همه ما میدانیم که زبان فارسی زبان رایج سرزمین باستانی ماست و علاوه بر این قندپارسی زبانهای بومی و محلی نیز در این سرزمین رایج و مصطلح است. زبانهایی نظیر ترکی، کردی، گیلکی، بلوچی و بختیاری و … که بسیاری از هموطنان ما از این زبانها برای گفتگوهای روزمره شان استفاده میکنند که عمده این زبانها قلمرو و محدوده مشخص و خاصی دارد.اگر زبان را یک غذا بدانیم لهجه ها و گویش ها را باید بعنوان ادویه غذا پنداشت مثلا آبگوشت در تمام مناطق ایران وجود دارد ولی نوع ادویه ای که در ان استفاده می شود نوع آن را تغییر می دهد. البته لهجه ها تحت تاثیر شرایط اقلیمی قرار دارند ،این شرایط بر روی زبان و لهجه بسیار تاثیر گذار می باشد.اما اگر در حیطه فارسی زبانان و پارسی گویان نظری بیندازیم، خواهیم دید که بسیاری از مردم فارسی را با لهجه های مختلفی صحبت میکنند،اگرچه پایه زبانشان فارسی است ولی گاه این زبان فارسی از منطقه ای به منطقه ای و از شهری به شهر دیگر کاملا متفاوت است البته محدوده و قلمرو این لهجه ها به مراتب کوچکتر از محدوده زبانهای بومی و محلی است. مردمان سرزمین کاسپین یا همان قزوین که فارسی را با لهجه ای خاص و شیرین بیان میکنند به دلیل همجواری این شهر با استانهای ترک نشین در طی سالهای طولانی این شائبه در ذهن اکثریت مردم خطور گردیده که مردمان قزوین نیز به زبان ترکی تکلم میکنند. در صورتی که این تصور اشتباه است و در خصوص بسیاری از شهرهای دیگر هم صورت می پذیرد. در زمان پیش از حمله مغول زبان مردم قزوین را پهلوی ذکر کرده‌اند. حمدالله مستوفی قزوینی زبان مردم دیار خود را نیز پهلوی دانسته‌است. این زبان بعدها و احتمالا در دوره پادشاهی شاه تهماسب جای خود را به زبان فارسی سپرده‌است.استفاده از واژه های قرینه و ساختار تکرار در لهجه قزوینی بسیار مرسوم می باشد؛ و بسیاری از تعابیر مورد استفاده در لهجه قزوینی دو واژه ایست ؛ به گونه ای که واژه دوم با پذیرفتن ساختار آوایی از واژه اول اتخاذ شده است.مانند: اَجَق وَجَق ( عجیب و غریب ) ، جیجیک پیجیک ( وسایل تزیینی )، تَخته تُوخته ( اسباب و اثاثیه چوبی ) ، سر خود دل خود ( خود رای ) ، نام آوا ها در لهجه قزوینی دو دو قسمت تقسیم می شود :بخش اول نام آواهایی که بر اثر تکرار صوت طبیعی به وجود آمده اند ؛ مانند : گِله گِله (قطره قطره) ، بخش دوم نام آوا هایی است که مسقیم از ریشه فعل اقتباس شده است . لازم به توضیح است این گونه نام آوا مختص لهجه قزوینی می باشد ؛ مانند : سُخ سُخ ( از ریشه فعل سوختن ) ، دوز دوز ( از ریشه فعل دوختن ) .مهمترین ویزگی مربوط به ادا شدن حروف پایانی کلمات به فتحه .گویش قزوینی به سه صورت در قزوین بیان می شود ۱- گویش گوی و میدانی در قسمت غرب قزوین است و اصطلاحات ترکی زیاد دارد این گویش بیشتر مربوط به مهاجران ترک می باشد ۲- گویش مَقلواکی در محله دباغان و مَقلواک که صریح و کنایه آمیز می باشد و کشیدگی در کلامات وجود دارد ۳- لهجه سوم لهجه راه ری می باشد که لهجه رایج و آنچه که عموم از آن تصور دارند و بعنوان زبان قزوینی شناخته می شود.
