شهرستان خمین با ۲ هزار و ۳۹۶ کیلومتر وسعت در کنار محلات و دلیجان قطب قدرتمندی در صنعت گردشگری استان مرکزی است که سالانه شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی به این خطه سفر می کنند.
سنگ نگاره های تیمره، دستکندهای تاریخی، بیت تاریخی امام خمینی(ره)، قلعه های تدافعی، قلعه سالار محتشم و حاج علی لشگر، تیمچه بازار، کبوترخانه ها، گورهای دخمه ای، حمام لکان، بیشه علی، قلمستان های نیشهر، کوه بوجه، ۲۴ امامزاده و مکان مذهبی و روستاهای زیبا و با اصالت تنها گوشه ای از داشته های گردشگری خمین است.
بیت قدیمی حضرت امام خمینی (ره) به عنوان نگین گردشگری خمین در این شهر خودنمایی می کند و سالانه شمار زیادی از گردشگران از این منزل ساده و صمیمی دیدن می کنند.
منزل پدری امام راحل در خمین قلعه تدافعی بوده که هنگام حمله اشرار و غارتگران، محلی امن برای اهالی بی دفاع محسوب می شده است و آرایه های سبک معماری دوره قاجاریه را در خود دارد.
قدمت این بنا به ۲۰۰ سال می رسد و در این مجموعه پنج خانه بزرگ و یک خانه کوچک و سایر تاسیسات مورد نیاز تعبیه شده و ساختار آن چهار هسته ای است.
جلوخان های بیت تاریخی امام راحل در خمین بخش وسیعی است که به صورت فرورفتگی در کنار مسیر و در جلوی در اصلی قرار دارد و در اصلی این خانه نیز در ایوان قرار دارد و این در ۲ لنگه از چند ردیف تخته ضخیم طولی تشکیل شده است.
بعد از عبور از ورودی بنا و پیش اطاق، فضایی سر بسته به نام هشتی وجود دارد که یک هشت ضلعی کامل است وبعد از آن راهرو طویل و کم عرض به نام دالان تعبیه شده که به داخل عمارت می انجامد.
وجود چند انبار، اصطبل، آشپزخانه از دیگر اجزا و فضاهای کارکردی این عمارت محسوب می شود و این بیت تاریخی در محله سه پل شهر خمین و در شمال رودخانه این شهر ساخته شده است .
سنگ نگاره های خمین نیز از پدیده های شگفت انگیز انسان ساز و فرهنگی از دوره پیش از اسلام در استان مرکزی است که به عنوان لوح سنگی از هنر و رفتارهای زیستی گذشتگان برجا مانده است.
تیمره سرزمین زیبای سنگ نگاره ها نام قدیمی منطقه‌ای، مابین سه استان اصفهان، مرکزی و لرستان در شهرستان خمین است و در این منطقه یکی از غنی ترین مجموعه های ارزشمند سنگ نگاره جهان کشف شده است.
در این منطقه بالغ بر ۲۱ هزار قطعه سنگ نگاره وجود دارد که حاوی طرح های متنوع و بی مانندی است و در نمادها، کتیبه های آن تجربیات عینی و باورهای اعتقادی و فرهنگی نیاکان حک شده است.
دستکندها و شهرهای زیرزمینی و تاریخی خمین، با قدمت دیرینه از دوره سلجوقیان و ایلخانیان نمونه های کم نظیری از نبوغ مردمان این خطه در حوزه دفاعی و پدافند غیرعامل هستند و این بخش از معماری کهن با دالان های تو در تو و معماری ماهرانه و عجیب از جاذبه بالایی برای رونق گردشگری برخوردار می باشد.
دستکند ها با هدف ایجاد سرپناه مردمان شهرها در ناملایمات محیطی و خطر حمله دشمنان ایجاد می شد و ویژگی بارز آن ها این است که بدون استفاده از هیچ گونه مصالح انسان ساخت و تنها با استفاده از ابزارهای دستی کندمان ایجاد شده اند و با گذر زمان همچنان مستحکم هستند و حرف های زیادی برای گفتن دارند.
هدف از ایجاد اغلب این دستکندها استتار محل زیست و خفای انسانی در برابر دشمنان خارجی بوده و محوریت اشتراک آنان در زمینه معماری، وجود کریدورهای تنگ و تاریک و متعدد است که جلوه عجیبی دارد اما، کارویژه مهمی را در یک بازه تاریخی خاص در حفظ و بسط امنیت و زیست مردم آن خطه در ناملایمات حاکم برعهده داشته است.
خمین از نظر معماری دستکندها و شهرهای زیرزمینی در جایگاه نخست کشور قرار دارد و تاکنون ۱۱ دستکند در این شهرستان شناسایی شده که وجود آن ها در این خطه آینه ای از تحولات سیاسی و اجتماعی در سده ششم و هفتم هجری است.
دستکندها و شهرهای زیرزمینی در روستاهای تیهق، کندها، دانیان، آشناخور، رباط آغاج، نازی، قورچی باشی و طیب آباد از توابع خمین قرار دارند.
قلعه سالار محتشم خمین بنایی تاریخی است که در سبک معماری فضای داخلی، نوع مصالح و اسکلت ساختمانی تاحدودی مشابهت هایی با بیت تاریخی امام راحل دارد .
این قلعه یک پدیده شاخص در مجموعه شهر بوده و دیوارهای بلند و سردر باشکوه و جالب توجهی دارد.
