به گزارش خبرنگار ایرنا، مازندران تنها استان در کشور است که قبل از تقویم خورشیدی برای خود گاهنامه داشته و تا کنون ۱۵۲۸ سال را به پایان رسانده است.
باوجود ۱۲ ماه شمسی که در تقویم ها به چشم می خورد به همان تعداد ماههای مازندرانی از گذشته به یادگار مانده است و با نبود تقویم و بیسوادی مردم روستا در زمان گذشته بیشتر از این طریق ماه ها را در روستا سپری می کردند.
آغاز سال جدید تبری معمولا چند روز بعد از برگزاری جشن ۲۶ اید ما(۲۶ عید ماه، عید مردگان) آغاز می شود و عید مردگان هم براساس سنت رایج و باورهای مردم در زمان‌های قدیم به داستان فریدون برمی گردد؛ می گویند فریدون پادشاه پیشدادی به خون‌خواهی پدرش جمشید شاه، ضحاک پادشاه را در سرزمین مازندران و در دماوند کوه به بند می‌کشد،مردم خبر این پیروزی را در شب با آتش زدن بوته‌ها به یکدیگر اطلاع می‌دهند و فردای آن روز با برپایی جشن و مسابقه کشتی این پیروزی را گرامی می‌دارند.
مردم مازندران در این روز سرخاک اموات خود رفته و با برگزاری انواع برنامه ها و رسوم بومی ومحلی،مجمه سری،نوروزماه خوانی، تشت لاک سما و رقص محلی با لباس های سنتی این جشن بزرگ را هرساله پر رنگ تر از سال قبل برگزار می کنند.
ماه های مازندرانی به ترتیب تبری فردینه ما، کرچه ما، هره ما، تیره ما، ملاره ما، شروینه ما، میرمه ما، اونه ما، ارکه ما ، د ما، وهمن ما و عیدما است که هر کدام توصیف مخصوص به خود را دارد.
ارکه ما (arkeh ma) مصادف با ماه فروردین شمسی است که با فرارسیدن بهار و آغاز سال نو طبیعت با چهره بهاری اش زیبا به نظر می رسد و شکوفه های رنگ رنگ در همه جا به چشم می خورد. دما (dema) با ماه اردیبهشت برابری می کند و با شروع فصل کار و کشاورزی ، کم کم چهره روستا به مرحله کاشت رفته و تلاش مردم روستا در این ماه ستودنی است.
وهمن ما (vahmeneh ma) مصادف با ماه خرداد است که تا حدودی زمین های کشاورزی از مرحله کاشت عبور کرده و مردمان روستا همچنان به وجین و مراقبت از محصولات کشاورزی مشغول هستند.
همزمانی عید ما (aydeh ma) دیگر ماه مازنی با تیر ماه شمسی است که در این ماه با وجود تابش خورشید و فراوانی آب در شالیزار ها نشاهای برنج در حال رشد و نمو هستند.
فردینه ما (ferdineh ma) مصادف با ماه مرداد ، بخاطر گرمای تابستان ماه پختن انجیر یا همان انجیر پجه ما هم نامیده می شود.
کرچه ما (kercheh ma) با شهریور تقارن دارد و در این ماه کم کم فصل دروی برنج آغاز شده و در گوشه گوشه زمین های کشاورزی روستا جمعیتی مشغول کار و تلاش دیده می شوند.
هره ما (hareh ma) برابر با ماه مهر ، طبق سنت قدیمی با شروع خرمن کوبی و آوردن محصولات کشاورزی به منزل و دیدن شادی در چهره هر روستایی همراه است.
تیره ما (tireh ma) مصادف با ماه آبان، زمان برداشت مرکبات است، این بار جمعیت روستا در باغ ها مشغول چیدن پرتقال و نارنگی هستند.
همزمانی ملاره ما (melareh ma) با ماه آذر است که با وجود پائیز زیبا و فصل ریزش برگ زرد درختان چهره روستا هم دیدنی است.
شروینه ما (shervineh ma) مصادف با ماه دی است که با وجود بادهای پائیزی و نم نم باران و همچنین سردی آغاز زمستان چهره جدیدی در طبیعت روستا بوجود می آید.
میره ما (mireh ma) که همزمان با ماه بهمن است، کم کم با بارش برف زیبا چهره روستا با پوشش سفید تزئین گشته و شکر و سپاس خدا از طرف کشاورزان دیدنی است.
تقارن اونه ما (oneh ma) با ماه اسفند است که شکوفه های کوچک بهاری کم کم خود را نشان می دهند.
