از ماجرای تعرض ماموران فرودگاه جده به دو نوجوان ایرانی به این سو ماجرای حج و زیارت در عربستان‌سعودی روز به روز پیچیده‌تر شد. شهادت آیت‌الله نمر، حمله به سفارت عربستان‌سعودی و قطع روابط دیپلماتیک میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی سعودی و البته در رأس همه این مسائل فاجعه منا که منجر به شهادت صدها ایرانی شد، مواضع افکار عمومی و نیز برخی از مسئولان را درباره اعزام زائر به عربستان روز به روز رادیکال‌تر کرده است؛ موضوع نهایتا تا جایی پیش رفت که تصمیم اعزام حجاج امسال بر عهده شورایعالی امنیت ملی گذاشته شد. شورایی متشکل از روسای قوا و مسئولان ارشد نظام که مصوباتش تصمیم نظام قلمداد می‌شود.
به گزارش شهروند، بزرگترین مدافع اعزام زائران ایرانی به حج تمتع حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی‌عسکر، نماینده ولی‌فقیه در امور حج و سرپرست حجاج ایرانی همین یک‌ماه پیش گلایه کرد که «با طرح برخی سخنان از مردم می‌خواهند فیش‌های حج را پاره کنند. آیا در مملکت اسلامی که حج یکی از ارکان دینی‌اش است، باید این‌طور برخورد شود؟» او در عین حال گفته است: «بسیاری از مطالب مطرح‌شده درباره حج انحرافی است و مردم نباید به آنها توجه کنند. متاسفانه وادار‌کردن مردم به انصراف از حج پیشینه تاریخی دارد؛ در حالی که فرهنگ دینی به آن توصیه موکد کرده است. حج نه تنها پیامدهای خیرخواهانه‌ای همچون مدرسه‌سازی در نقاط محروم کشور داشته، بلکه گردش مالی بزرگی را برای کشورمان ایجاد کرده است.»
اما چه فرد یا نهادی با اعزام زائر به عربستان مخالفت کرده و یا حداقل نارضایتی خود را از این موضوع اعلام کرده است؟ نکته قابل توجه این است که در مورد حج به دلیل وجود حساسیت‌های مذهبی این اظهارات به‌طور مستقیم مطرح نمی‌شود؛ اما ابراز نگرانی‌هایی از مسئولیت‌پذیری طرف سعودی در قبال جان حجاج و خصوصا ایرانی‌ها با توجه به تنش‌های دیپلماتیک بی‌سابقه میان دو کشور بیان شده است.
در آخرین مورد علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره ملاحظات مد نظر کمیسیون برای اعزام حجاج ایرانی به حج تمتع ۹۶ با توجه به تغییرات سیاسی اخیر در عربستان سعودی به خبرگزاری مهر گفته است: ما به‌عنوان کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در این‌باره نگرانیم؛ به همین دلیل هم استدلال‌های خود را به مقامات ذی‌ربط منعکس خواهیم کرد؛ البته تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه به عهده شورایعالی امنیت ملی است، اما ما نیز قطعا تا قبل از فرارسیدن موعد اعزام حجاج، در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با مسئولان مربوطه جلسه خواهیم داشت و در این زمینه اقداماتی را در دست طراحی داریم.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز روز گذشته با اعلام این موضوع که تصمیم‌گیرنده اعزام حجاج شورایعالی امنیت ملی است و این موضوع تصمیم نظام و نه یک قوه و فرد خواهد بود، گفته است: موضوع اعزام حجاج در شورایعالی امنیت ملی مطرح شده و اگر نظام درمجموع به این جمع‌بندی برسد که این کار انجام شود، آن وقت از تریبون‌های نمازجمعه ته دل ملت را خالی‌کردن، مقابله با تصمیم نظام است. ما هزینه و فایده را در نظر گرفتیم و اگر قرار است تغییری در تصمیم ایجاد شود و اگر کسی حرفی دارد همین حالا به جای این‌که در میان مردم باعث ایجاد استرس شود، حرفش را به مسئولان مربوطه بزند.
روز گذشته بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه گفته است: «براساس تفاهم صورت‌گرفته میان سازمان حج و زیارت ایران با وزارت حج عربستان قرار شده است تعدادی از کارشناسان بخش کنسولی وزارت امور خارجه در زمان برگزاری این آیین به صورت موقت در شهرهای جده، مکه و مدینه برای ارایه خدمات کنسولی به حجاج ایرانی مستقر شوند.»
نخستین اعزام حجاج ایرانی به عربستان از نهم مردادماه آغاز می‌شود. حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر، سرپرست حجاج ایرانی با بیان این‌که همکاری عربستان در این رابطه بسیار خوب است و هیچ مشکلی نداریم، گفته: تاکنون قراردادهایمان بسته شده و هیچ مشکلی نداشته‌ایم و احساس ما این است که ان‌شاء‌الله حج آرامی داریم؛ اما فضای داخلی کشور کمی ملتهب است و رسانه‌ها باید این فضا را آرام کنند.
قاضی‌عسکر نسبت به انتقادها درباره اعزام حجاج به مکه ابراز نگرانی کرده و ازجمله موجی را که در داخل کشور علیه فریضه حج راه انداخته شده «بسیار خطرناک» توصیف کرده و با اشاره به این‌که روز یکشنبه در دیداری دو ساعته با تعدادی از خانواده‌های شهدای منا مطالبات آنها مطرح و توضیحات لازم ارایه شد، گفت: «در روزهای اخیر عده‌ای فضای تلخی علیه حج و سازمان حج و زیارت به‌وجود آورده‌اند و برخی رسانه‌ها در آستانه برگزاری حج به دنبال فضاسازی علیه این فریضه بزرگ و تأثیرگذار دینی هستند.» در حال حاضر با توجه به قطع رابطه ایران و عربستان‌سعودی هیچ‌گونه ارتباط دیپلماتیک و کنسولی بین تهران و ریاض وجود ندارد و سفارتخانه‌های دو کشور در ریاض و عربستان بسته شده است. حجاج ایرانی سال گذشته برای شرکت در مناسک حج به عربستان اعزام نشدند.
