در یزد، قناتها حکم شریانهای حیاتی را دارند، قناتهایی که هزاران سال پیش تمدنی بزرگ را در دل کویر بنا نهادهاند و این روزها توجه بسیاری را به خود جلب کردهاند، بهویژه بهدلیل مهندسی شگفتانگیزشان که محسورکننده است. قناتهای زیبای شهر اردکان نمونهای است بیبدیل از مهندسی آب در هزاران سال گذشته.
باغی سرسبز در دل کویر
اگر میخواهید به سختکوشی یزدیها ایمان بیاورید حتماً سری به «باغ دولتآباد» بزنید تا ببینید چگونه اراده انسانها میتواند، در دل کویر، سرسبزی بار آورد. این باغ یکی از باغهای معروف ایرانی است که در زمان محمدتقیخان (دوره زندیه) طراحی و ساخته شده است. این باغ از قناتی به همین نام مشروب میشود و جریان آب در باغ تشکیلدهنده استخوانبندی طراحی آن است. باغ دولتآباد الگویی شد برای تمام یزدیهای مهاجر به دیگر شهرهای ایران تا بعدها باغ های مشابهی را طراحی کنند، ازجمله مهاجران یزدی به شهر کرج که در سالهای میانه دهه ۴۰ شمسی «باغهای کرج» را با چنین الگویی طراحی کردند. جالبترین بنای مجموعه باغ دولتآباد «عمارت هشتی» و «بادگیر» آن است که تلفیق جریان آبوهوا در آنجا بهزیباترین شکل صورت گرفته است. بادگیر باغ دولتآباد، با ۳۳ متر بلندی از سطح زمین، شاهکار مهندسی و نشانه نبوغ معماران یزدی است.
نمادی از همزیستی مسالمتآمیز
در شهر یزد مردمانی با ادیان مختلف از مسلمان تا زرتشتی سالیان متمادی در کنار هم زندگی کرده اند. محله زرتشتی ها و آتشکده آنان به عنوان یک میراث فرهنگی مهم و تاریخی ثبت شده است. این شهر تاریخی نزدیک به ۱۰۰۰ هکتار وسعت دارد و از این گستره، ۲۰۰ هکتار مربوط به هسته و عرصه تاریخی شهر میشود و نزدیک به ۶۵۰ هکتار هم حریم آن را تشکیل میدهد شهر تاریخی یزد، بهعنوان نخستین شهر تاریخی ایران و یکی از بزرگترین شهرهای خشتی جهان، در چهلویکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که در شهر کراکوف لهستان درحال برگزاری است، به ثبت جهانی رسید.