سفر با قطار همیشه لذت بخش است، بویژه این که برای خیلی‌ها، یادآور خاطره‌های دوران کودکی، خصوصاً خاطرات سفر به مشهد مقدس است. شاید به همین علت است که هرگاه در هر نقطه‌ای به ریل قطار میرسیم، ناخودآگاه احساس خوشایندی به ما دست میدهد.
روزنامه توریسم نوشت:مدت زیادی بود که به سفر با قطار در مسیرهای خاص ایران فکر می‌کردیم، اما نه با آن قطاری که پنجره‌های آن هیچ وقت اجازه یک هواخوری جانانه را نمی‌دهند! قطاری را در ایستگاه تهران دیده بودیم که پنجره‌های آن به فرم قطارهای قدیمی بود و این یکی از انگیزه‌های سفری خاص و متفاوت برای خیلی از گردشگرانی است که سفر در یکی از زیباترین مسیرهای ریلی ایران، یعنی تهران به شمال، گزینه اول آنهاست. جالب این که مسیر خط آهن شمال، از زیباترین مناطق استان‌های تهران، سمنان و مازندران عبور میکند.
وقتی قطار سوت می‌زند: با خروج از تهران و عبور از مناظر نه چندان دلنشین حاشیه پایتخت، کم کم همه چیز فرم دیگری می‌گیرد. ایستگاه نخست، «بن کوه» و بعد از آن «کبوتر دره» است که دره‌های عجیبش را پیش چشم مسافران می‌گذارد.
ایستگاه بعد، سیمین دشت است. در نزدیکی سیمین دشت، یک آبشار نمکی بزرگ جلب توجه میکند. اینجا مملو از جاذبه‌های زمین شناسی است، اما زیباترین فرسایش کوه‌ها تا قبل از ایستگاه فیروزکوه دیده میشود. مرتب از این طرف قطار به آن طرف قطار و از این پنجره به آن پنجره می‌توان رفت تا فرصت تماشای هیچ منظره‌ای را از دست نداد؛ چون هر طرف جلوه‌ای ویژه دارد.
از زرین دشت تا فیروزکوه: با گذر از ایستگاههای زرین دشت و مهاباد، به فیروزکوه میرسیم. نمای کلی شهر فیروزکوه از درون قطار دیده میشود و حتی خیابان‌ها و مغازه‌ها و رفت و آمد مردم شهر نمایان است. قطار تهران – شمال، دقایق طولانی‌تری نسبت به ایستگاههای دیگر، در ایستگاه فیروزکوه توقف میکند. در این ایستگاه، یک لوکوموتیو دیگر به قطار اضافه میشود تا بتواند واگن‌ها را در پیچ‌های تند کوهستان البرز یاری کند، یعنی آنچه ما به طور معمول، از خط آهن شمال به عنوان مسیر کوهستانی و صعب العبور و پر پیچ و خم در ذهن داریم، از ایستگاه فیروزکوه شروع میشود و تا ایستگاه ورسک ادامه پیدا میکند.
فکرش را بکنید سرتان را از قطار بیرون آورده‌اید و مشغول عکاسی از مناظر مسیر هستید که یک دفعه همه جا تاریک میشود، به شکلی که شما ناخودآگاه خود را به درون قطار می‌کشید! در این لحظه، درون تونل هستید و صدای سوت قطار، همه جا می‌پیچد. در مجموع، ۹۳ تونل به طول ۲۴کیلومتر، خط آهن تهران را به شمال کشور متصل میکند.
تونل‌هایی که قطار تهران- شمال از آن عبور میکند، بسیار تنگ و فقط به اندازه عبور یک قطار است. اگر زمانی مسافر این قطار شدید، باید دقت کنید هنگام نزدیک شدن به تونل‌ها، به هیچ وجه چیزی از قطار بیرون نباشد، چه خودتان و چه وسایلتان!
طویل‌ترین تونل شمال: از تونل گدوک به درازای حدود ۲ کیلومتر عبور میکنیم. این تونل، طویل‌ترین تونل این مسیر است و در عین حال عریض‌ترین آن.