امروز اگرچه به خاطر مکانیزه شدن کار کشاورزی نحوه و زمان کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی بویژه برنج در مازندران تغییر کرده است اما مردم مازندران هر سال با دوم مرداد آغاز سال نو خود را گرامی داشته و به رسم سنت پیشنیان به آن احترام می گذارند.
فرهود جلالی کندلوسی مدیر موسسه فرهنگی پارپیرار و پژوهشگر فرهنگ عامه مازندران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در این باره گفت: امروز طبق تقویم تبری سال ۱۵۲۹ و درحقیقت، نوروز تبری است.
وی ادامه داد: قبل از دوره خیام و ۱۳۳ سال جلوتر از تقویم شمسی مردم مازندران تقویم داشتند که هر ماه آن همان ۳۰ روز است؛ تا اینکه بعدها خیام با کمک ملکشاه سلجوقی تقویم را در این تاریخ امروزی آورد.
جلالی کندلوسی با بیان اینکه بسیاری از رفتارهای مردمی در تبرستان براساس همان تقویم گذشته ، برگزار می شود به نمونه ای از این جشن ها مانند جشن تیرگان در تاریخ ۱۲ آبان که همان روز رها کردن تیر از کمان توسط آرش کمانگیر و مشخص شدن مرز ایران است، اشاره کرد و گفت: متاسفانه چندی قبل به غلط مراسم جشن تیرگان در دماوند برگزار شد درحالی که تیر ما در فرهنگ و تقویم مازندرانی برابر با آبان ماه خورشیدی است وباید تلاش کرد رسوم در زمان خود اجرا شوند.
این محقق فرهنگ و رسوم مازندرانی با بیان اینکه از ۲۶ اید ما که درحقیقت ۲۶ تیرماه شمسی است تا یک فردینه ما یا همان دوم تیرماه شمسی ، مردم مازندران هر روز جشنی برگزار می کردند، اظهار کرد: اگر دقت کنیم برای نوروز مردم نخست سر خاک مردگان خود رفته و مقداری شیرینی و خوراکی های سفره هفت سین را به آنجا می برند و زمان کوتاهی را نزد مردگان خود می گذرانند که این فرهنگ از دیرباز بین مردم مازندران هم وجود داشت. مردم در نخستین روزهای جشن فردینه ما به دلیل پیروزی فریدون بر ضحاک ماردوش، سر خاک مردگان خود رفته و در آنجا مراسم متعددی برگزار می کردند.
وی با بیان اینکه این مراسم در شرق مازندران ماندگار شد، ادامه داد: مراسمی دیگر مانند جشن «نارنارکا» (آوازی که کودکان و نوجوانان می خواندند و صله دریافت می کردند) و کشتی های متعدد و رسوم زیبای دیگر در غرب مازندران مانند کجور و کندلوس ماندگار شد.
جلالی کندلوسی خاطرنشان کرد: مردم مازندران در هر روز از این پنج روز تا اول فردینه ما جشن می گرفتند، که در برخی نقاط غرب مازندران مانند کندلوس و کجور و روستاهایی از توابع سراسب نور و بلده و چتن و بعضی روستاهای کجور جشن فردینه ماه را مجددا در قالب فردینه ما در حال احیا شدن است.
به گزارش ایرنا، مبدا تقویم مازندران مرگ یزدگرد سوم در سال ۳۱ هجری بوده و به وسیله اسپهبد «گیل ژاماسپی» از اسپهبدان طبرستان رواج یافته‌ است.هر سال باستانی مازندرانی یا تبری از آنجا که دوازده ماه سی روزه برابر سیصد و شصت روز خواهد شد، پنج روز اضافه محاسبه نمی‌شود. پنج روز اضافه هر سال پتِک نامیده شده و به آخر سال اضافه می‌شود.
اهالی سعی می‌کنند که این پنج روز را در دامان طبیعت به استراحت بگذرانند. به ۶ روز اضافه سال‌های کبیسه ششک یا ششگاه گفته می‌شود. مردمان کوهستان، جنگل و جلگه های مازندران ۱۲ ماه سال را زمینی و ماه‌های قمری را آسمانی نامگذاری کردند و در کنار برگزاری آئین‌های ملی و باستانی، فرایض دینی و اسلامی را انجام می‌دادند.
اجتمام** ۷۳۲۹**۱۸۲۳
خبرنگار: لیلا اسماعیل نژاد** انتشار: طاهره نبی اللهی

انتهای پیام /*

ارتباط با سردبیر:
newsroom@irna.ir



تماس بی واسطه با مسئولین