اخبار گردشگری

چگونه آمار گردشگران خارجی ایران به ۲۰ میلیون نفر رسید؟

بررسی روند محاسبه آمار ۱۹ میلیون و ۹۰۰ هزار گردشگر خارجی ایران، نشان می دهد این عدد از مجموع آمار سال های ۹۲ تا ۹۵ به دست آمده است.

سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور برای سال ۱۴۰۴ برنامه هایی را برای توسعه گردشگری ارائه کرده است در این سند سهم ایران از شمار گردشگران جهانی از ۰٫۹ درصد در سال ۸۳ به ۵٫۱ درصد در سال ۱۴۰۴ به عنوان سال پایانی چشم انداز ۲۰ ساله آینده می بایست افزایش یابد یعنی حدود ۲۰ میلیون نفر گردشگر.

سهم ایران از درآمد گردشگری جهانی نیز از ۷ صدم درصد در سال ۸۳ به (۲ درصد) در سال ۱۴۰۴ می بایست رشد کند به گونه ای که ایران در سال ۱۴۰۴ سالانه نزدیک ۲۵ میلیارد دلار از محل گردشگر ورودی درآمد می بایست کسب کند.

طبق آنچه که در این سند آمده است به طور قطع می بایست در سال ۹۵ در حدود ۸ میلیون گردشگر خارجی به ایران آمده باشند اما مرتضی رحمانی موحد معاون گردشگری کشور، با تأکید بر اینکه روند صنعت گردشگری در کشور امیدوارکننده است در یک نشست خبری گفت: درآمد حاصل از گردشگری بین سال های ۹۲ تا ۹۵، بیش از ۳۲ میلیارد دلار بوده و در این مدت ۱۹ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر گردشگر خارجی وارد کشور شده اند. این میزان درآمد با محاسبه تمام امکانات اعم از حمل ونقل، سوغات و سایر خدماتی است که در کشور به گردشگران خارجی عرضه می شود.

رحمانی موحد تصریح کرد: برای جمع بندی درآمد حاصل از صنعت گردشگری دو پایه آماری داریم. همه دنیا براساس یک تعریف ثابت از گردشگری آمار خود را اعلام می کنند. بنابر نظر سازمان جهانی جهانگردی، کسی که بیش از ۲۴ ساعت در کشوری بماند، شغل نداشته و کسب وکاری نداشته باشد، گردشگر است و براساس همین چارچوب میزان مخارج هر گردشگر در غرب آسیا بین ۱۵۲۰ تا ۱۷۵۰ دلار است. ما میانگین این مقدار را درنظر می گیریم و با ۱۶۵۰ دلار، درآمد حاصل از ورود گردشگران خارجی به کشور را محاسبه می کنیم.

معاون گردشگری کشور آمار ورود گردشگران به ایران را از مجموع آمار گردشگران ورودی به کشور طی سال های ۹۲ تا ۹۵ به دست آورده و این درحالی است که در سند چشم انداز ۲۰ ساله آمار ورود ۲۰ میلیون گردشگر از مجموع آمارهای ۲۰ سال اخیر به دست نیامده است.

وی در توضیح این مطلب به خبرنگار مهر گفته بود که روشن است که ما چقدر از این برنامه عقب هستیم. طبق این برنامه قرار بود هر سال درصدی پیشرفت در گردشگری داشته باشیم، الزامات و ضرورت های آن نیز تعیین شده بود. بر این اساس قرارِ ما اصلا گردشگری انبوه نبود، چون گردشگری ایران کاملا تخصصی است، مانند گردشگری زیارتی که برای سال های ۹۴ و ۹۵ هدف گذاری خاصی روی آن شده بود.

