به گزارش خبرنگار ایرنا ، شاد زیستن یکی از مشخصه های زندگی در شمال کشور بویژه مازندران بوده، سبکی از زندگی که با آب و هوای معتدل، کرانه آبی خزر، جنگل های سبز هیرکانی، آواز پرندگان و لباس های رنگارنگ مردمانش هماهنگی خاصی ایجاد می کرد.
برای کشاورز مازندرانی هر یک از مراحل کاشت، داشت و برداشت محصولات بهانه ای برای برگزاری آئین های شاد بود، برای دامدار مازنی هم فراهم آوردن بساط شادی جمعی می توانست از چیدن پشم گوسفندان تا نمک خوراندن به حیوانات بهانه قرار گیرد.
تعریف آئین های شادزیستی نزد نیاکان ما می توانست از برپایی عروسی های یک هفته ای تا بهانه کردن روزها و شب ها و ماه های مختلف سال متفاوت باشد.
یکی از نکات قابل توجه در این میان ، بنا نهادن بسیاری از آئین های سنتی شادزیستی در مازندران بر محور همیاری بویژه در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی و یا دیگر کارهای مرتبط با دامداری و دیگر مشاغل بوده است.
** ترکیب دوگانه رنج و شادی
اگر چه تصویر کلی از زندگی روستایی در مازندران، بوی رطوبت شالیزار ها و زنان مردانی است که با چهره های آفتاب سوخته تا زانو در گل فرو رفته و مشغول نشاء یا برداشت برنج هستند ، ولی اصل زندگی در این مناطق در جایی جریان دارد که آئین ها و سنت هایی نظیر یاری دادن به یکدیگر، مشارکت در کار و زندگی، آواز خواندن و دورهمی های صمیمانه پا به میان می گذارد، آئین ها و سنت هایی که در چند دهه اخیر هر روز بیشتر از قبل رنگ باخته و درحال فراموشی است.
کارهای سخت و طاقت فرسای کشاورزی به ویژه برنجکاری در مازندران همواره با برگزاری آئین های سنتی شادی آفرین برای رفع خستگی همراه بوده، اما این گونه شادی های اجتماعی که ریشه در فرهنگ و باورها دارد ،بسیار کم رنگ شده و در حد برگزاری نمادین جشن های شکرگزاری و جشن خرمن بعضی از محصولات کشاورزی باقی مانده است .
هر چند فعالیت های کشاورزی با ابزار ابتدایی کار بسیار سخت و طاقت فرسایی بود ،اما اجرای برنامه های شادی آفرین از جمله خواندن ترانه های بومی محلی سبب سرزندگی کشاورزان می شد.
جامعه شناسان و کارشناسان اجتماعی عوامل موثر در شادزیستی را خوش بینی به زندگی ، رضایت از زندگی ، اعتقادات مذهبی ، سطحی از سلامت جسمی می دانند و معتقدند که سطح تحصیلات ، درآمد ، ورزش و فعالیت های اوقات فراغت هم در این وضعیت اثرگذار است .
به باور کارشناسان ، سنت ها و آئین های شادی که در نقطه نقطه مازندران نهادینه شده بود ، مفهومی متفاوت از شادی تصنعی و زودگذر امروزی دارد و اهدافش هم با آنچه امروزه فقط به صورت نمادین برخی از سنت های شادزیستی در مناطق مختلف شهری و روستایی استان در حال برگزاری است ، متفاوت است.
کشاورز با طبیعت ، زمین و گیاه ارتباط مستقیم و بدون واسطه دارد و به همین دلیل همواره برای هر یک از مراحل کشت و کار آئین ها و سنت های شادیزا تعریف کرده بود تا علاوه بر کاهش رنج های ناشی از سختی کار ، به زندگی آنان معنای ویژه ببخشد.
** ‘کتولی’ و لیلی جان ‘ زمزمه های فراموش شده در شالیزار
موسیقی ‘ لیلی جان ‘ با صدای خسته مردان و زنانی که سرسختانه در زمین کار می کردند ، ریتمی را ایجاد می کرد که خستگی مثلا نشاء برنج یا وجین مزرعه یا هر کار دیگر کشاورزی بر تن و جان باقی نماند و رنگ شاد زندگی در سخت ترین وضعیت هم ادامه یابد.
‘ کتولی ‘ نیز زمزمه کشاورزان و دامداران مازندرانی بود که سینه به سینه تداوم یافت تا بار معنائی زندگی شاد و متعادل را در طول تاریخ امتداد دهد .
ریتم این موسیقی های محلی از شعر گرفته تا آواز و ساز ، ضمن تاثیرگذاری بر راندمان کار در مشاغل مختلف ، وضعیتی را فراهم می کرد تا رنج و سختی کار در همان محل کار فراموش شده و خانه و خانواده مامنی برای زندگی بدون تنش و به معنای واقعی شاد زیستی باشد.
** جشنواره به جای جشن و آئین های شادزیستی
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه سالانه بیش از ۱۵ جشنواره تولیدات محصولات کشاورزی استان با مشارکت شوراهای اسلامی و دهیاران برگزار می شود، گفت: نشاط و شادابی لازمه فعالیت سخت کشاورزی سنتی است.
مجید بهادری در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه جامعه کشاورزی مازندران آئین ها و سنت های شادی آفرین و شادکامی زیادی را از دوران گذشته به یادگار گذاشته اند، افزود: جشن خرمن محصولات کشاورزی از جمله برنج همچنان در بیشتر شهرها برگزار می شود.
وی اضافه کرد: بخش ترویج جهاد کشاورزی مازندران هر ساله با هدف تقویت نشاط و شادابی بین بهره برداران ، جشنواره های انار، توت فرنگی، گل محمدی و انجیر را برگزار می کند.
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: کشاورزان استان رزق و روزی را همراه با کوشش بیشتر که موجب شادی مصرف کنندگان می شود در خود نهادینه کرده اند.
بهادری در عین حال گفت که با مکانیزه شدن بخشی از فعالیت های کشاورزی از جمله نشاء کاری و برداشت مکانیزه شالی ، برخی از آداب و رسوم از جمله ‘ کایر’ (مشارکت و یاری دادن به یکدیگر) که همراه با خواندن آواز و ترانه های محلی بوده، کم رنگ شد.
۷۲ نوع محصول کشاورزی در مازندران تولید می شود که در ۱۵نوع از جمله برنج با یک میلیون تن ،مرکبات با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن ،کیوی ،گل و گیاه ،دام وطیور و شیلات رتبه اول تا سوم کشور را دارد.
۶۹۹۰/۱۶۵۴
انتهای پیام /*