به گزارش ایرنا، تدفین درگذشتگان بخشی از فرهنگ معنوی یک قوم محسوب می شود که با کاوش های باستانشناسی در گورستان های تاریخی بسیاری از این فرهنگ ها رمزگشایی می شود و شهرستان مریوان کردستان واقع در قسمتی از حاشیه غربی زاگرس مرکزی نیز به دلیل قدمت خود دارای گورستان های متعدد تاریخی است.
گورستان زردویان واقع در روستای دره تفتی مریوان از جمله این آثار است که امسال به مدت ۶۰ روز شاهد کاوش های علمی برای نجات بخشی و تعیین عرصه و حریم با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دانشگاه لوون بلژیک بود.
به گفته پژوهشگر تاریخی و سرپرست تیم کاوش گورستان زردویان، این گورستان متعلق به دوره اشکانیان است که قدمت آن به یک هزار و ۸۰۰ تا ۲ هزار و ۲۰۰ سال پیش بر می گردد.
محمد معصومیان با بیان اینکه کاوش های باستان شناسی این گورستان از نیمه دوم اردیبهشت سال جاری به مدت ۶۰ روز کاری انجام شد افزود: در این عملیات پنج ترانشه در انداره های مختلف حفاری شد که کشف ۲۵ گور خمره سالم از جمله دستاوردهای آن بود.
به گفته وی، مهمترین دستاوردی که در این کاوش ها بدست آمد وجود سابقه معماری در گورستان است که پیش از این در گورستان های کاوش شده کشور مربوط به دوره اشکانیان این ویژگی مشاهده نشده بود.
دانش آموخته کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه تهران ادامه داد: گذشتگان در داخل این گورستان با استفاده از معماری سنگی خوشه چین ۲ تا چهار رج فضای شخصی بین گورخمره ها را با هم تفکیک کرده اند.
معصومیان با بیان اینکه مریوان دارای گورستان های تاریخی متعددی است افزود: پیش از این اطلاعات جامعی از باستان شناسی این شهرستان در دسترس نبود که با کاوش های انجام یافته داده های اولیه بدست آمده و نتایج نهایی نیز نیازمند بررسی بیشتر داخل گورخمره های کشف شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مریوان نیز در این ارتباط با بیان اینکه گذر زمان و انباشت خاک باعث تدفین کامل این گورستان شده است گفت: چند سال پیش اگر رانش زمین در این منطقه روی نمی داد شاید گورستان زردویان سال ها زیر خاک پنهان می ماند.
فریاد حدادیان افزود: همزمان با این رانش سه گورخمره نمایان شد و در کاوش های سال جاری نیز ۲۵ مورد دیگر نیز کشف شده که با توجه به ظاهر آنها، انباشت خاک و گذر زمان باعث آسیب رساندن به برخی از گورخمره ها شده است.
به گفته وی، تعدادی از گورخمره های کشف شده در کاوش های سال جاری به صورت ۹۰ درصد سالم باقی مانده است و شاید اجساد داخل آنها سالم باشد اما به دلیل شرایط جغرافیایی و بارش های مداوم برف و باران در این منطقه پوسیده شدن استخوان های اجساد دور از انتظار نیست.
وی ادامه داد: هم اکنون کاوش های باستانشاسی در گورستان زردویان به اتمام رسیده و اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دنبال تکمیل اقدامات حفاظتی این اثر است.
به گفته وی، عملیات کاوش این اثر در زمینی به مساحت ۱۵۰ متر مربع صورت گرفته و هم اکنون تمامی محل مورد نظر داربست کشی شده و نصب حفاظ ها برای تکمیل اقدامات حفاظتی نیازمند حدود یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال اعتبار است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه این میزان اعتبار طبق برنامه توجیهی به اداره کل استان پیشنهاد شده است افزود: تاکنون باستان شناسان هیچ گونه برداشتی از خمره ها و دیواره های کشف شده نداشته اند و تحقیق و بررسی بیشتر پس از اتمام اقدامات حفاظتی انجام می شود.
تدفین گورخمره ای از شیوه های رایج تدفین دوران اشکانی است، در منطقه مریوان به دلیل عدم انجام بررسی ها و مطالعات باستان شناسی هیچگونه اطلاعی از وضعیت تاریخی و باستان شناسی منطقه و وجود گورخمره در این ناحیه وجود نداشت.
با توجه به اینکه بیشتر گورستان های تاریخی مریوان مربوط به دوره اشکانیان است در سال های ۸۳ و ۹۴ عملیات پژوهشی در تعدادی از گورستان گورخمره ای این شهرستان انجام یافته که طی آن چند شیوه تدفین دوران اشکانی کشف و شناسایی شده است.
یعقوب محمدی فر دانشجوی وقت دوره دکتری باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، سال ۸۳ در مقاله ای با عنوان نگرشی بر آیین تدفین گورخمره ای دوران اشکانی در حاشیه غربی زاگرس مرکزی (مریوان) نوشته است: منطقه مریوان یک محدوده کوهستانی و محصور در میان ارتفاعات است و در بررسی از این محدوده جغرافیایی شیوه تدفین گور خمره ای از دوران اشکانی کشف و شناسایی شده است.
وی در مقاله خود ادامه می دهد: از نظر جغرافیایی گورخمره های مریوان به صورت یک کمربند پیوسته در اطراف دریاچه زریبار قرار گرفته و دریاچه را در محاصره خود درآورده اند و علاوه برآن در دره ها و ارتفاعات مشرف بر دریاچه نیز شواهد سفالی حاکی از وجود گورستان های خمره ای در این منطقه است.
در ادامه این مقاله آمده است: از نظر جغرافیایی منطقه مریوان را می توان یک منطقه بسته نامید که از نظر ارتباطات فرهنگی پس از دوران تاریخی دچار ایستایی فرهنگی شده است به نحوی که می توان ایستایی گونه شناسی در سفال های این منطقه را از دوران اشکانی تا سده اخیر با توجه به مدارک سفالی حاصل از بررسی مطرح و اثبات کرد.
گورستان باستانی زردویان روستای دره تفتی سال ۸۲ به شماره ۹۶۲۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
نتایج کاوش های انجام یافته آن در سال جاری، علاوه بر ارائه در مجامع علمی معتبر کشور در دانشگاه لوون بلژیک به صورت کنفرانس ارائه می شود تا در آینده امکان همکاری مستمر با این دانشگاه فراهم شود.
شهرستان مریوان در ۱۳۰ کیلومتری شمال غربی سنندج مرکز استان کردستان و در همسایگی مرز ایران و عراق قرار گرفته است و تا کنون ۵۱ اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار باستانی کشور به ثبت رسیده است.
مریوان دارای ۱۳۵ اثر باستانی شناسایی از دوره های مختلف تاریخی از هزاره سوم قبل از میلاد تا دوره های مختلف معاصر است که ۵۰ درصد این آثار قابلیت ثبت در فهرست آثار باستانی کشور را دارند.
استان کردستان دارای یک هزار و ۵۱۹ اثر تاریخی شناسایی شده شامل آثار باستانی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان های طبیعی است.
هم اکنون ۸۲۸ مورد از این تعداد شامل ۷۶۳ اثر تاریخی، هشت مورد میراث طبیعی، ۴۹ مورد میراث معنوی و هشت مورد میراث منقول در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
۳۰۳۴/۶۱۰۸
**خبرنگار: حسن حسین زاده/**انتشاردهنده: امید بهمنی
انتهای پیام /*