رحمانی موحد یکی از دلایلی که ایران نتوانست در حوزه گردشگری به آماری نزدیک به آمار سند چشم انداز دست پیدا کند را برخی حواشی مربوط به سیاست خارجی کشور دانست و گفت: ۲۰ ماه قبل از اتفاق سفارت عربستان، یک میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر از کشورهای حوزه خلیج فارس و عربی داشتیم. آن زمان روی ۲٫۵ میلیون گردشگر در سال ۹۵ پیش بینی هایی کرده بودیم، اما ۲۰ ماه بعد از آن ماجرا تعداد این گردشگران به ۲۶۶ هزار نفر رسید، یعنی ۸۵ درصد کاهش جمعیت گردشگران کشورهای هدفِ ایران. مشخص است با چنین وضعی چگونه قرار است در پایان چشم انداز ۲۰، ساله به ۲۰ میلیون گردشگر دست یابیم. متقاعد کردن گردشگران اروپایی شاید سخت باشد، اما جذب گردشگران شیعه چندان سخت نبود. بارها شنیده بودیم که از حوزه خلیج فارس مسافر به قصد یک هفته گردش به ایران آمده، اما سه تا چهار هفته اقامت داشته است. ما این گردشگران را از دست داده ایم.

اگرچه این اتفاق در روند گردشگران خارجی به ایران بی تاثیر نبوده اما نمی توان منکر این شد که ایران در سال های اخیر با رشد لاک پشتی ورود گردشگر به کشور مواجه بوده است به گونه ای که سالی حدود یک میلیون گردشگر به تعداد گردشگران خارجی ایران افزوده می شود.

به عنوان نمونه در سال ۹۲ چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر، در سال ۹۳ حدود پنج میلیون و ۱۰۰ هزار نفر، در سال ۹۴ حدود پنج میلیون و ۲۵۰ هزار نفر به ایران آمدند و در سال ۹۵ نیز این آمار با رشد حدود ۳۰۰ هزار نفری مواجه بوده است. این درحالی است که طبق سند چشم انداز می بایست در میانه برنامه ششم حدود ۸ میلیون گردشگر خارجی به کشور جذب می شد.

پیش از این در دولت دهم نیز رشد این آمار جهشی و زیاد نبود. به نحوی که در طی سال های ۸۸ تا ۹۱ به ترتیب حدود دو میلیون و ۲۷۶ هزار و ۵۷۵ نفر، سه میلیون و ۱۲۱ هزار و ۲۸۲ نفر، سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و سه میلیون و ۷۲۹ هزار نفر به ایران آمده اند.

پیرو این موضوع احمد زبیری از کارشناسان گردشگری و آمار به خبرنگار مهر گفت: آمار ورود گردشگران خارجی طی ده سال اخیر نشان می دهد که هیچ گاه با جهش زیادی روبه رو نبوده ایم به نظرم باید از یک زمانی به بعد برنامه چشم انداز تغییر می کرد چون طبق برنامه پیش نمی رفتیم. به عنوان نمونه وقتی رشد گردشگری آن طور که سند چشم انداز پیش بینی کرده، انجام نمی شود یا باید آسیب شناسی صورت بگیرد و یا اینکه در روند برنامه تغییراتی ایجاد شود.

وی ادامه داد: سیاست با گردشگری یک کشور عجین است حتی اگر بر سر این موضوع اصرار کنیم که نمی توانیم گردشگری را سیاسی بدانیم اما اتفاقات بین المللی و سیاسی در گردشگری کشور بسیار تاثیرگذار است. همانطور که برجام بر تعداد گردشگران افزود و یا با اتفاقات دیگر، گردشگری مذهبی ما تحت الشعاع قرار گرفت.

وی گفت: البته همه این موارد در صورتی است که ما نظام آماری درستی داشته باشیم. به عنوان مثال ما زمانی می توانیم آمارهای گردشگری را مورد نقد و بررسی قرار دهیم که امارهای ورود و خروج و یا درامد حاصل از ورود گردشگران به صورت دقیق احصا و بررسی شود. اما اکنون آمارهایی که سازمان میراث فرهنگی می دهد تنها محدود به آمار پلیس مهاجرت است.

 به نظر می رسد هر دولتی برای بالابردن آمار فعالیت ها و عملکرد خود سعی دارد که از محل ورود گردشگر به ایران و زیاد نشان دادن این آمارها تحول در شرایط به وجود آورده را نشان دهند فارغ از اینکه واقعیت جامعه چنین نیست و گردشگران اگرچه هر سال درصدی رشد دارند اما رشد آمار آن ها جهشی نبوده است.