خط آهن تهران- شمال از کنار جاده فیروزکوه عبور میکند و هر از چند گاهی، جاده ماشین رو به خط آهن نزدیک میشود و دوباره از آن فاصله می‌گیرد. اگر از جاده فیروزکوه به سمت شمال سفر کرده باشید، به طور حتم حرکت قطار در این مسیر توجه شما را جلب کرده است. ساخت خط آهن در کوهستان سخت البرز در سال هایی که امکانات امروزی وجود نداشته است، همه را حیرت زده میکند.
همچنان از این پنجره به آن پنجره به دنبال کشف دیدنی های مسیر هستیم که غار «اسپهبد خورشید» در نزدیکی فیروزکوه با همه عظمتش، به خوبی از درون قطار تهران- شمال نمایان میشود، غاری که دسترسی به آن جز با صخره نوردی امکان پذیر نیست، اما دهانه بسیار بزرگ آن، از جاده ماشین رو هم دیده می شود.
عبور از بلندترین پل کشور: بعد از ایستگاه گدوک، وقتی به ایستگاه دوگل میرسیم، هیجان رسیدن به پل ورسک شدت می‌گیرد. پل ورسک، شگفت انگیزترین پل مسیر شمال است که روایت‌های زیادی در مورد آن گفته میشود و البته یکی از زیباترین و بلندترین پل‌های خطوط حمل و نقل ایران هم محسوب میشود. وقتی به ایستگاه ورسک میرسیم، تابلوی قدیمی این ایستگاه و فضای اطراف آن، شما را به سالیان گذشته می‌برد و هنوز ردپای کارگران پرتلاش آن روزها در فضای آن حس میشود.
کمی بعد، از روی ۳ خط طلاعبور میکنیم. وقتی از جاده فیروزکوه به این ۳ خط طلانگاه می‌کنید، اینطور به نظر می‌آید که خط آهن در ۳ طبقه، روی کوه ساخته شده است. اتفاقی که اینجا می‌افتد این است که به علت شیب بالای کوه، مهندسین مجبور شده اند با سه بار دور زدن کوه، شیب مسیر را بگیرند و ۳ خط طلایی را برای راه آهن ایران بسازند.
از ورسک تا ساری: از ایستگاه ورسک به سمت سرخ آباد و سوادکوه و پل سفید پیش می‌رویم و به مرور از کوه پایین می‌آییم و مناظری را مرور میکنیم که از هیچ کجای دیگر به این سرعت و در یک روز دیده نمی‌شود.
حالا به پل سفید میرسیم. پل سفید، یکی از ایستگاه های بزرگ و مهم مسیر تهران شمال، در کنار جاده ماشین رو قرار گرفته است. البته رودخانه تالار، حائل میان جاده ماشین رو و راه آهن در پل سفید شده است.
با گذر از پل سفید، به مرور همه جا سبز شده و دقایقی بعد، قطار به سرعت وارد جنگل میشود. رطوبت هوا و بوی درخت و نم جنگل‌های شمال، از پایان سفر و نزدیک شدن به ساری خبر می دهد، اما فضای مه آلود و عطر خوش طبیعت شمال، شما را همچنان پای پنجره میخکوب نگه می‌دارد.
ایستگاههایتاریخی: این قطار هر روز ساعت ۸:۴۰ صبح، تهران را به مقصد ساری ترک میکند و ساعت ۳ بعد از ظهر به ساری میرسد. یعنی حدود ۷ ساعت زمان برای طی کردن این مسیر لازم است.
برای رسیدن به ساری باید در ۱۷ ایستگاه توقف کنید. نخستین ایستگاه بعد از تهران، ایستگاه ورامین است و بعد، پیشوا و گرمسار، بُن کوه، کبوتر دره، سیمیندشت، زریندشت، مهاباد، فیروزکوه، گدوک، ورسک، سرخآباد، سوادکوه، پل سفید، زیرآب، قائم شهر و آخرین ایستگاه، ساری است. در محدوده بین ورامین و پیشوا، شما میتوانید زمین های کشاورزی را مشاهده کنید که در این فصل سال نیز همچنان شاداب است.