سابقه کارکرد حکومتی این قلعه خیلی بیشتر از بیت امام است ولی برخی خصوصیات آن مثل مشرف نبودن به شهر و دوری نسبت آن از مراکز اصلی شهر، معایبی برای این مرکز حکومتی است.
وجه تشابه این ۲ قلعه، آن است که در مجاورت هر دوی آن ها کوچه های بن بست و واحدهای همبستگی متعددی وجود داشته که آن ها نیز قلعه ای نفوذ ناپذیر بوده است.
این قلعه که متعلق به نوادگان محتشم است، ۱۷۵سال پیش ساخته شده و این بنای تاریخی دارای عکاس خانه اختصاصی بوده و اکنون عکس های بسیاری از آن به جای مانده که علاوه بر ارزش هنری، از نظر شناخت تاریخ خمین نیز حائز اهمیت است.
قلعه متعلق به میرزاعلی خان کمره ای فرزند علی قلی خان از صاحب منصبان لشگری دوره قاجار بوده که به دلیل خدمات خود از طرف دولت وقت ملقب به سالار محتشم می شود.
قلعه سالار محتشم خمین عمارت مسکونی بزرگی است که در گذشته باغ مشجری آن را فرا گرفته و اطراف آن را دیوارهای بلند محصور کرده بود.
این بنا شامل یک بخش شبستانی در پایین و یک بخش اعیان نشین در بالاست، هشت اتاق در بخش شبستان وجود دارد که طرح و اندازه آن ها متفاوت است، از طریق سه پله در نقاط مختلف شبستان می توان به طبقه اعیان نشین وارد شد.
ایوان طبقه اعیان نشین دارای هجده ستون چوبی است که روی آنها را با گچ مزین کرده اند وگچبری و آثار زیبای شکارگاهی، آجرکاری، نقوش اسلیمی و ختایی و همچنین در ها، پنجره ها و سقف های چوبی این بنا بسیار زیبا و جالب توجه است.
این بنا پس از مرمت و تجهیز، در خردادماه سال ۱۳۸۵ به موزه مردم شناسی خمین تبدیل شد و با نصب پیکره هایی رسومات قدیمی این شهر از جمله شب چله، کردعلی به کوه و کوسه ناقالدی در آن به نمایش گذاشته شده است.
قلعه های خمین جاذبه های دیگر گردشگری در زادگاه امام راحل است که بسیار جذاب ودینی هستند، در سنوات گذشته که تاخت و تاز اشرار و دشمنان وجود داشته است مردم هر دیار و حتی روستاها برای دفاع و در امان ماندن از آزار مبادرت به ساختن دژ یا قلعه های نظامی امنیتی می کردند تا از این طریق مورد حمله غافلگیرانه قرار نگیرند.
حدود ۱۱۷باب از این نوع قلعه ها در خمین شناسایی شده است که در مجموع ۳۶۸برج دیده بانی و تدافعی دارند.
در روستاهای خمین ساختمان های منفرد شکل بزرگ و کنگره دار با نوارهایی از گچ سفید رنگ مستطیلی شکل ساخته شده که بیشتر آن ها در بین زمین های مزروعی و گندمزارها در اطراف رودخانه و باغات بنا شده و شگفتی آن چشم هر بیننده و گردشگری را برمی انگیزد.
بناهای کنگره داری که نوار سفیدی از گچ در چهار طرف دیوارها و کنگره های اطراف سقف آن ها کشیده شده و از هنر معماری خاصی برخوردارند با ساز وکارهای مناسب برای مقابله در برابر عوامل تهدید گر (سرما ،مار و عقرب ) بنا شده اند تا مامن خوبی برای کبوتران باشند.
در ساختمان این برج ها از خشت خام (خاک رس) که در این شهرستان یافت می شود، چنان با مهارت استفاده شده که شگفتی هر اهل ذوقی را برمی انگیزد.
کبوترخانه های دارای سوراخ های ورودی و خروجی محدودی هستند که در دیواره های بالای کبوتر خانه چوب متعددی نصب می شده تا کبوتر ها به راحتی بتوانند بر روی آن ها بنشینند وسپس وارد کبوتر خانه بشوند.
پایین کبوتر خانه ها از یک بریدگی خاص برخوردار است تا حشرات گزنده به راحتی نتوانند از دیوار کبوتر خانه وارد آن بشوند و در داخل این برج ها مقیاس ها به طور اصولی درک می شود و نسبت های دقیق و آرایش بسیار جالب لانه های کبوتران بیننده را به کنجکاوی وا می دارد.
موقعیت این برج ها طوری است که از هر نظر امنیت کبوتران را تامین و دسترسی به آب و دانه برای آنان به سهولت امکان پذیر باشد.
مسجد جامع خمین ونیز اقع در انتهای بازار این شهر به مساحت سه هزار مترمربع با ۲ سبک معماری قدیم و جدید از دیگر بناهای زیبا و منحصر به فرد است.
بافت معماری قسمت قدیمی مسجد بیش از یک متر در عمق زمین ساخته شده و سقف نیز به صورت ضربی با آجر قرمز و نخودی ایجاد شده است.
بافت کالبدی این مسجد طوری طراحی شده است که در زمستان هوای داخل آن گرم و در تابستان خنک و مطبوع است.
برای ورود به داخل مسجد جامع خمین، باید چند پله را به سمت پایین طی کرده و سپس به فضای داخلی وارد.
شهرستان خمین دارای ۱۰۵ هزار نفر جمعیت است که سالانه، پذیرای ۵۰۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی است.
۷۲۷۷/۶۰۱۳/
انتهای پیام /*