سبزه روی مزار اگرچه چند روز بیشتر دوام ندارد، اما در آخرین پنجشنبه سال بردن سبزه به ویژه برای تازه درگذشتگان یک رسم و آیین نوروزگانی است.
نوروز نزد ایرانیان بسان یک میهمان است، فرخنده ای که اصحاب هر خانه در تلاش است که میزبان یا ‘میزپان’ فرود آمدن این جشن باشد از این رو خانه را در نزدیکی نوروز ‘درچین و ورچین’ می کنند و در و دیوار را جاروب می کنند.
در پنجشنبه آخرین سال نوروزپان ها، با سبزه و گل و شیرینی به زیارت اهل قبورشان می روند و برای درگذشتگان، طلب مغفرت می کنند درست مانند گذشته، که این آیین نشان می داد نوروز، روزگاری رستاخیزی است.
در این روز عده ای حلوای شیرین شیره ای می پزند و آن را بر سر مزار درگذشتگان می نهند تا هر کس برای فاتحه خوانی آمد از این حلوا تناول کند.
این رفتن و آمدن ها در کنار اهل قبور، ریشه تاریخی دارد، چه اینکه در جشن ‘فرهور’، ایرانیان بر این باور بودند که در روزهای پایانی سال، اموات و درگذشتگان، از آسمان به زمین می آیند، به همین دلیل نیز مردم اقدام به خانه تکانی می کردند.
در جشن ‘خانه تکانی’ که به نوعی از آن با نامهای ‘درچین و ورچین’ نیز یاد می شد، مردم با آیینی خاص، خود را برای فرارسیدن بهار آماده می کردند و این بیانگر اعتقاد مردم به جهان آخرت بوده است.
در این آیین، میر نوروزی فرارسیدن نوروز و بهار طبیعت را ندا می داد و نوروزخوانی و به صدا درآوردن طبل و شیپور و گرفتن نوروزیه و برافراشتن علم نوروزی رایج بود.
اکنون برخی از چاووش خوانان در نقاط روستایی چهارمحال و بختیاری در تلاش هستند طلیعه آمدن نوروز را به مردم گوشزد کنند.
امسال نیز نخستین بار چند نوازنده ‘دهل’ و ‘سورنا’ در خیابان های شهرکرد نواختند تا صدای بوق آنها نوید دهنده بهاریه باشد، هر چند مورد استقبال خانواده ها قرار نگرفت.
نوروز خوانی در ایران با یک ریتم آهنگین همراه بود که چاووش خوانان با خواندن ‘بهار آمد بهار آمد’، مژده فرا رسیدن عید را می دادند و عیدانه می گرفتند که اکنون تنها گونه هایی کوچک از این نوروز خوانی در شمال ایران رواج دارد.
زنان خانه پس از خانه تکانی و برپایی میهمانی درگذشتگان (جشن فرهور) و کشت سبزه از گندم و دیگر حبوبات، اقدام به برپایی جشن هفت سینی یا هفت چینی می کردند.
فراهم کردن سینی های هفتگانه در آستانه نوروز نیز از دیگر آداب پیش از فرارسیدن نوروز بوده است که در این آیین ،عدد هفت برای ایرانیان بسیار تقدس داشته است که اکنون نیز دارد.
ایرانیان در هفت طبق یا سینی از میان سکه، سرکه، سمنو، سیب، سنجد، سوهان، سنبل ، سبزه، سپستان، سنگک، سیاه دانه و سماق که هر یک نمادی از زندگی، آرامش، ثروت، عشق، جاودانگی، برکت کشاورزی و شوری بود، را به همراه قرآن، آیینه و شانه بر سفره های خود می گذاشتند.
استفاده از تخم مرغ در سفره های هفت سین نیز به منزله پایداری کره زمین و کهکشانها بوده و پس از چیدن سفره که با آیین خاص و با حضور بزرگان قوم برپا می شده، هفت قلم آجیل و خشکبار نیز در کنار آن قرار می گرفت.
یک پژوهشگر تاریخ می گوید: سنت حضور بر مزار درگذشتگان پیش از نوروز، حتی در نقش برجسته های آپادانا نیز وجود داشته است، که ایرانیان برای مردگان خود هدایایی می بردند.
ندا بزرگر در گفت وگو با ایرنا افزود:در این جشن ایرانیان به درگذشتگان خاک احترام می گذاشتند و نوروز را نیایش پرودگار می دانستند و آن را غلبه بر نفس خویش می پنداشتند که برای رسیدن به بهار خداوند پاک و منزه می شده اند.
اکنون در زمان پیشانوروزی، مانند گذشته کمتر فرشهای آویخته از در و دیوار شهرها و روستاها نمایان است و مردم این استان بیشتر فرش های خود را به قالیشویی ها می دهند.
اما در برخی از مناطق این استان پیش از نوروز تهیه گندم برشته که به آن گندم بو داده می گویند، وجود دارد و مردم گندم تفت داده با نمک را بر سر سفرهای هفت سین نوروزی می آورند.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری دارای ۹ شهرستان با بیش از ۹۰۰ هزار نفر جمعیت است و بخشی از آیین های نوروزی همچنان در روزهای پایانی سال تا پیش از نوروز در نقاط روستایی همچنان مانند گذشته وجود دارد.
۲۰۹۷
انتهای پیام /*