریخی می‌توانند وارد شمس‌العماره شوند.در بهترین حالت می‌توان اجازه داد تا در ماه ۵۰ نفر از طبقات بالایی کاخ شمس‌العماره دیدن کنند.»

وی حتی در مورد وضعیت بازدید از مجموعه کاخ گلستان در نوروز گفته بود؛ «در برخی مواقع بازدیدهایی که از تالار «سلام» انجام می‌شد،جمعیت آن‌قدر زیاد بود که نزدیک بود “در تالار عاج” بشکند، بنابراین مجبور به بستن در آن شدیم تا آسیبی وارد نشود.»

با این وجود نصرتی به این نکته هم تاکید می‌کند که «مردم باید بدانند که این موزه برای آیندگان نیز هست. این نوع بناها برای استفاده‌ی موزه‌ای ساخته نشده‌اند. ما نمی‌توانیم به مردم بگوئیم به موزه نیایید، اما واقعیت این است که باید مراعات و امنیتِ حفاظت موزه‌ای در اولویت قرارگیرد،بیشتر بناهای موزه‌ای نمی‌توانند جمعیتی حدود سه یا چهار هزار نفر را در خود جای دهند.»