اواخر پاییز ۹۶ همراه با کارشناسان، راهی سرای مشیر در بازار وکیل شیراز شدیم و مشاهده کردیم کاشی های بناها و اماکن تاریخی شیراز که ثبت ملی هم شده اند و منحصر به فرد هستند، آزادانه در این مکان فروخته می شوند.
گزارشگر ایرنا مشاهده کرد برخی حجره های فروش صنایع دستی وعتیقه فروشی های سرای مشیر اقدام به فروش کاشی هایی در ابعاد مختلف و حدود ۲۰ در ۲۰ و یا ۳۰در۲۰ سانتی متر مربع می کنند و برخی فروشندگان هیچ ابایی از اینکه بگویند کاشی تاریخی می فروشیم، ندارند.
این کاشی ها از حدود ۱۵۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان قیمت گذاری شده و در ویترین یا پستو برخی حجره های سرای مشیر نگهداری می شوند و به فروش می رسند.
به گفته فروشندگان سرای مشیر، کاشی های یادشده متعلق به بناهای تاریخی نظیر خود سرای مشیر و محوطه تاریخی بازار وکیل و یا خانه های تاریخی شیراز هستند که پس از جداسازی از پیکره این مکان ها در این حجره های صنایع دستی فروخته می شوند.
تعداد کمی از فروشندگان کاشی های قاجاری و تاریخی در سرای مشیر این کاشی ها را در معرض دید مردم قرار داده اند و اغلب آنها بعد از اطمینان پیدا کردن از خریدار بودن متقاضی و کشف مشتری های واقعی، آنان را برای بازدید به مکان دیگری و یا پستوی فروشگاه هدایت می کنند.
به گفته برخی از این فروشندگان، در اغلب موارد خارجی ها سراغ این کاشی ها را می گیرند.
مجتبی درودی پژوهشگر دوران باستان و فعال فرهنگی به خبرنگار ایرنا گفت: از دوران قاجار جهانگردان اروپایی به کاشی های ایرانی علاقه نشان داده اند و خواهان خرید این آثار بوده اند.
وی گفت:در سفرنامه دیولافوا و همسرش نیز به این کاشی ها اشاره شده و از سفر این زوج در عصر ناصرالدین شاه به ایران برای بررسی و علاقه آنها به انتقال این کاشی های رنگی به غرب سخن به میان آمده است.
این کارشناس افزود: در عصر قاجار انتقال این کاشی ها به اروپا سابقه دارد.
این پژوهشگرفرهنگ و زبان باستان بیان کرد: در ساخت کاشی های منقوش سرای مشیر و خانه های قدیمی شیراز از رنگ های طبیعی استفاده شده و این کاشی ها از منظر گوناگونی و همچنین ارزش هنری از درجه اهمیتی بسیار بالایی برخوردار هستند.
وی با اشاره به اینکه هنرهای بسیاری نظیر سفالگری ،کاشی کاری ،نقاشی و رنگ شناسی در ساخت این کاشی ها به کار گرفته شده ادامه داد: استفاده از این کاشی های رنگی از دوره سلجوقی و تیموریان در گنبد مساجد و صحن عمارت ها رواج داشته ولی در عصر قاجار فراوانی بسیاری پیدا کرد و در خانه ها نیز استفاده شد.
درودی اضافه کرد: اغلب هنرشناسان جهان بخصوص مجموعه داران آثار هنری فرانسه ،انگلیس ،آلمان و ایتالیا خریدار نهایی این کاشی ها هستند چون این کاشی ها شاخص هستند و نمونه هنری خاصی دارند و بسیار با اهمیت هستند.
این فعال فرهنگی بیان کرد: متاسفانه کاشی ها از اماکنی که تحت نظارت میراث فرهنگی است به سرقت می روند و در نمونه های بسیاری سرقت کاشی های خانه ها و آثار تاریخی شیراز مشهود است.
وی گفت: بازار خرید و فروش کاشی های قاجاری در شیراز شکل گرفته و لازم است هر چه سریع تر اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری فارس تمهیدات لازم را پیاده کند و جلو خروج این میراث ارزشمند و گران بها از کشور گرفته شود.
درودی اظهارداشت: این آثار گنجینه ملی و عمومی است و لازم است فرهنگ هنری عموم مردم در این زمینه افزایش پیدا کند تا از این میراث بهتر حفاظت و حمایت شود.
سرای مشیر از آثار دوره قاجار در شیراز است که در انتهای جنوبی بازار وکیل و در گوشه شرقی آن قرار گرفته است و در جای جای این بنا که برگرفته از کاروانسراهای دوره صفوی ساخته شده کاشی کاری های بسیار زیبا و منحصر به فردی با رنگ های طبیعی زیبا آنجا را تزئین کرده است.
این بنا در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی با شماره ۴۲۴ به ثبت ملی رسیده است.
مسئولان اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی فارس در پاسخ به تماس های ایرنا برای اظهار نظر در مورد این موضوع اعلام کردند که این مورد را در دستور کار قرار داده اند و رسیدگی خواهند کرد.
گزارشگر:محمدامین افشارپور ** انتشار دهنده:غلامرضا مالک زاده
۹۸۷۳/ ۱۸۷۶
انتهای پیام /*