یزد با تمدنی چند هزار ساله، بناهای تاریخی و فرهنگی زیادی را در دل خود جای داده که نظر هر تازه واردی را جلب می کند.
تاکنون پنج اثر این استان شامل بافت تاریخی یزد، باغ های دولت آباد و پهلوان پور مهریز و قنات های زارچ و حسن آباد در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
یزد در کنار استان های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد نخست گردشگران خارجی و اروپایی است و این مهم، گردشگری را به عنوان یکی از محورهای توسعه استان قرار داده است.
استان یزد ۲ هزار و ۲۷۰ هکتار بافت تاریخی و ۶هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی دارد که از این تعداد تاکنون، یکهزار و ۷۲۰ اثر به ثبت ملی رسیده است.
در ۹ ماهه سال ۱۳۹۶، ۹۶هزار و ۳۰۰ گردشگر خارجی به استان سفر کردند که این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۴ درصد افزایش نشان می دهد.
پارسال، ۱۱۳ هزار و ۵۰۰ گردشگر خارجی یزد را به عنوان مقصد سفر خود به ایران انتخاب کردند که از این تعداد، ۷۳ هزار نفر مربوط به ۹ ماهه سال گذشته بود.
گذشته از سفر گردشگران خارجی، صدها هزار گردشگر داخلی سال گذشته و ۹ ماهه سال ۹۶ از بناهای تاریخی، فرهنگی و چشم اندازهای طبیعی، عرصه های بیابانی و کویری استان دیدن کردند.
یکی از بناهای تاریخی و منحصر بفرد یزد در مرکز این استان قنات زارچ است که به عنوان طولانی ترین قنات جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و همواره شاهد حضور گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور است.
قنات زارچ با طول بیش از ۸۳ کیلومتر و در عمق ۲۳ متری زمین به عنوان طولانی ترین قنات ساخت دست بشر شناخته شده که از ویژگی های این سازه ۷۰ پله بودن آن است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قناتهای ارزنده دنیا تبدیل کرده است.
منطقه زارچ دارای هفت رشته قنات بوده که قنات زارچ به لحاظ طول در ردیف طولانی ترین قناتهای جهان قرار دارد و تشکیل شده از ۲ رشته اصلی شور و شیرین است که با هدف بهره برداری از آب های زیرزمینی برای مشروب کردن اراضی کشاورزی ساخته شده است.
یکی از ویژگی های قنات زارچ مقطع مربعی آن است که پیشینه حفر آن، به زمان زرتشتیان بر می گردد.
قنات زارچ، از روستای فهرج در ۶۰ کیلومتری شهر یزد سرچشمه می گیرد و حدود ۳۰ کیلومتر آن نیز از «اکرمیه» تا دروازه قرآن، از زیر شهر یزد می گذرد و پس از خروج از یزد و طی چند کیلومتر دیگر، به بخش زارچ می رسد.
پس از ورود اسلام به ایران، مسجد جامع، بزرگ ترین و معروف ترین مسجد تاریخی یزد نیز در حریم قنات زارچ ساخته شد و چند میله چاه این قنات در محدوده این مسجد قرار گرفت تا علاوه بر پر کردن آب انبار وسیع زیر مسجد، نمازگزاران نیز بتوانند از طریق پایاب، برای وضو گرفتن از آب قنات استفاده کنند که این پایاب هنوز هم قابل استفاده است.
تا ۴۰ سال قبل، آبدهی قنات زارچ بیش از ۱۵۰ لیتر در ثانیه بود، اما به دلیل حفر بی رویه چاه های عمیق و نیمه عمیق در حریم آبی قنات، آبدهی آن به شدت کاهش یافته است.
جوی های ربانی، قدمگاه، امام حسین (ع)، وقت الساعت، سیدرکن الدین، کلیمیان و محل تل از جمله پایاب های شاخه شیرین قنات زارچ است.
برای ثبت جهانی این قنات پایاب های جوی کوشکنو، پایاب حاج عباس، پایاب میرعسکر شاهی، حسینیه شاه ابوالقاسم، مدرسه شهاب الدین طراز، مدرسه شاه کمالیه و مسجد جامع و پا شیرهای آب انبار جِن نُک و حسینیه شاه ابوالقاسم مرمت و ساماندهی شدند.
فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره اول پیش از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش یافت و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی شود به کشت و زرع بپردازند، ایجاد قنات به تدریج در مناطق دیگر دنیا نیز رایج شد و اکنون قنات های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره آمریکا وجود دارند.
زارچ با قدمت بیش از سه هزار سال از مناطق کهن مرکز ایران محسوب می شود و در پنج کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است.
شهر زارچ تا سال ۱۳۴۲ خورشیدی جزو نواحی روستایی به شمار می رفت و از این سال به عنوان منطقه شهری شناخته شد. این شهر از شمال به کوه های «دربید» و «انجیر» از شرق به شهر «شاهدیه» و یزد، از جنوب به جاده خضر آباد و از غرب به «اشگذر» محدود است.
زارچ بعد از میبد، قدیمی ترین آبادی یزد است و تا سال ۱۳۴۰ شمسی معماری این شهر عمدتا معماری رسمی رایج این مرز و بوم بود، اما اکنون بسیاری از خانه های قدیمی نوسازی شده و خانه های خشت و گلی جای خود را به خانه های آجر و آهن و سیمانی داده است.
زارچ بر اثر مجاورت با کویر خشک و پهناور نمک، نهایتا تحت تاثیر آب و هوای خشک صحرایی قرار گرفته است.
همچنین زارچ را به دلیل وجود بیش از ۳۰ حسینیه و مسجد، شهر حسینیه ها می نامند و بسیاری از مردم، زارچ را به علت آیین عاشورایی و شور حسینی در ایام محرم و صفر می شناسند.
یزد گنجینه ای از هنر، فرهنگ و تمدنی ایرانی را در خود دارد که از آن جمله می توان به بناهای مذهبی، بقعه، مساجد، حسینیه ها، زیارتگاه های زرتشتیان، خانه های تاریخی، آب انبارها، باغ های تاریخی، بادگیرها و بازارچه ها اشاره کرد.
یزد با عناوینی چون به شهر بادگیرها، شهر کار، کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه ها، شیرینی، شهر قنات، قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب معروف است.
۷۵۳۲/ ۶۱۹۷
irnayazdd@
انتهای پیام /*