از گرمسار تا زریندشت، طبیعت، اما تغییر چهره میدهد و شما میتوانید چهره‌ای کوهستانی را در این مناطق ببینید و در حاشیه راه آهن، باغ‌های میوه را تماشا کنید.
فرصتی برای پیاده‌روی: طبیعت بکر بین کبوتر دره تا زریندشت می‌تواند احساسات هر گردشگری را برانگیزد تا در فرصت مناسب، مسیر بین کبوتر دره تا
سیمیندشت یا سیمیندشت تا زریندشت را پیاده طی کند. اگر این کار را کردید، میتوانید در برگشت با قطار بعدازظهر، دوباره خود را به تهران برسانید. کوه‌های این منطقه شما را بیشتر یاد «گراند کانیون» آمریکا می‌اندازد. ناسازگاری‌های طبیعت باعث شده که کوه‌های این مناطق به اشکال مختلف و جالبی دربیایند که در کمتر جایی دیده‌اید. علاوه بر آن، لایه‌های رسوبی و رنگی کوه‌های مجاور خط آهن، واقعاً دیدنی و جذاب است. برای همین پیشنهاد میکنیم عاشقان زمینشناسی و دانشجویان این رشته برای یک بار هم که شده، این مسیر را طی کنند.
عبور از پل پیروزی: عبور از پل معروف ورسک هم هیجان خاصی دارد. این پل را شاید از پائین کاملاً دیده باشید، اما در سفر با قطار، از بالای پل میتوانید چشم انداز روستای ورسک را به راحتی مشاهده کنید. پل ورسک از شاهکار های مهندسی زمان خود به حساب می‌آمده و گفته میشود هنگام گشایش این پل، سرمهندس اتریشی یعنی والتر اینگر نیز موظف شد تا در هنگام عبور نخستین قطار از روی پل، زیر آن قرار گیرد تا در صورت تخریب این پل، نخستین شخص کشته شده از این حادثه خود او باشد! پل ورسک، راه ارتباطی راه آهن سراسری شمال به جنوب بوده که با شگفتی تمام و با ابزارآلات بسیار ساده، مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شده و در ساخت آن از هیچ سازه فلزی استفاده نشده است.
این پل در دوران جنگ جهانی دوم، پل پیروزی نامیده می‌شد که با گذر از آن و عبور از ایستگاه سوادکوه، تقریباً جنگل‌ها شروع میشود و شالیزار ها و زمین‌های سرسبز و حاصلخیز شهرستان ساری، زیبایی منطقه را دوچندان میکند.
گشت و گذار در ساری: حدود ساعت ۱۵ به ساری میرسیم و با کرایه یک اتومبیل به سمت ساحل فرحآباد و سپس به سمت مجموعه تاریخی فرحآباد که از بقایای شهر قدیمی فرحآباد است، روانه میشویم که بدون دیدن جاذبه‌های شهر ساری، به تهران بازنگردیم. ابنیه تاریخی فرح آباد ساری در زمان شاه عباس صفوی بنا شده و در آن زمان بندری پررونق محسوب می‌شده است. در دوران صفوی به دلیل رونق فراوان، آنجا را دارالسرور و دارالسلطنه هم می‌گفته‌اند. بسیاری از بناهای شهر قدیم فرح آباد در طول تاریخ و به دلیل حمله روس‌ها نابود شده است.
مسجد جامع، بخشی از پل شاه عباسی، دیواری متعلق به یک قصر و حمام دوره صفوی، از بناهای باقیمانده درا ین منطقه است. پس از بازدید از این آثار زیبا، قبل از ساعت ۲۰ خود را به ایستگاه راه آهن ساری میرسانیم تا شبانه راهی تهران بزرگ شویم.